Un can për amis

Aj’ero an màchina e i ’ndasìo vers piassa Solferin parland dij sò can. «Sicura, che ti ’t sas nen che a nojàutri a l’é tocane ’l mej can dël mond» a schersava Franco, ma peui gnanca tant. «Barnum a l’é pì che bel e a l’ha ’n caràter maravijos».

«Ma... it voreras pa confronté tò taboj pacioflù con mia Daisy? Vard-la bin, a dì pòch, a l’é regal, con sò sguard fier e soa caviera dorà», a l’avìa rësponduje chila mostrandje la fòto an slë scherm dël telefonin, segn evident ëd la priorità dij sò afet. «E va bin, i lo amëtto, a l’é grassiosa, pa për gnente a l’é na fumela... però ’d sicur a sà nen a rije, mentre che Barnum a rij ëd gust».

«Coma ch’a sarìa a dì?», a l’avìa ciamaje chila, divertìa. «A sarìa a dì che, quand ch’it jë grate la pansa e chiel as buta con le piòte an aria,prima a dësquata ij dent ojé e peui ’dcò tuti j’àutri. An pràtica a sorid».

«It capiras che sfòrs! Daisy as fà na vera e pròpria rijada. Quàich vòlta, mentre ch’a deurm, magara sugnand ëd baulé, as na seurt con un rojé da la gola...». «Ah, i l’hai sempe savulo che ti ’t deurme con tò can», a l’avìa fortì Franco con na finta acrimònia, «ma im sarìa mai inmaginam-lo che, ëd neuit, nopà che arposé, ti ’t controlèisse se a l’ha ’n seugn regolar. Ròbe da mat». «Tuta invidia, la toa. Përchè Daisy a rij për dabon, mentre che Barnum a ghigna mach. Ma a l’é nen l’ùnica còsa uman-a ch’a l’é bon-a a fé. Quand ch’am dà la piòta, a më strenz la man», a continuava chila motobin seria, dasendje pa da ment a le svergne ’d chiel.

«I scomëtto fin-a ch’at dis ëdcò: cerea!». «Sòn-sì, ancora nen, contut parlomne la pròssima vòlta, a l’é nen dit ch’a savrà pro a felo, apen-a ch’a l’avrà conossute ’n pò mej», a l’avìa rësponduje chila da tranquila. A j’ero tuti doi ’d cola rassa dij cinòfij pì nen giovo, për capisse, coj ch’a dëscheurvo ’l mond animal mach da vej. A l’era stàit për cas che tuti doi, sensa savèjlo, a l’avèisso sernù un «Golden retriver». An col moment Franco a l’avìa dit da serio: «Sensa mè Barnum, la vita a sarìa pì nen la midema, ëdcò se a soagnelo a costa quàich sacrifissi. Dzortut d’invern an sità a l’é dabon un torment calé giù a mesaneuit për la spassëggiada».

«Nopà Daisy am dà nen sti problema,përchè a basta liberela n’àtim ant ël pra dnans a nòstra ca. An campagna, a l’é tut diferent», a l’avìa rësponduje chila. Setà ’nt ël sedil darera, Flipòt a parlava nen. A l’era ’l pì ansian dij tre, a andasìa për j’otanta, ëdcò se sò aspet, ant ij vint ani ch’a j’ero perdusse ’d vista, an pràtica a l’era restà sempre l’istess.

«E ti Flipòt, it jë veule bin a le bestie? At piaso nen ij can?», a l’avìa ciamaje chila.«Ij can am piaso, ma l’ùltim a l’é mòrt-ne già da eut mèis e dòp i l’oma pì nen vorsune».«Ëd sicur perde ’n can, a l’é squasi coma perde na përson-a», a l’avìa fortì chila. «Për na cobia coma la nòstra, sensa fieuj a l’é stàit fin-a pes», a l’avìa dije Flipòt. «I lo capioma bin, che për un pòch ëd temp i l’abie nen avù veuja d’avèjne n’àutr a fianch, ma peui le ferìe a cicatriso e i l’avreve ancora ’d temp për penseje dzora».

«Nò, sta vòlta i-i penseroma pì nen. A l’é stàita na decision pijaita d’acòrdi tra mi e chila». Flipòt a l’avìa tajà curt, ma chila a l’era un-a ch’as contentava mai ’d na rispòsta parèj. «Paura ’d seufre n’àutra vòlta?», a l’era girasse për ciamejlo, curiosa pì che mai. «Varda, a l’é mal fé da spieghé. Ëd can i l’oma perdune vàire, da quand ch’im arcòrdo mi, da giovo e da grand, i l’oma sempe avune un ant ëca e a l’ha mai sbaruvane l’idèja d’ancaminé torna da l’inissi». «Alora?».

«Alora i soma stàit nojàutri a esse cambià. Rivà a nòstra età i podìo pì nen pijesse n’impegn a longa scadensa». Chila a l’avìa vardalo ’d travers: «I l’hai nen capì». «A-i é pòch da capì, për ten-e ’n can a venta avèj ël temp». «Beh, sòn a l’é ciàir, ma am arsulta nen che ti ’t sie motobin impegnà...».

«Vreman mi i ’ntendìa n’àutr géner ëd temp, disoma ch’a venta conté ansima a des o quìndes ani ’d toa vita». Flipòt a l’avìa ’n mes soris an sij làver, ma con n’ombra ’d malinconìa an slë sguard, ch’a l’avìa faje capì lòn ch’a l’avìa vorsù dije. Tuti e doi a l’avìo vardà fòra, ambarassà, andoa che ’l tràfich a scorìa ràpid. Flipòt a l’avìa continuà: «Con mia fomna i soma stàit al canil ëd la Comun-a». «E a l’é servì?».

«I l’avìo trovà fin-a ’n pàira d’orfanej ch’a smijava ch’a spetèisso pròpi mach nojàutri e i devo amëtte che, an sle prime, i j’ero stàit tentà... ma peui l’idèja ’d lasseje soj n’àutra vòlta... a l’ha fane arnonsié. Quand ch’a càpita i tornoma a troveje, portandje ’dcò cheicòs da mangé për lor e ’dcò për tuti j’àutri. Contut a l’é sempe ’n cit sagrin, për lor e për noi. Ma porteje a nòstra ca, nò, i l’oma nen fajla. Miraco a l’é mej speté la fin ëd nòstre spassëggiade, da soj.

ëd E. Tuberga, virà ’n piemontèis, a soa manera, da Franco Antonel