Gioanin Mariëtta/Vita e mòrt ëd na bòja panatera

Artorn a la tàula

Vita e mòrt ëd na bòja panatera

Cò a l'è col tòch neir ch'as ved sota al potagè? Chissà s'a l'è bon da mangè? Andoma 'n pòch a vëdde...

A l'è da quand ch'i son nà ch'am diso: "Tut lòn ch'ass treuva per lì a peul esse da mangè. Ti, per nen savej ne lese ne scrive, mangia!"

I l'hai fait an pressa a 'mparè. I chërdo che na bòja come mi a fasa bin a campè giù 'n pòch ëd tut.

Fin-a mama a lo disìa sempre. Im ricòrdo che na sèira a l'era 'nrabiasse perchè i vorìa nen mangè cola pover giàuna tacà a la muraja. Ma mi i l'avìa pen-a travondù tut n'afè - va a savej cò a l'era - mòl, umid, verd e anche 'n pòch mufì. A l'era pà mal, ma a l'avìa pròpi 'mpinime. Mama a l'ha mangiala, cola pover giàuna. Im ricòrdo che dòpo 'n moment a l'ha 'ncaminà a straparlè - penso ch'a fuissa 'ncora 'nrabià con mi - peuj a l'ha stravirà j'euj, a l'è girasse a piòte per aria e a l'è restà lì bele sëcca.

Mi cò i l'hai fait? Son butame a core e i son scapà via.

A lo dis sempre papà: "Tute le vòlte ch'it vëdde quaicòs ëd fòravia, ti cor, scapa, vate a 'nfrissè 'nt la filura pì tacà e seurt mach dòp un bel tòch!"

A l'è 'n gamba papà. Pa per gnente ch'a l'è così vej. I sai nen vaire ch'a l'abbia, ma a l'è vej. Chissà 'ndova l'è 'ndait? A l'è 'n pòche 'd neuit ch'i lo vëddo pì nen. Adess ch'ij penso cola macia 'ns la sòla 'd cola savata l'autr ier a l'avija pròpi sò odor.

Pròpi come 's tòch neir sota al potagè. L'istess odor ëd Luis, mè fratel.

Chissà 'ndova ch'a l'è finì? Ier sèira i j'ero sì tuti doi ch'i cercavo quaicòsa da rusiè. I l'oma trovà 'd frise. L'oma spuvaje 'n sima per ch'as feisso pì smolenciùve. L'oma tacà a sbafè.

L'è pà rivaje n'òmo? - o na fomna, i riesso mai a capì - "Scapa!" i crijo a Luis, e im buto a core. M'anfilo sota a la pòrta, 'nt la chërpa dla muraja, e giù, giù per mon e tubo fin ch'i rivo 'nt ël tombin. Im giro per vëdde 'ndova a l'è Luis e chiel a j'è nen. Chissà 'ndova a l'è scapà.

E 's tòch neir a spussa pròpi come chiel.

A l'ha la forma 'd na piòta. A sarà pa mia? A diso ch'i duvoma aveine ses. Mi i sai nen contè, ma a më smija d'aveije tute.

D'ògni mòdo a duvrìa esse bon-a da mangè.

An ciamo bòje panatere, ma a 'ndarìa benissim ëdcò bòje formagere, sucrere, verdurere...

Pòrco fauss, la luci!... N'òmo! - o na fomna, i riesso mai a capì - I deuvo core via pì che 'n pressa!

Cò a dis? "Na bòja, che scheur!"? E no, eh... Che scheur a mi?... I faso nen per dì, ma 'nt ël mè cit... Ades im fermo, im giro e ij na diso quatr...

Sgnèch.