Enrico Portalupi/La facenda dl'agabi

Artorn

La facenda dl'agabi

Al gneva giò ’n biciclèta për la stra dla Riondina ch’l’eva sémpar tardi ’nt la nòt. Sémpar tardi, sémpar drera mèsa nòt o ’n bòt, o giò për lì. Al gneva giò drera la Rogia Stòrta, peu, ciapand la biciclèta a spala, a scavalcava la cius in su la Canalèta, al feva ’n gir largh, passand dë drera dla cassina, e ’l gneva giò për cola stra-lì. Sémpar cambianda stra d’ona vòlta con l’altra, sémpar cambiand ël gir për mia ch’i la vidìssan, për mia che nissuna ’s në nincorgissa d’indoa l’è ch’a ’ndassa. Al pedalava cont ësmòrt ël ciar për mia dà da ved, sémpar fogà, semp in farnasìa e circospèt, dë mia ’ndà finì dë ’ncontrà ’n quaiduna; sémpar con cola pagura e col ëstringiôn int ël cheur ch’agh feva brusì la gola, ch’agh feva sbaratà j’eucc e tegn ël manubri ’nsì strencc ch’a ’ndava sémpar da finì ch’al rivassa indoa ch’al doveva, che man, brasc e spali, agh j’heva tuti rèdi e pieni ’d ranf. Al doveva stagh atent ël Dèlmo, òòh s’al doveva stagh atent! Òòh s’al doveva viscà ’l ciar dla pila ch’al tegneva ’n man giust ògni tant, giusta penamà për mia ’ndà finì ’nt ona quai marscida, o për mia ’ndà ’ncontrà dla bruta gent! Dë mia ’ncontrà dij bruti figuri, o ’n quaiduna ’me sissìa che, dë sicur, il gh’avrìssan fai dël mal!

Al doveva stagh atent sopratut ai lengui longhi e ai fieui gióvin, a cuj malnat, a cuj sensa coscensa che, për bat ël Dèlmo, igh pensàvan gnanca n’àtim; che tant… tant as seva giamò che bàtal e dagh dij scarpai e fagh dij schèrs, che dij vòlti i la févan anca piangg, int ël sò paes l’eva gnù rangià ’me në spòrt nassional. Oramai i évan bèli cinquant’ani ch’a ’ndava ’vanti ’nsì; l’eva fina da quando ch’l’eva ’n fieu, fina da quando che, di për di, la gneva fòra ciara che lu l’eva mia tant ’me j’àltar. E vardì gent che dë vess divèrs, int ëcol mond-chì, l’è giamò na bèla disgrassia, savì! E ’nt ël sò paes, peu, oltre che na disgrassia l’eva pura na maledissiôn. Na maledissiôn ch’la gneva da lontan, na maledissiôn ch’a la compagnava da sémpar. On’esclusiôn d’ij ròbi dla vita ch’i févan disperà lu, tanto da dagh na gioventù piena ’d làcrimi, e rid j’àltar, ch’i në févan sù ’mà dij barzelèti. Ma vun al podrissa, secondo lor, a passass na vita daparlù ’me s’al fussa ’n can? Ma ’l podarissa vun, dë mia voré ’nca lu on pò ’d calor, on pò d’amicissia, on pò d’afèt almeno, se mia pròpi d’amor? Dèlmo signorina, i la ciamàvan da gióvin, e ij schèrs ch’agh në gneva drera is cuntàvan gnanca pu, ma l’eva mia për sè stèss che lu ’l piangeva, l’eva për sò mama. L’eva për cola santa dòna, che ’l Signor agh l’abia ’n glòria; l’eva për le, l’eva për le che lu dij vòlti as ribelava a la normalità dij àltar, ch’al gh’avrissa mandà dij maledissiôn a tut ël mond, ch’al gh’avrissa dài dij pugn al cel, ch’al gh’avrissa spugà ’dòss al destin ch’a l’heva fai insì e l’heva fai nass int ëcola manera-lì. «Si! Lu l’eva divèrs, e ’lora? Al sarà mia stai për colpa soa, nò? L’heva mia ciamal lu dë vess insì. L’eva ’nsì e basta; e ’nca col pret, peu! Anca cola sòca negra ch’la perdeva mai on’ocasiôn dë pontagh ël did adòss, e dë portal tant ’me n’esempi! Ma basta, nèh, basta che ’dèss l’eva assè! Ch’a la piantassa ’n pò lì na bona vòlta dë ’ndà parlà dë vissi e dë Sacra Bibia; e dë ’ndà tirà man dë coli dò citai che lu al seva gnanca indoa l’è ch’i fùssan! Che tanto lu a la seva giamò për sò cunt che dël mal agh në feva a nissuna, e ch’agh n’heva giamò ’sè dij sò disgrassi, sensa ch’i ’ndàssan a tacàgan ’dòss dij altri.» as la rasonava për sò cunt con la coscensa polida, cont on’assolussiôn ch’a s’heva giamò dài dimparlù, cont ona partìcola che, ’nt la sò idea, al gh’heva giamò costà na vita ’d làcrimi e d’umiliassiôn.

«Ma vardì gent,» as diseva ògni tant, rivangand suj ròbi d’ona vita strana «ma vardì che se për véssass fai ciapà na quai vòlta da fiolòt cont ij calsôn in man, ma vardì ’n pò s’agh fussa mai da ’ndà pagala për tuta la vita ’nt ëcola manera-lì! Ma indoa ch’l’è ’l pardôn ch’i prédican tanto ’nt ij sò gesi,» a së scaldava ògni tant, che për la rabia a ’ndava da finì ch’a s-ciapassa giò tut col ch’agh rivassa sota ij man «ma ’ndoa ch’l’è la toleransa, la comprensiôn dij àltar?!» agh gneva da vosà, alsand ij pugn al cel. Ma ’l mond l’eva ’nsì; ël mond l’eva cativ. A l’heva ’mparal prèsto, lu, l’heva ’mparal fina da fieu, fina da col’età che l’intemperansa la va mia d’acòrdi cont la rasôn, e che alora, për mia stagh atent assè, l’eva ’ndai finì ch’a s’heva fai ciapà, e che da lì al gh’eva gnù fò tuta la stòria. Ma cos as voreva mai ch’agh fussa stai da gnì fòra, in fin dij cunt: ma ’l gh’eva gnù fòra ’mà che ij balossadi d’on fiolòt, ij balossadi d’on fiolòt ch’al trovava mia la sò stra, ij disubidiensi d’on gióvin ch’as trovava diferent d’ij àltar, ch’as trovava spèrs int on mond ch’a ’ndava d’ona part, intant che lu as sinteva stropà d’on’altra. Ma ’l cel, dë sòlit, a va sémpar da finì ch’l’è pussè brav dij òman, e l’eva pròpi stai për na grassia dël cel che tanti ani dòpo, quando che la solitùdin al comenciava soportass-la pu, quando che ij cavej igh tacàvan gnì ’n pò gris e ’l cheur on pò pussè pesant, l’eva stai alora ch’l’eva cognossù l’Agabi. L’Agabi: ël sò Gabino.

N’àltar disperà ’me lu, on àltar esclus, on àltar rejèt, on’altra ànima pèrsa che, anca lu cont la sò disgrassia, l’eva vorsù mètagla ’nsèma la soa, e cercà ’n pò tra tuti e du dë portass ’vanti la vita ’me ch’is l’avìssan cavà-la. On quai védass dë scur, dë nascondôn, na quai confidensa; na quai man sfaciarda, che ’nsoma là, ma i évan ben dij cristian anca lor, nò? E për coli ròbi-lì i évan ben fai anca lor ’me j’àltar, o nò! E ògni tant, ma pròpi ògni tant, pròpi quando che la luna la luseva pussè dël sòlit, pròpi quando che l’aria as feva pussè legera e pussè dolsa, alora ’nca lor is lassàvan andà on tantin pussè in là, e i sconfinàvan int ëcol che ’l pret, drera la prédica, al ciamava l’illecito. «L’illecito, si!» al cercava dë consolass ël Dèlmo, vidend daparlù ’me ch’l’eva fai mal ël mond «Mah… e la védova dël Gambèta, alora? Cola rossa tuta polpa, che col socôn a ’ndava trovà dò vòlti la smana? Cola-lì, nò, nèh! Cola-lì la ’ndava ben, cola-lì l’eva mia n’illecita! E la Dama dë San Vincens? Cola-là ch’al portava sul lagh con la Topolino? Cola-là la ’ndava ben anca cola-là, nèh!». Ma si! Ma l’eva inùtil ch’as la ciapassa, l’eva inùtil ch’a ’ndassa mat për j’àltar: lu ’l gh’heva ’l sò Gabino ch’a la iutava dë portass ’vanti la vita, lu ’l gh’heva ’l sò Gabino da ’ndà trovà. Lu ’l rivava dasi dasi dë drera dij cai dla ferovìa, e ’l pichetava la gelosìa cont on sòld ad des liri. Cola gelosìa che lu ’l pensava a tuti j’ori dël di, cola gelosìa ch’la guardava vèrs ij risèri, pròpi da fianch dël pòrtigh dla batarìa; l’eva tacà cola gelosìa-lì, che lu ’gh pichetava ’nscima, dasi dasi, cont on sòld da des.

«Gabino… Gabino...» a la ciamava dasi «Gabino sôn mi, Gabino vegna fò!» a la ciamava, sforsàndass cont la vos bassa. E l’Agabi finalment al gneva fòra, e ’nt ëcoli para d’ori ch’i stàvan insèma, is permetévan fina dë dismentigass dij cativerji dij àltar. Du òman quasi vegg, du pòvar disgrassià, dò ànimi in cros ch’i podévan ancora viv, penamà parchè ch’is vidévan ògni tant. I ’ndàvan drera la rogia, e ’s setàvan giò bèli lì. Mia dëdchì dël sinté, nò, mia dëdchì, indoa al gh’è ij prej për ij dòni, ch’i jë dròvan për fà la bugà, nò nò, mia lì, ma pussè ’vanti; pussè ’vanti indoa che la rogia a së slarga e ’s fà profonda, indoa ch’la fà tomba, e che, tra ’n quai tiramolin e ’n pò ’d corent, la passa sota la Bochèta Neuva e la va ’vanti pussè dëdlà. Lì il gh’hévan ël sò cantôn: pròpi lì il gh’hévan ël sò spassi ch’is l’hévan cavà-la dë stropàgal al mond e ’ndoa ch’i podévan guardass ant j’eucc e sintiss visin ij cheur.

«Gabino…Gabino...» a la ciamava ’l Dèlmo anca cola sera-lì, anca cola sera ch’i soma ’nvià ch’i la cuntoma «Gabino sôn mi, Gabino vegna fò!». Come sémpar a së sforsava su la vos bassa, come sémpar së spetava giamò la sò consolassiôn, sensa gnanca nincòrgiass, però, ch’i évan pu dimparlor ’me sò sòlit. Al gh’eva ’n gir na banda dë cuj malnat, ch’i jë spetàvan nascondù lì ’ntorno; na banda dë cuj sensa coscensa ch’i s’hévan nincorgiù dij sò gir, e che ’dèss i jë spetàvan lì fòra; al gh’eva na banda dë cuj gióvin tanto për ben e tanto normal, che, sicome ch’i sévan mia ’se fà, i hévan pensà ben dë gnì fagh në schèrs a lor. I j’han lassaj rivà fina ’nt ël sò cantonin, e peu i hin saltà fòra. I j’han picaj, i j’han fai ëscarpuscià e i j’han butaj giò për tèra. Peu il gh’han dài na fila dë scarpai e peu dòpo ’ncora, intant ch’i ridévan ’me dij mat, i j’han ciapaj e i j’han ësbataj int la rogia. Lu, ël Dèlmo, lu ch’al resisteva mia, l’eva ’ndai finì drera la riva e ’s l’heva cavà-la dë ’mbrancass tacà dij scèpi dla sponda; l’Agabi inveci, lu ch’al resisteva on pò pussè, për lu i hin dovù dagh on butôn pussè fòrt, e i l’han mandal a finì ’nt l’aqua alta, pròpi indoa ch’a comencia la corent, pròpi ’ndoa che l’aqua la fà tiramolin e la comencia ’ndà sota la tomba dla Bochèta Neuva. L’Agabi për on quai moment l’è sbarbatà, peu l’è ’ndai finì là déntar, e l’è gnù fòra pu.

«Gabino… Gabino...» a la ciamava ’ncora ’l Dèlmo, cont la biciclèta për man e cont la vos pussè piangenta, quando che, dë nòt, al girava ’ncora për la campagna ’me ’n fantasma, e ’s fermava ancora sota cola ch’l’eva stai la sò finèstra; ma l’Agabi al rispondeva pu, l’Agabi agh l’eva pu. «Gabino… Gabino…» a la ciamava pena dasi dasi, ma cont ël cheur e la gola ch’i sarìssan vorsù squarsciass, «Gabino… Gabino…» a la ciamava ’ntant ch’a ’ndava via, pedaland con rabia e cont ij làcrimi ch’il gh’impastàvan la vos. «GABIIINOOO!!» as la cavava finalment dë podé vosà fòrt, penamà ch’l’eva fò ’n campagna, e a la vosava con tuta la disperassiôn d’on’ànima ch’la trovava pu la sò stra, d’on’ànima che di për di ’s perdeva, e ch’la comenciava giamò pensà ’me che scurtass la vita... «Gabino…» al ghë scapava fòra ’ncora tra sangèt e sospir, anca se për ùnica rispòsta as ciapava pu ’mà che ’l vèrs d’ona quai moricc e d’ona quai ratavolora.

LA FACENDA DL’AGABI (Version an piemontèis ëstandard)

A vnisìa giù an biciclëtta për la stra dla Riondin-a ch’a l’era sèmper tard ëd neuit. Sèmper tard , sèmper vers mesaneuit o ’n bòt, o giù da lì. A vnisìa giù da banda dla Rògia Stòrta, peui, ciapand la biciclëtta a spala, a scavalcava la ciusa an sla Canalëtta, a fasìa un gir largh, passand da darera dla cassin-a, e a vnisìa giù për cola stra lì. Sèmper cambiand dë stra minca vira, sèmper cambiand ël gir për ch’a lo vëddèisso nen, përchè gnun as n’ancorsèissa d’andoa ch’a andasìa. A pedalava con ël ciàir ësmòrt për nen fesse vëdde, sèmper afanà, sèmper an frenesìa e antivist, për nen finì con l’ancontré quaidun; sèmper con cola paura e cola strèita al cheur ch’a-j fasìa brusé la gola, ch’a-j fasìa sversé j’euj e ten-e ’l manubrio così strèit ch’a andasìa sèmper a finì ch’a rivèissa andoa ch’a dovìa che man, brass e spale a-j j’avìa tuti rèid e pien ëd granfi. A dovìa sté atent ël Delmo, òh s’a dovìa sté atent! Òh s’a dovìa anvisché ’l ciàir ëd la pila ch’a tenìa an man giusta mach minca tant, giusta për nen andé a finì an quàich mojiss, o për nen andé ancontra a dla bruta gent! Ëd nen ancontré dle brute figure, o un quaidun ëd pòch ëd bon ch’a l’avrìa faje dël mal! A dovìa sté atent dzortut a le lenghe longhe e ai fieuj giovo, a coj baraba, a coj sensa consiensa che, për piché Delmo, a-i pensavo gnanca un moment; che tant... tant as savìa già che pichelo e deje dë scarpà e feje dë schers, che ’d vòlte a lo fasìo ’dcò pioré, ant sò pais a l’era dventà coma në spòrt nassional.

Oramai a l’ero bele sinquant’ani ch’a andasìa anans parèj, a l’era da quand ch’a l’era ’n fiolòt; fin-a da quand che, di për di, a vnisìa fòra che chiel a l’era nen coma j’àutri. E vardé gent che l’esse divers, an cost mond sì, a l’é giumai na bela dësgrassia, savèjlo! E ’nt sò pais, peui, oltra che na dësgrassia a l’era ’dcò na maledission. Na maledission ch’a vnisìa da lontan, na maledission ch’a lo compagna da sèmper. N’esclusion da le còse dla vita ch’a lo fasìo disperé, tant da deje na gioventura pien-a ’d lerme, e rije j’àutri, ch’a na fasìo su coma ’d barselëtte. Ma un a podrìa, second vojàutri, passesse na vita da sol coma s’a fussa un can? Ma un a podrìa nen vorèj ëdcò chiel un pò ’d calor, un pò d’amicissia, un pò d’afet almanch, se nen pròpi d’amor? Delmo signorina, a lo ciamavo da giovo, e jë schers ch’a jë vnisìo apress as contavo gnanca pì, ma a l’era nen për chiel midem ch’a piorava, a l’era për soa mama. A l’era për cola santa dòna, che Nosgnor al l’abia an glòria; a l’era për chila... a l’era për chila che dle vire as arvirava a la normalità dj’àutri, ch’a l’avrìa mandaje ’d maledission a tut ël mond, a l’avrìa dàit ëd pugn al cel, ch’a l’avrìa spuvà adòss al destin ch’a l’avìa falo parèj e ch’a l’avìa falo nasse an cola manera-lì. «Sì, chiel a l’era un divers, e alora? A sarà pa stàita colpa soa, nò? A l’avìa pa ciamalo chiel d’esse parèj. A l’era parèj e basta; e ’dcò col prèive, peui! Ëdcò cola còta nèira ch’a përdìa mai n’ocasion ëd ponteje ’l dil a còl, e ’d portelo coma n’esempi! Ma basta, nèh, basta che adess a n’avìa pro! Ch’a la piantèissa un pò lì na bon-a vòlta d’andé a parlé ’d vissi e dla Sacra Bibbia; e d’andé a tiré a man cole doe sità che chiel a savìa gnanca andoa ch’a fusso!

Basta, che tant chiel a savìa giumai për sò cont che ’d mal a na fasìa gnun, e ch’a n’avìa già assè ’d soe dësgrassie, sensa ch’a andèisso a tachejne a còl d’àutre». As la rasonava daspërchiel con la consiensa polida, con n’assolussion ch’a l’era già dasse da sol, con n’òstia che, ant soa idèja, a l’avìa già costaje na vita ’d lerme e d’umiliassion. «Ma vardé gent» as disìa minca tant, arvangand an sle còse ’d na vita dròla «ma vardé che se për ess-se fàit ciapé quàich vira da fiolòt con le braje an man, ma vardé un pòch s’a fussa da andé a paghela për tuta la vita an cola manera-lì! Ma andoa ch’a l’é ’l përdon ch’a prédico tant ant soe gesie» a së scaudava minca tant, che për la rabia a andasìa a finì ch’a s-ciapava tut lòn ch’a-j rivava sota a le man «ma andoa ch’a l’é la toleransa, la comprension ëd j’àutri?!» a jë vnisìa da crijé aussand ij pugn al cel. Ma ’l mond a l’era parèj; ël mond a l’era gram. A l’avìa amprendulo prest, chiel, a l’avìa amprendulo fin-a da fiolòt, fin-a da cola età quand che l’intemperansa a va nen d’acòrdi con la rason, e che alora, për nen sté tròp atent, a l’era andàita a finì ch’a l’era fasse ciapé, e che da lì a l’era vnuita fòra tuta la stòria. Ma còsa ch’as vorìa mai ch’a fussa staje da vnì fòra, an fin dij cont: ma a l’era vnuje fòra le marminele d’un fiolòt, le marminele d’un fiolòt ch’a trovava nen soa stra; le dzubidiense d’un giovo ch’as trovava diferent da j’àutri, ch’as trovava spers ant un mond ch’a andasìa da na part, antant che chiel as sentìa s-cianché da n’àutra.

Ma ’l cel, ëd sòlit, a va sèmper a finì ch’a l’é pì brav ëd j’òmini, e a l’era pròpi stàit për na grassia dël cel che tanti ani dòp, quand che la solitudin a ancaminava a pì nen soportela, quand che ij cavèj a ancaminavo a ven-e un pòch gris e ’l cheur un pò pì grev, a l’era stàit antlora ch’a l’avìa conossù l’Agabi. L’Agabi: sò Gabino. N’àutr disperà coma chiel, n’àutr esclus, n’àutra ànima përdùa che, ëdcò chiel con soa dësgrassia, a l’avìa vorsù butela ansema a la soa, e sercà un pòch fra tuti e doi ’d portesse anans la vita coma ch’a fusso riessuje. Quàich vëdse a lë scur, da stërmà, na certa confidensa; na quàich man sfacià, che donca là, ma a l’ero bin ëd cristian ëdcò lor, nò? E për cole ròbe-lì a j’ero bin fàit ëdcò lor coma j’àutri, o nò! E minca tant, ma pròpi minca tant, pròpi quand che la lun-a a lusìa pì dël sòlit, pròpi quand che l’aria as fasìa pì legera e pì dossa, anlora ’dcò lor as lassavo andé un cicinin pì an là, e a sconfinavo ’nt col che ’l prèive, an mes a la predica, a ciamava l’illecito. «L’illecito, sì!» a sercava ’d consolesse ’l Delmo, vëddend da chiel coma ch’a l’era malfàit ël mond. «Mah... e la vidoa dël Gambëtta, alora? Cola rossa tuta polpa, che col cotrion a andasìa a trové doe vire a la sman-a? Cola-lì, nò, nèh! Cola-lì a andasìa bin, cola-lì a l’era nen n’illecita! E la Dama ’d San Vincens? Cola-là ch’a portava al lagh con la Topolino? Cola-là a andasìa bin ëdcò cola-là, nèh!».

Ma sì! Ma a l’era inùtil ch’as la pijèissa, a l’era inùtil ch’a vnèissa mat për j’àutri: chiel a l’avìa sò Gabino ch’a lo giutava a portesse anans la vita, chiel a l’avìa sò Gabino da andé a trové. Chiel a rivava adasi adasi da dré dle ca dla ferovìa, e a pichëttava sla gelosìa con na moneda da des lire. Cola gelosìa a la qual chiel a pensava a tute j’ore dël di, cola gelosìa ch’a vardava vers le risere, pròpi da fianch dël pòrti dij garas, a l’era tacà a cola gelosìa che chiel a pichëttava adasi adasi con na moneda da des. «Gabino... Gabino» a lo ciamava adasi «Gabino i son mi, Gabino ven fòra!» a lo ciamava, sforsandse, con la vos bassa. E l’Agabi finalment a vnisìa fòra, e ant col pàira d’ora ch’a stasìo ansema, as përmëttìo fin-a ’d dësmentiesse dle gramissie dj’àutri. Doi òmo quasi vej, doi pòver dësgrassià, doe ànime an cros ch’a podìo ancora vive, pròpi mach përchè as vëddìo minca tant. A andasìo dë dré dla rògia, e as setavo giù ambelelì. Nen dëdsà dël senté, nò, nen dëdsà, andoa ch’a-i é le pere dle dòne, ch’a-j dòvro për fé la lëssìa, nò nò, nen ambelelì, ma pen-a pì anans; pì avanti andoa che la rògia a së slarga e as fà përfonda, andoa ch’a fà ’l sàut, e che, tra quàich viramulin e ’n pòch ëd corent, a passa sota a la Bochëtta Neuva e a va anans pì dëdlà. Lì a l’avìo sò canton: pròpi lì a l’avìo sò spassi ch’a l’avìo s-ciancà al mond e andoa ch’a podìo vardesse ’nt j’euj e sentse davzin ij cheur.

«Gabino... Gabino...» a lo ciamava ’l Delmo ’dcò cola sèira-lì, ëdcò cola sèira ch’i soma an camin che la contoma «Gabino i son mi, Gabino ven fòra!». Coma sèmper a së sforsava sla vos bassa, coma sèmper a spetava giumai soa consolassion, sensa gnanca ancòrsësne, però, ch’a j’ero nen da soj coma sò sòlit. A-i era an gir na banda ’d coj baraba, ch’a jë spetavo stërmà ’nt j’anviron; na banda ’d coj sensa consiensa ch’a j’ero ancorsusse dij sò gir, e che adess a jë spetavo lì fòra; a l’era na banda ’d coj giovo tant da bin e tant normaj, che, sicoma ch’a savìo nen lòn che fé, a l’avìo pensà bin ëd ven-e a feje në schers a lor. A l’han lassaje rivé fin-a a sò cantonin, e peui a son sautà fòra. A l’han picaje, a l’han faje antrapé e a l’han possaje për tèra. Peui a l’han daje na fila dë scarpade e peui ancora, antan ch’a rijìo coma ’d mat, a l’han ciapaje e a l’han campaje ’nt la rògia. Chiel, ël Delmo, chiel ch’a resistìa nen, a l’era andàit a finì dacant a la riva e a l’era stàit bon d’ambranchesse tacà a le rèis ëd la sponda; l’Agabi nopà, chiel ch’a fasìa un pòch ëd pì ’d resistensa, për chiel a l’han dovù deje un posson pì fòrt, e a l’han mandalo a finì ’nt l’eva àuta, pròpi andoa ch’a ancaminava la corent, pròpi andoa che l’eva a fà viramulin e a comensa a andé sota al sàut ëd la Bochëtta Neuva.

L’Agabi për quàich moment a l’ha sbanatà, peui a l’é andàit a finì là andrinta, e a l’é pì nen surtì fòra. «Gabino... Gabino» a lo ciamava ancora ’l Delmo, con la biciclëtta an man e con la vos pì piorosa, quand che, ëd neuit, a girava ancora për la campagna coma na carcaveja, e as fërmava ancora sota a cola ch’a l’era stàita soa fnestra; ma l’Agabi a rëspondìa pì nen, l’Agabi a-i era pì nen. «Gabino... Gabino...» a lo ciamava pen-a adasi adasi, ma con ël cheur e la gola ch’a l’avrìo vorsù squarsesse, «Gabino... Gabino...» a lo ciamava antant ch’a andasìa via, pedaland con rabia e con le lerme ch’a j’ampastavo al vos. «GABINOOO!!» as la gavava finalment la veuja ’d podèj crijé fòrt, pen-a ch’a l’era fòra an campagna, e a lo crijava con tuta la disperassion ëd n’ànima ch’a trovava pì nen soa stra, ëd n’ànima che di për di as përdìa, e ch’a comensava giumai a pensé coma scursesse la vita. «Gabino...» a jë scapava fòra fra sangiut e sospir, bele se, për ùnica rispòsta, a arseivìa mach pì ’l vers ëd quàich cioch e ’d quàich ratavolòira.