Giusep Goria/A sent ani da la mòrt d'un autor dësmentià

Artorn

A SENT ANI DA LA MÒRT D’UN AUTOR DËSMENTIÀ: GIACOBBE GIACOMO SEGRÈ

Ël Nòst a l’era nà a Vërsèj ai 9 ëd luj dël 1870 e a l’é mancà a Turin ai 17 ëd magg dël 1915, fieul ëd Giuseppe Segrè (ëd Giacòb) e Ròsa Ottolenghi; marià con Emma Pinzaudi, a stasìa an contrà Bogin 13, aranda al pì conossù Giacolin Sacerdote.

A l’era cap-ufissi dij Telegraf e tra ij responsàbij ëd l’Academia Vittorio Bersezio, grop teatral con sede an contrà A. Doria^[1]. As signava ’d costuma coma G. Giacomo Segrè.

As peul disse che ’d cost autor gnun a na dà notissia, as sà franch pa nen, fòra che a j’é chèich test ëd canson a la Biblioteca Real (fond Roero ’d Cortanse) e un manuscrit a la Bilioteca dla Provinsa ch’a smon un travaj teatral inédit e motivà mach da Amedeo e Gianrens Clivio ’nt soa bibliografìa^[2]: La màchina fotogràfica. A-i é ’l tìmber ëd la companìa ’d Romolo Solari^[3], pa nen ëd pì.

A j’é ancor sò nòm ant ël volum sël teatro ’d Seren-Gay^[4], che a-j atribuiss ël copion e ’dcò El trionf dël bon sens, sensa d’àutre indicassion.

As agiss ëd n’euvra mossanta, na pochade malissiosa, antonà ai temp ëd cola belle époque che a dovìa finì ant le trincere dël Cars.

L’euvra as dësvlupa ’nt ël milieu borzoà dla Turin tra ’800 e ’900, con un lengagi pitòst italianisà, ma nen da sbaruvesse. Interessant a l’é che a tira fòra ’l tema dla pas e, tra tuj ij nòm dij përsonage, a-i buta un Barach, na Giuditta, un polonèis - ma sì, pròpi parèj - ciamà Raschmele, nòm motivà da ’d sorgiss ebràiche ’dcò cost.

I vëddoma donca che la comunità turinèisa, magara assimilà e tut, a l’avìa beleben un fil fòrt ma sutil, sutil ma fòrt che as gropava a d’istanse pì slargà. Ant na sità coma Turin ël problema dël sionism e dl’artorn a l’era già bin conossù e debatù.

Giacòb Giaco Segrè: un autor che i l’avìo dësmentià. Sent ann apress i soma ancor a temp a gaveje ’l capel.

[Ij Brandé, 2015]

Nòte

1. Guida Paravia 1910, Turin
2. Amedeo Clivio e Gianrenzo P. Clivio, Bibliografia ragionata della lingua regionale e dei dialetti del Piemonte e della Valle d'Aosta, e della letteratura piemontese, Ca dë studi piemonteis, Turin, 1971
3. Romolo Solari: Alassio 1852 - Génoa 1915
4. Domenico Seren-Gay, Teatro Popolare Dialettale, Priuli & Verlucca, Ivrèja, 1977, pag.172