Gianfranco Ribolzi/Vita e mòrt ëd na scarpa
Vita e mòrt ëd na scarpa[modifiché]
Mia binela e mi i j’ero pròpi neuve-neuve quand i j’ero stàite ambarcà për l’Àfrica. Combin ancora sensa avèj l’esperiensa i son fame tuta la guèra d’Àfrica. I deuvo amëtte, a dì la vera vrità, che i l’hai nen arzigà quèich real perìcol, përchè l’òm ch’am tenìa adòss a stasìa sèmper ben lontan dal front e dal feu. Im arcòrdo che apress ai nòstri bajèt giumai padron ëd Addis Abeba mè sgnor a l’é rivà bin ùltim e a sò còmod con soa vitura ’d Negri e a l’ha fàit ëspedì a sò capòcia ’d Roma sto telegrama (a l’é un document ëstòrich e për sòn i lo dijo ’nt l’original dialèt toscan): «Oggi alla testa delle mie truppe vittoriose sono entrato in Addis Abeba». I son restà con mè sgnor ancora për set agn, peui chiel a l’ha molame quatr a gnun quand ch’a l’ha ampajà ij tond për compagné sò sovran, mesa cartatocia, a Bari.
Dal mugg ëd la mnis a l’ha pijame, con mia binela, un povrass ch’a tentava ’d vivoté an sonand mal a l’orija ’l violin an sij canton e a l’avìa un cagnuss drissà a ten-e an boca në scudlin andoa che ij viandant a butavo quàich ràir soldin. Mi i j’era costumà che dnans a mi tute j’àutre scarpe, jë scarpon, jë stivaj as butavo an fila e a batìo ij talon ant la positura sl’atenti. I savìa che j’àutre scarpe a invidiavo cola mia posission anciarmanta. Ma adess coma adess a l’era tut divers: gnun a s’interessava dle scarpe giumai scarcagnà dël pòvr sonador. Mach sò cagnèt soens am nufiava, atirà da mè odor portà, a peul esse, da jë scars lavagi ’d mè neuv padron. Ant na neuit invernal giassà ’l sonador a l’é restà sèch tra l’indiferensa general, a l’é stàit dëscarià ’nt na tampa e sotrà ’nt la nùa tèra con mi e mia binela ’nt ij sò pé. Àora a l’é passaje tant temp, chiel e noi i soma an camin a dësblesse e an pa vàire sman-e i-i saroma pì nen.
Ma mi i l’hai amprendù che an natura gnente a l’é creà e gnente a l’é dëstrut. I penso che an manera sempia i porterai a la fin na trasfigurassion. Salacad da mi a podrà alvesse un cit tapiss verd guarnì da na fior ëd camp e se quajdun as chinerà për nasé sò përfum a l’avrà na gòj pì gënita che cola ch’a l’avìa ’l cagnuss quand ch’a nufiava le scarpe sudà dël sonador da stra.