John Milton/Sël ravagi dij Barbèt an Piemont

Artorn

---

Sël ravagi dij Barbèt an Piemont

     
Daje l’arvangia, oh Nosgnor,a j’òss dij tò sant ëstromplà
ch’a son coacià dësdeuit sle frèide montagne Alpin-e;
lor ch’a crocionavo le vrità dal temp antich,
cand ij Cé d’antan a rojavo sij bòsch e pere,
Fà pa dësmentia:’nt ël tò scartari arpòrta le piore
ch’a l’han avù ij babèro, 'nt ël sò vej ëstabiòt,
martirisà dal sanguinari Piemontèis, che con n’arbuton
l’ha campà dal dropi na maròta con la masnà. Ij lament ëd lor
l’han arsonà dai valon a le colin-e, e da për-da-lì
su al paradis . Ël sangh drocant a l’è carnagi con le sënner
sij camp italian, andova a spërfonda la bòria
dël tre vòte tiran*: busticà da la veuja ancreusa
'd pistogné malvers le ànime, 'd costa neuva strà
giumaj votà al cel e al dolor ëd Babilonia.

                                John Milton

An ponta 'd mòrt ël Baron Litron (Federico Guglielmo Leutrun 1692-1755) – Alman ëd nàssita ma piemontèis d’adossion al sèguit dij Savòja; eròe, për avèj salvà la sità 'd Coni 'nt ël 1744 da l’assedi dij Franch-Ëspagneuj – confermand ij sò ideaj, a-j respondìa a Re Carlo Manuel III andàit personalment fin-a a Coni për felo convèrte a la Fede Catòlica:“Con rispet, costum d’Alman e Fede da barbèt për sempe!”. Sotrà, come da testament an Val ëd Lusèrna al Templi Valdèis dël Chiabasso. La spërfonda vocassion protestanta a l’ha fortilo 'n tuta la soa vita. Ël mèis 'd fërvé a l’è un mèis amportant për l’ancreusa stòria dël pòpol Valdèis, ant ël 1848 Re Carlo Berto a-j concedìa ij dirit sivij e polìtich, prim pass vers n’antegrassion definitiva. Ma prima, motobin prima, tanti massacro e privassion. Ansfujand la “lontan-a” Literatura Inglèisa son ëstàit anciarmà dë 'dnans a un sonèt dal titol : On the massacre of the Protestants in Piedmont, d’un poeta dël '600: John Milton (1608-1674). Ij vers a son poeticament maravijos, coinvolgent e stòrich. As conta tra le barbarie an tèra 'd Piemont, ël massacro dna Mare con ël Fieul, campà giù da un dropi (precipizio) e n’avnì pòch bel. Soma 'nt ël '600 ël Papa a l’è na figura diferenta che cola d’ancheuj; na figura crua, temibil, invadenta, tant che 'l poeta a lo apostrofa: ‘Triple tyrant’ ( tre vòte tiran)*. Për mej apressé cost sonèt, ij vers a son ëstàit virà an italian e piemontèis.

(tratto da: Specimens of English Literature – R. Bemporad &Son Publishers – Florence)

(translation by Sonia Pignatelli)

(virà an piemontèis da Fabrizio Pignatelli)