La Bibia piemontèisa/Da manca

←Géner?

La Bibia piemontèisa Presentassion

Stòria→

Ij cristian piemontèis han-ne da manca ‘d na tradussion ëd la Bibia an piemontèis?

Ij cristian piemontèis han-ne da manca ‘d na tradussion ëd la Bibia an soa lenga, ël piemontèis? Conforma lë spirit pragmàtich e l’ideologia mondialista ch’a va ‘d mòda ancheuj (cola dl’omologassion dle gent e dle culture), la rispòsta a saria ‘d nò. As sent già la gent ch’armarca: “Be’, a saria na còsa da rije, mach ëd temp e ‘d sòld sgairà. Tùit a peudo parlé italian, scasi pì gnun a parla piemontèis ancheuj. As dovria pensé pitòst ai cinèis o a j’àrab. É-lo nen vera?”.

Lòn a dipend ëd la prospetìva ch’as ciapa. S’as fa part dël trop ëd le fèje ch’a fan tute ‘n còr “bè” e a van tute ansema ant l’istèssa diression quand a-j son comandà ‘d felo dai “maîtres à penser” e coj ch’a son dj’espert ëd “social engineering”, éh, a sarìa parèj. Ma ël fàit a l’é che nojàutri ambelessì i voroma esse ‘d gent ch’a pensa con soa testa e ch’as arfuda d’esse manipolà, ëd gent ch'a l'ha nen vërgògna 'd esse “dj’erétich”, dij revoltos dzubidient, dij barbèt [1], aponto, coma ch’as disìa na vòlta. La lenga e la coltura del pòpol piemontèis a va rispetà e valorisà: i soma nen dispòst a sacrifichela an sl’autar dla globalisasion!

I soma nen contra l’italian, l’anglèis o d’àutre lenghe ch’a son bin vantagiose për parlé e fese comprende da gent d’àutri pòst, ma i soma dzortut për la preservassion dij valor ëd nòstra lenga e identità coltural: le doe còse a son nen an contraddission. Për lòn i disoma “Assè, basta parèj!” a coj ch’ha l’han arnegà e squasi scancelà nòstra lenga e identità, ch’a l’han tajà-ne la lenga, ch’a l’han fàit chërde a nòstra gent che ‘l piemontèis a fussa “mach an dialèt”, na parlada da gent gnoranta e sorpassà, nen degna dij temp modern... Nò, i l’oma na dignità e i voroma dësfend-la. Ëdcò coma cristian, e pròpe për lòn, i voloma parlé nòstra lenga, ch’a l’é ‘n don che Nosgnor a l’ha fa-ne, e arsèive Soa Paròla an nòst idiòma.

A l’é nen ch’i soma mach dij nostàlgich dij temp passà. Vèra, i onoroma ij nostri vèj e le nostre tradission, e con cognission, ma i vardoma al avnì e i portoma dle ròbe neuve giusta an publicand an piemontèis. La stòria nen mach i la dësmentioma pa, ma parèj i “foma” stòria! 

Për nojàutri, peuj, ël piemontèis a l’é ‘dcò “la lenga dël cheur”, “la lenga dla mama” (ò dla mare granda), për dovré l’espression dla gent dla Bargaja svissera, na val dla Svissera italian-a ant ël Canton dij Grison, andoa ch’as parla Bargajòt, na lenga romansa parlà mach d’apopré 1500 person-e, ma che a la cudìsso con soagn e che l’autorità politiche a dësfendo. Pròpe për motiv che nòstra a l’é “la lenga dël cheur”, quand ch’as trata ‘d religion, dla nòstra relassion con Nosgnor, Soa Paròla, për nojàutri, an piemontèis, a ciapa tut n’àutr caràter. La Paròla 'd Nosgnor a l'é ancora pì bela e as capìss fin-a mèj quand ch'a l'è esprimùa ant la nòstra lenga!

An efet a l'é pròpi lòn ch'a l'é capitàje la prima vòlta che l'Evangeli a l'é stait predicà, a la Pancòsta. Antlora a Gerusalem a-i era ëd gent ch'a vnisìa da tute le part dël mond e quand che l’apòstol Pè a l'ha predicà lòn ch'a rësguarda Gesù, ël Crist, a l'é capitaje queicòsa 'd strasordinari: j'apòstoj "...a son stàit tùit ampinì dë Spìrit Sant e a l’han comensà a parlé an lenghe forëstere, conforma che l’ Ëspìrit a-j fasìa parlé" e tuta la gent a-j ha capì e a disìo: "Com va-lo donca che minca un ëd nojàutri a-j sent parlé la sòa lenga dël paìs andova ch’i soma nà? (...) Tant j’ebreo che ij prosélit, ij cretèis e j’àrabo, i-j sentoma parlé ognidun an nòstra lenga dle maravìje ‘d Nosgnor?" (At 2:4,8,11). 

Sente parlé an piemònteis dle maravìje 'd Nosgnor a l'é pròpi 'n miràcol! Ël miràcol, për nojàutri a càpita quand che la Paròla ‘d Nosgnor a l’é voltà dai test originaj con amor e con fèj, e autërtant lesùa con amor e fej. A l’era ‘dcò lòn ch’a disìa Charles Beckwith, ël benefator anglèis che ant ël mila-eutsent a cissava i valdèis a realisé na version piemontèisa dël Testament Neuv e a fela conòsse an tut ël Piemont. Malgrè ‘d gròsse resistense Beckwith a riussìa a fela publiché ant l’agn 1841 e nojàutri ancheuj i soma ‘n camin ëd féne na revision moderna.

Sto travaj-sì, sarà-lo apresià e dzurtut dovrà? Speroma bin (coma ch’as dìs). Sarà-lo n’àutra “causa persa”, mach na “drolaria folclorìstica” coma ch’a quejdun a chërd ch’a sio ‘dcò ij servissi religios an piemontèis ch’as fan ancheuj d’istà da quej banda, ràir coma le mosche bianche? 

Ant l’agn 1956, ël poeta e scritor piemontèis Pinin Pacot a scrivìa: “...Così për noi ël piemontèis. Basta che a-i sia ancora un, un sol che a lo parla, che a lo scriva, che a lo dòvra, che a-j veuja bin, e 'l piemontèis a sarà ancora viv, l'istess coma se a fussa dovrà da 'd milion ëd përson-e. L'é nen la quantità, l'é la qualità che a conta, e costa, quand che a l'é faita d'amor, a l'é sempe ràira e pressiosa. I soma ancora nen a sa mira, ma se i lo fusso, mèj ancora përchè a l'é pròpi costa la blëssa dle ‘cause perse’, cola d'esse nen përdùe an partensa ma cola d'esse guadagnà già prima 'd combatje” (Blëssa dle cause perse, P. Pacot, 1956, Ij Brandé, VIII - 1956).