Introdussion

Ël liber dël Qoèlet (che la tradission a l’ha ciamà dcò l’Eclesiaste) a presenta le riflession d’un savant an sle contradission ëd la vita. L’autor a parla motobin soens an prima përson-a an contand lòn ch’a l’é capitaje e lòn ch’a l’ha pensà. A l’é na sòrt ëd testament ch’a archeuj soa esperiensa përsonal. Chiel a l’ha rëscontrà l’inutilità djë sfòrs uman, vàire ch’a l’é malfé ‘d comprende ‘l sens ëd la vita, che la sapiensa tradissional a l’é pa assé dë ‘dnans ai problema dl’ingiustissia, dl’avnì, dla mòrt. Soens ambelessi l’autor a arbëcca liberament j’idèje corente dij savant. Për chiel a son nen pro ij consèj tradissionaj për vive l’esistensa ‘d minca di: chiel a sërca ‘l sens antregh ëd la vita, con ël but ëd dëscheuvre lòn ch’a sìa ‘l dovej dl’òm an facia a sò destin. Tut sossì, tutun, a jë scapa. La conclusion a l’é che l’òm a deuv arconòsse umilment sò pòst ant ël mond e dnans a Nosgnor, contentand-se ‘d lòn ch’a l’é donaje ant ël present. Con costa conclusion, ch’a peul ësmijé tròp ëstrèita, da pòch, cost lìber a mostra cole ch’a sìo le limitassion ëd la sapiensa uman-a: s’i dovroma mach la rason i ancontroma mach un veuid ch’as peul nen ampinisse. D’àutri liber ëd la Bìbia, bele s’a trato pa espress ëd costa problemàtica, a smijo smon-e na solussion cand ch’a parlo dl’antërvension ëd Dé ant la stòria. Ma ‘dcò ‘l Qoèlet a peul esse armnà su cola lìnea, da già che a mostra coma via për seurt-ne la tëmma ‘d Dio, l’afidesse dël tut a Chiel, ant ël godiment pien ëd tut lòn che la vita an dà ‘d bon e ‘d bel, përchè Dé a n’é l’origin.

Second la pì part dij savant, cost liber a l’é stàit butà ansema forsi ant ël quart o ters sécol a. C. L’autor a buta soe paròle an boca dël rè Salomon, considerà l’òm savi për ecelensa. An lolì a va dré a la costuma ‘d sò temp d’assegné a ‘d grand përsonagi dl’antichità d’euvre ispirà ai sò amaestrament ëd lor. Ël nòm ch’a pòrta ant ël test ebraich a marca pitòst na funsion (Qoèlet a veul dì “Col ch’a parla ant la ciambrèja o adunansa”) ch’a l’é voltà an grech con “Eclesiaste”, dont nòstra tradission ëd ciamelo parèj.

A l’é malfé ‘d trové cola ch’a sìa la strutura ‘d cost liber, ch’a l’é na sòrt d’indàgin dij cas ëd la vita esaminà sota vàire pont ëd vista. A artorna con ansistensa l’afermassion che jë sfòrs uman a son dësutil, dla gioventura, dla fama, dël travaj, dla saviëssa e via fòrt. Tutun, as peul tiré fora da cost lìber tre idèje d’efet: (1) l’esperiensa dla vita a l’é contraditòria; (2) l’òm a peul nen dëscheuvre lòn ch’a sìa la significassion ëd soa vita; (3) mach Nosgnor, ch’a l’é padron ëd la stòria e Signor dël creà, a na conòss ël sens ël pì ancreus.