Gian d'Albisson
Piemont, Secol XII, prima mità
"Monsù Nicolet, d'un seugn che mi im sognava
marvijos, na neuit cand i dormìa,
i veul ch'imë spieghe, përchè tan am sbaruvava:
tut ël seugn a l'è 'd n'oja, ch'a vnisìa
da la part ëd Salern, voland dzor për l'aria,
e tut a scapava dnans chila,
parej che sò sens a ciampairava e a ciapava,
che gnun dnans chila as podìa defende".
"Gian d'Albisson, l'oja a arpresentava
l'imperator ch'a ven për Lombardìa
e 'l volè tan aot a significava
sò grand valor, përché mincadun a fugìa
ëd tuit chiej che ni tòrt ni colpa a l'han,
përché da chiel as podran nen difende
ni 'd pais, ni d'òm, ni d'àutr afé ch'a l'é
che, pen-a ch'alo toca, a l'é nen padron ëd tut".
"Monsù Nicolet tan grand vent a mnava
st'oja ch'a dësanchërnìa tut;
e na nav da Colònia a rivava,
tan pì gròssa 'd lòn ch'as podrìa dì,
pien-a 'd feu, navigand sël seul;
e a l'oja a arbranda 'l feu con ën grand ariass,
parej che 'l feu a brusava a ciairava
daspërtut l'oja a volava".
"Gian, l'oja (vdùa) ch'a sofiava tan fòrt
l'è 'l grand tesor ch'a men-a an Lombardìa
l'imperator e la nav ch'alo portava
a l'è la granda armà dj'alman ambaronà
e a-j darà 'd sò grand tesor tan
che l'armà a farà daspërtut lòn për che a l'è abil:
e am pias tan ch'a castìa ij nimis,
e che për j'amis ël mej, për lor ël bon a-i è".
"Monsù Nicolet, tut ël feu a smortava
st'oja, e a butava na granda lus
sël Monfrà, ch'a ciairava tan fòrtman
che ampërtut ël mond as marvijava,
e a butava d'aute lus ant d'aut pòst
che tut lòn ch'a-i è a l'era alegher;
peuj l'oja dzor ant l'aria as fërmava
t'ën leu tan aot che tut ël mond a vdìa".
"Gian, lë smortament dël feu a vorìa dì
Pas; ch'a vorrà l'imperator esse parej
cand a sarà arvangiasse; e 'l lum a vorìa dì
che 'l Marcheis a regna an Monfrà, sensa busìe;
e j'aut lum a saran ël grand rent
ch'a l'avran da chel coj ch'a deuvo avejlo;
e 'l fërmesse ant l'aria a veul dì
che 'l mond a sarà peuj tut ant soa sgnorìa".
"A l'onorà rich imperator ch'a sa apressiè,
Monsù Nicolet, ch'a-j daga Nosgnor fòrsa e tlent
për arstaurè valor e cortesìa
tan vair a chërs sò podej minch ën dì!".
"Gian, mi i saj che tut sòn a va bin
a l'imperator, përchè i dubito nen
che, avend ël mej dël mond a dispossion,
a deuv bin apressiè la sgnorìa".
|Nicolet ëd Turin
|Original:
"En Niccolet, d’un sognie qu’ieu sognava
maravillios, una nuit qan dormia,
voil m’esplanez, qe molt s’espaventava
tot lo seigles d’un aigla qe venia
devers Salern su per l’aire volant,
e tot qant es fugiea le denant,
si c’al seu senz encauzava e prendia,
c’om denant lei defendre no•s poiria".
"Joan d’Albuçon, l’aigla demostrava
l’emperador qe ven per Lombardia,
e lo volar tant aut singnificava
sa gran valor per qe ciascun fugia
de tot aicels qe tort ni colpa li an,
qe ja de lui defendre no•s poiran
terra ni oms ni autra ren qe sia,
q’aisi com taing del tot segnor non sia".
"En Nicolet, tant grant aura menava
aiqest aigla qe tot qant es brugia,
e una nau de Coloingna arivava,
maiers asaz qe dir non o porria,
plena de foc per terra navicant;
e buffa•l foc l’aigla ab aura grant,
si qe lo focs ardea e alumnava
vas totas parz la on l’aigla volava.
"Joan, l’aigla qe tan fortmen ventava
el gran tesaur qe mena en Lombardia
l’emperaire, e la naus qe•l portava,
es la granz ost dels Alamanz bandia,
a cui dera del seu gran tesaur tan
qe l’ost fara per toz locs son talan.
E plaz mi fort qe•ls enemics castia;
e qe•ls amics meillior e bon lur sia!".
"En Niccolet, tot lo foc amorzava
aqest’aigla, e un gran lum metea
en Monferrat, qe tan fort esclarava
qe lo segles per tut s’en esbaudeia,
e mettia d’autre lum per locs tan
qe tot qant es s’en annava allegran;
puis l’aigla sus en l’aira s’asedea
en tant alt luoc qe tot lo mond vesia".
"Joan, l’amorzament del foc semblava
paiz, qe vorra l’emperaire aisi sia
qan s’er venjaz, e lo lum demostrava
qe•l marqes ren Monferrat ses bausia;
e li altri lum seran guierdon gran
q’auran de lui sel q’aver lo deuran;
e lo saiser dell’aire•m singnifia
qe•l mond er pois toz a sa segnoria".
"A l’onrat ric emperador presan,
En Niccolet, don Dieu forza e talan
qe restauri valors e cortesia,
si cum li creis lo poder chascun dia".
"Joan, tot ço conosc, qe ben esta•n
l’emperaire; per q’eu non vau dottan
q’aisi com a del mond mielz em bailia,
deu ben aver del prez la segnoria".