La Bibia piemontèisa/Da manca

La Bibia piemontèisa
Presentassion

Ij cristian piemontèis han-ne da manca ‘d na tradussion ëd la Bibia an piemontèis?

Ij cristian piemontèis han-ne da manca ‘d na tradussion ëd la Bibia an soa lenga, ël piemontèis? Conforma lë spirit pragmàtich e l’ideologia mondialista ch’a va ‘d mòda ancheuj (cola dl’omologassion ëd le gent e dle culture), la rispòsta a saria che ‘d nò. As sent già la gent ch’armarca: “Be’, a saria na còsa da rije, mach ëd temp e ‘d sòld ësgairà. Tùit a peudo parlé italian, scasi pì gnun a parla piemontèis ancheuj. As dovria pensé pitòst ai cinèis o a j’àrab. É-lo nen vera?”.

Lòn a dipend ëd la prospetìva ch’as ciapa. S’as fa part dël trop ëd le fèje ch’a fan tute ‘n còr “bè” e a van tute ansema ant l’istèssa diression cand a-j son comandà ‘d felo dai “maîtres à penser” e coj ch’a son dj’espert ëd “social engineering”, éh, a sarìa parèj. Ma ël fàit a l’é che nojàutri ambelessì i vorsoma esse ‘d gent ch’a pensa con soa testa e ch’as arfuda d’esse manipolà, ëd gent ch'a l'ha nen onta 'd esse “dj’erétich”, dij revoltos dzubidient, dij barbèt [1], aponto, coma ch’as disìa na vòlta. La lenga e la coltura del pòpol piemontèis a va rispetà e valorisà: i soma nen dispòst a sacrifichela an sl’autar dla globalisassion!

I soma nen contra l’italian, l’anglèis o d’àutre lenghe ch’a son bin ëd vantagi për parlé e fesse comprende da gent d’àutri pòst, ma i soma dzortut për la preservassion dij valor ëd nòstra lenga e identità coltural: le doe còse a son nen an contraddission. Për lòn i disoma “Assè, basta parèj!” a coj ch’ha l’han arnegà e scasi scancelà nòstra lenga e identità, ch’a l’han tajà-ne la lenga, ch’a l’han fàit chërde a nòstra gent che ‘l piemontèis a fussa “mach an dialèt”, na parlada da gent gnoranta e sorpassà, nen degna dij temp modern... Nò, i l’oma na dignità e i vorsoma dësfend-la. Ëdcò coma cristian, e pròpe për lòn, i vorsoma parlé nòstra lenga, ch’a l’é ‘n don che Nosgnor a l’ha fane, e arsèive Soa Paròla an nòst idiòma.

A l’é nen ch’i soma mach dij nostàlgich dij temp passà. Vèra, i onoroma ij nostri vèj e le nostre tradission, e con cognission, ma i vardoma al avnì e i portoma dle ròbe neuve giusta an publicand an piemontèis. La stòria nen mach i la dësmentioma pa, ma parèj i “foma” stòria!

Për nojàutri, peuj, ël piemontèis a l’é ‘dcò “la lenga dël cheur”, “la lenga dla mama” (ò dla mare granda), për dovré l’espression dla gent dla Bargaja svissera, na val dla Svissera italian-a ant ël Canton dij Grison, andoa ch’as parla Bargajòt, na lenga romansa parlà mach d’apopré 1500 person-e, ma che a la cudìsso con soagn e che l’autorità politiche a dësfendo. Pròpe për motiv che nòstra a l’é “la lenga dël cheur”, cand ch’as trata ‘d religion, dla nòstra relassion con Nosgnor, Soa Paròla, për nojàutri, an piemontèis, a pija tut n’àutr caràter. La Paròla 'd Nosgnor a l'é ancora pì bela e as capìss fin-a mèj cand ch'a treuva espression an nòstra lenga!

An efet a l'é pròpi lòn ch'a l'é capitàje la prima vòlta che l'Evangeli a l'é stait predicà, a la Pancòsta. Antlora a Gerusalem a-i era ëd gent ch'a vnisìa da tute le part dël mond e cand che l’apòstol Pè a l'ha predicà lòn ch'a rësguarda Gesù, ël Crist, a l'é capitaje cheicòsa 'd strasordinari: j'apòstoj "...a son stàit tùit ampinì dë Spìrit Sant e a l’han comensà a parlé an lenghe forëstere, conforma che l’ Ëspìrit a-j fasìa parlé" e tuta la gent a-j ha capì e a disìo: "Com va-lo donca che minca un ëd nojàutri a-j sent parlé la sòa lenga dël paìs andova ch’i soma nà? (...) Tant j’ebreo che ij prosélit, ij cretèis e j’àrabo, i-j sentoma parlé ognidun an nòstra lenga dle maravìje ‘d Nosgnor?" (At 2:4,8,11).

Sente parlé an piemònteis dle maravìje 'd Nosgnor a l'é pròpi 'n miràcol! Ël miràcol, për nojàutri a càpita cand che la Paròla ‘d Nosgnor a l’é voltà dai test originaj con amor e con fede, e autërtant lesùa con amor e fede. A l’era ‘dcò lòn ch’a disìa Charles Beckwith, ël benefator anglèis che ant ël mila-eutsent a cissava ij valdèis a realisé na version piemontèisa dël Testament Neuv e a fela conòsse an tut ël Piemont. Malgrè ‘d gròsse resistense Beckwith a riussìa a fela publiché ant l’agn 1841 e nojàutri ancheuj i l'oma fàit na revision moderna.

Sto travaj-sì, sarà-lo apresià e dzurtut dovrà? Speroma bin (coma ch’as dìs). Sarà-lo n’àutra “causa persa”, mach na “drolaria folclorìstica” coma ch’a cheidun a chërd ch’a sio ‘dcò ij servissi religios an piemontèis ch’as fan ancheuj d’istà da chèich banda, ràir coma le mosche bianche?

Ant l’agn 1956, ël poeta e scritor piemontèis Pinin Pacot a scrivìa: “...Così për noi ël piemontèis. Basta che a-i sia ancora un, un sol che a lo parla, che a lo scriva, che a lo dòvra, che a-j veuja bin, e 'l piemontèis a sarà ancora viv, l'istess coma se a fussa dovrà da 'd milion ëd përson-e. L'é nen la quantità, l'é la qualità che a conta, e costa, quand che a l'é faita d'amor, a l'é sempe ràira e pressiosa. I soma ancora nen a sa mira, ma se i lo fusso, mèj ancora përchè a l'é pròpi costa la blëssa dle ‘cause perse’, cola d'esse nen përdùe an partensa ma cola d'esse guadagnà già prima 'd combatje” (Blëssa dle cause perse, P. Pacot, 1956, Ij Brandé, VIII - 1956).