Carta 'd Lissandria

Diciarassion dij Rapresentant dël Pòpol Piemontèis an sla Lenga Piemontèisa

Ël mond coltural esprimù dal pòpol piemontèis, arpresentà ancheuj a Lissandria da la "Consulta për la Lenga Piemontèisa", da j’Associassion e dai Moviment colturaj, dai periodich e da j’Istitussion sotsignatari e sostenidor ëd costa Carta,

an considerand che la Lenga piemontèisa:

dal creus dël temp a l’è l’espression genita dla gent piemontèisa e la marca la pì vajanta ‘d soa identità;

a ‘rpresenta ‘l tesòr ëd coltura, ëd tradission e ‘d sivilisassion dël pòpol piemontèis, ch’a l’è patrimòni genit dij Piemontèis e patrimoni ‘d coltura europengh e universal ch’a contribuiss a goerné e a dësvlupé la sivilisassion;
a l’è la prima marca d’identità dij Piemontèis facia ai tentativ d’omologassion e d’omogenisassion, ch’a ‘rpresento na forma ‘d rassism anvers ël pòpol piemontèis;
soa presensa an sël teritòri ‘d Piemont a l’è na realità ch’as peul nen butesse an dëscussion tan ‘me realità stòrica ‘d na lenga ch’a l’è dësvlupasse an forma autònoma parèj ëd j’àutre lenghe romanze e ch’a l’ha ‘n patrimòni literari vej ëd vàire sécoj;
e an considerand che pratiché na lenga ant la vita privà e pùblica a costituiss un drit nen-prescindibil conforma ij prinsipi dël Pat Antërnassional pr’ij Drit Sivij e Polìtich ëd le Nassion Unìe e conforma l’ëspìrit ëd la Convension ëd Goerna dij Drit ëd l’Òm e dle Libërtà Fondamentaj dël Consèj dl’Europa;

consient che:

malgré ‘l nùmer bondos ëd locutor, la lenga piemontèisa a cor, n’ann dòp l’àutr, sempe pì ampressa vers la mira ‘d nen-artorn ch’a men-a a l’estinsion ant ël gir ëd pòche generassion;
për ëschivié costa mnassa as rendo nessessari d’antërvent arzolù da par ëd minca Piemotèis, dël Pòpol Piemontèis, ëd soe Institussion e dij Moviment ch’a travajo për la tùa e la promossion ëd la lenga piemontèisa;

an arciamandse a la Carta Europenga dle Lenghe Regionaj o Minoritarie

a arvangia che a venta rivé:

a l’arconossiment a tute le mire dla lenga piemontèisa tan’me espression ëd la richëssa coltural dij Piemontèis;
a la tùa, a la valorissasion, a la promossion e a l’evolussion natural ëd la lenga piemontèisa a tute le mire dla sossietà sivil;
a l’istessa assion, an sle fondamenta dij midem prinsipi ‘d costa Carta, an tute le Comunità piemontèise ant ël mond;
a l’usagi dla lenga piemontèisa ant le scòle, ant jë studi universitari, ant ij media, ant j’institussion, ant la toponomàstica e ant l’onomàstica;

con ël but ëd rivé a ‘n regim ëd bilenghism antegral për goerné l’identità e la richëssa interior dël pòpol ëd Piemont.

Lissandria, ij 5 d’avril dël 1998