Ignazio Buttitta/Lenga e dialèt

Da Wikisource.

Artorn


Lenga e Dialèt[modifiché]

Poesia dël 1970 dël poeta sicilian Ignazio Buttitta, nassù a Bagheria dël 19 stember 1899 e mòrt an soa sità nella sua città natal dël 5 avril 1997.

Un pòpol,
butelo an caden-e,
dëspojelo,
stopeje la boca,
a l’é ‘ncora lìber.

Gaveje ‘l travaj,
ël passapòrt,
la tàula doa ch’a mangia.
Ël let andoa ch’a deurm,
a l’é ancora sgnor.

Un pòpol,
a dventa pòver e serv,
quand a-j ròbo la lenga
arseivùa an ardità dai so cé:
a l’é përdù për sèmper. 

A dventa pòver e serv,
quand le paròle a dan pì nen vita a ‘d paròle
e as angorgion-o an tra ‘d lor.

Im m’acòrz adess,
mentre ch’i acòrdo la chitara dël dialèt
ch’a perd na còrda al dì. 

Mentre ch’i sarzisso
la tèila camolà
antërzùa dai nòstri grand
con lan-a ‘d feje piemontèise.

E i son pòver:
i l’hai d’arzan
e i peudo nen ëspendlo;
le giòje
e i peudo nen argaleje;
ël cant,
ant la gàbia
con j’ale tajà. 

Ël pòver,
ch’a pupa a ‘n sen sùit
ëd la mare putativa,
ch’a lo ciama fieul
pr’ ingiùria.

Nojàutri la mare i l’avìo
ma a n’é stàita robà;
a l’avìa le pupe a fonta-na ‘d làit
e tuti a-i na beivìo,
ora a-i spuvo contra.

A noi a-n resta soa vos,
la cadensa,
la nota bassa
dël son e dla complenta:
costi-sì an peudo pa robeje.

An resta la smijansa,
l'andura,
ij gest,
jë slussi ant j’euj:
costi-sì an peudo pa robeje. 

An peudo pa robeje,
ma i soma restà pòver
e orfanin l’istess.

Un pòpulu, 
mittìtulu a catina, 
spuggghiàtilu, 
attuppàtici a vucca, 
è ancora lìbiru. 

Livàtici u travagghiu, 
u passaportu, 
a tàvula unni mancia, 
u lettu unni dormi, 
è ancora riccu. 

Un pòpulu 
addiventa poviru e servu, 
quannu ci arròbbanu a lingua 
addutata di patri: 
è persu pi sempri. 

Diventa poviru e servu 
quannu i paroli non fìgghianu paroli 
e si màncianu tra d'iddi. 

Minn'addugnu ora, 
mentri accordu a chitarra du dialettu 
ca perdi na corda o jornu. 

Mentri arripezzu 
a tila camuluta 
chi tisseru i nostri avi 
cu lana di pècuri siciliani. 

E sugnu pòviru: 
haju i dinari 
e non li pozzu spènniri; 
i giuielli 
e non li pozzu rigalari; 
u cantu, 
nta gaggia 
cu l'ali tagghiati. 

U pòviru, 
c'addatta 'nte minni strippi 
da matri putativa, 
chi u chiama figghiu 
pi 'nciuria. 

Nuàtri l'avìamu a matri, 
nni l'arrubbaru; 
avìa i minni a funtani di latti 
e ci vìppiru tutti, 
ora ci spùtanu. 

Nni ristò a vuci d'idda, 
a cadenza, 
a nota vascia 

du sonu e du lamentu: 
chissi non nni ponnu arrubbari. 

Nni ristò a sumigghianza, 
l'annatura, 
i gesti, 
i lampi nta l'occhi: 
chissi non nni ponnu arrubbari. 

Non nni ponnu arrubbari, 
ma ristammu pòviri 
e òrfani u stissu.