Beppe Burzio/Olissidi 'd regim
OMISSIDI 'D REGIM
[modifiché](Da "Assion Piemontèisa", Aost 2001)
Su mè articol ëd l'àutr meis i l'avìa scrivù ch'i sustava na fërvajin-a 'd violensa giusta mach përchè coj ch'a son autonominasse "eut grand" a comprendeisso che la gent ch'a viv e a travaja ant la manera afrosa che lor a l'han combinaje a 'n n'avìa bele pro. E violensa a-i é stàje. Tròpa.
Un fieul ëd Genoa a l'ha lassaje la pel. Un fieul ëd 23 ani al qual un carabinié 'd 20 a l'ha sparaje an testa na bala 'd rivoltela e 'n sò colega (colega dël carabinié) al guidon ëd la camionëtta a l'é passaje doe vire ansima con la vitura.
Anans e andaré.
La violensa ch'i disìa mi a l'avrìa dovù esse limità a 'n pàira 'd cassion ëd lë mnis anviscà e, a esageré, un pàira 'd giojere rote.
Dani che për ëd manifestassion gròsse parèj a son normaj. Dani che, an qualsëssìa manera, j'organisador dël G8 a l'avrìo dovù arfonde.
Convnù che 'n govern ch'a fita na nav da crosera përchè ij cacam dij govern anvità a peusso sté còmod e sigur, e ch'a spend 7 mijard (7 mijard!) an colegament eletrònich con la tera fërma përchè che ij cacam ëdzordit a peusso parlé e mandé soe "e-mail" a tuti coj ch'a veulo, a dev ëdcò avèj ël dovèj moral d'arfonde tuti ij dani che la manifestassion, organisà da chiel, a l'ha provocà.
Ma vnuma ai fàit.
A Genoa, a protesté, e squasi tuti an manera sivil, a j'ero apopré dosentmila përson-e.
Dosentmila përson-e ch'a rapresentavo squasi tuti ij pòpoj europengh con un dirit ëd rapresentansa real motobin pì fòrt ëd col ch'a l'han j'eut governant riunì a Genoa.
Sòn, tut sempiament, a veul dì che squasi tuti ij pòpoj europengh a son nen sodisfait ëd lòn ch'a fan ij sò govern e le multinassionaj finansiarie che ij sò govern a servo e a protegio. E a protesto.
Sivilment.
Peui a-i é 'n cit nùmer ëd giovo che, an arfudand ij valor che, ancheuj, a-j' propon-o jë "spot" televisiv o ël "granfrel", e nen avendne d'àutri pì creus, a l'han sernù la religion ëd la violensa. Violensa për la violensa. Gnente 'd pì e gnente 'd meno.
I lo vëddoma a le partìe 'd fotbal, ai consert e an tute le manifestassion andoa che la gent a l'é tanta.
A la pì cita contrarietà. sti giovo a s-ciapo tut e quaich vira a j' scapa 'l mòrt. Ij pì anrabià e pericolos a son batiasse "Black Bloch" e as vesto regolarment ëd neir, squasi na divisa.
Le television, dë stat e nen, a l'han anvità, tante vire e sensa costrut, ij savant a pagament a 'n tant a paròla, përchè ch'a vneisso a spieghene, con ciambrée, debà, prediche e consej, ij përchè e ij përcoma 'd costa violensa e lòn ch'a vanta fé për dësfendse.
An tute j'époche a-i é sempe staje quaidun ch'a l'ha sernù 'd vive 'd prepotensa. Ancheuj a-i na son quaidun ëd pì përchè, coma ch'i l'hai pen-a scrivù, la pì part dij fieuj a son chërsà sensa valor etich d'arferiment che la sossietà moderna a l'ha nen smonuje.
Second la polissìa, a Genoa, ij violent a j'ero apopré milasinchsent, meno dl'1% dij dimostrant.
Gnente 'd fòravìa. Ma a j'ero lì con tut sò carich ëd violensa, pront a s-ciopé.
A bastava che quaidun, al moment giust, a j'anvischeissa 'l brichet.
E si a j' ven ël bel ëd la stòria.
Un sindacalista, ch'a partessipava a 'n cortegi passifich, a l'ha diciarà ciàir e fòrt, për television, d'avèj vëddù un, vestì da "Black Bloch", ch'a calava giù da na vitura dla polissìa; a-i son ëd fòto ch'a fan vëdde un grup ëd costi "Black Bloch" sorident dëdnans a na caserma dij carabinié e le diression ëd la "siguressa pùblica" a ametto tranquilament ch'a-i ero vàire dij sò anfiltrà ant ij grup violent.
D'àutra part a l'é vëddusse pì che ciàir che ij violent a son mai stàit dësturbà da la polissìa an soe grame assion, antramentre che ij dimostrant passifich a son ëstàit patlà, blessà e arestà adritura fin-a ant na scòla andoa ch'a j'ero artirasse për deurme quand che ij beuj a j'ero finì. E parèj i l'oma dëscuvert ch'i a son coj ch'a l'han anviscà 'l brichet.
Ël but a l'é ciàir: porté la gent ëd la strà a meprisé chi ch'a contesta la linia dij regim, capitalista a l'estrem, djë svarià govern. Sòn a l'ha fame vnì an ment ij mòrt ant la dimostrassion dij turinèis ch'a protestavo për ël tramud a tradimenrt ëd soa capital (1864).
Ëdcò a Turin a-i ero staje d'element ëd la pùblica ministrassion (coma 'l questor Serafini 'd Palerm e l'ispetor Buffoni 'd Milan) mandà për cissé la furfa e afoé la dimostrassion. Për nen parlé dij carabinié.
A Turin, antlora, a l'avìo mandà an piassa San Carlo 'n batajon d'anlev carabinié, squasi tuti dla bassa Italia, përchè ch'a comprendeisso nen lòn che la gent a disìa; anlev che, ai primi colp d'arm da feu sparà, a lòn ch'a smija, dal napolitan Spaventa, a l'avìo perdù la cognission e a j'ero butasse a sparé a la missichissai.
Total sessanta mòrt.
A Genoa, adess, na camionëtta 'd carabinié giovo 'me l'aj, restà separà dai colega e anvironà da na quindzen-a 'd dimostrant (nen ëd "Black Bloch" ch'a sia ciàir), terorisà, a l'han nen savù fé gnente 'd mej, për gavesse d'ant j'antrap, che sparéje adòss a 'n fieul e comëtte d'àutri delit arbutant.
A l'avran-ne mandaje espress giovo parèj e sensa esperiensa? E, për finì, vnoma a j'arzultà reaj dël G8.
Coma ch'i l'avìa scrivù l'àutr meis, le multinassionaj ch'a fabrico 'd meisin-e a j'ero arfudasse 'd deje ai pais ëd l'Africa, andoa che l'AIDS a l'é n'epidemìa, le meisin-e necessarie a pressi 'd cost.
J' "eut grand" a Genoa a l'han pijà la stòrica decision ëd deje a j'african, për giuteje a paghé le meisin-e dont a l'han damanca, 1,3 milion ëd dòlar, dòlar gavà da le taje dla gent.
Coma dì: na coleta forsà dij pòver përchè ij pì pòver a peusso paghé j'usurari sgnor.
Parèj le companìe multinassionaj a l'han salvà ij sò profit.
An sle spale dla gent.
E j'usurari a rijo.
I sai nen a vojàutri, ma a mi costa a më smija pròpi nen na solussion ëd giustissia.
Ardì Piemontèis.
Beppe Burzio