Bianca Dorato/La muraja lombarda

La muraja lombarda

«La muraja a l’é lòn che a-i resta dle fortificassion longobarde dzora a la Ciusa ‘d San Michel. Ij mòrt a pòrto ij tesòr che ancora adess a son ëstërmà ‘nt la montagna, e as viro a sò antich de, ël dé dël fot, ëd la sapiensa e dij mòrt an bataja, che an forma d’òja a l’avìa spantià ‘nt ël mond la poesìa, mës-cià ‘d sangh e d’amél. Ij crasà an bataja a dëscheurvo le rèis ëd sò pòpol – la sola manera për avèj ëd poesìa – e avend përdù ‘l mond a vagno ij tesòr che ‘l vincitor a peul nen conòsse» (Bianca Dorato, su Musicalbrandé n. 100, Dzèmber dël 1983).

Là aranda a l’àuta muraja lombarda
alvà sij solengh, bél fërmesse, là amont,
anté rochere e biole për la lus
a son dësmora; e as ëstèila ‘d cardon
càuda la tèra nèira flecià ‘d sol,
cel për ël cel. Là për la drera veja
longa a ‘ndasìo grevà d’òr e ‘d giòje
da dé ‘n goerna a la ròca e a la ciapera,
lus a tùit ëstermà. Da l’ora afrosa
dla bataja a montavo vers le crëste,
l’ala dl’òja an sërcanda, e ‘l crij dël de,
ël tut savent che ‘n sangh e fot a ven,
e amel sonanta a spantia a l’argalada,
la paròla viventa. E ai leu dla sèira
con pianà ‘d lus al bati dla ciamada.
Ma për le tëppe, aranda a la muraja
brusà ‘d silensi, bél fërmesse, ora,
e visé ‘nt la memòria ij pass antich
e le sabrà dël sol: bin àut ël vòli
ravass ëd l’òja sërché, largh për l’aria;
tesòr sacrà as ëstërmo an cél e an tèra.
Bél argalesse dle ferìe ancreuse
– fòrt ël dolor, ma për sempe la gòj –
e dl’orissi dl’amél ssempe viventa,
che a ‘ncioca ij de. Coma na dòira a ven,
che ‘nt la prima a fà buria, e për ël cél
larga as ëspantia, e ‘d dossor an nuriss,
e ‘d gòj tan greva a travajene ‘l cheur.