Anònim/La scolopendra ch'a vendìa le piòte

La scolopendra ch'a vendìa le piòte

(conta ëd Cin-a)

La stòria che adess i scotreve a riva d'un temp leugn, un temp dont gnun ambelessì a n'ha l'arcòrd, gavà le veje ròche dla montagna, j'onde dël mar e ël sol ch'a l'é a l'ancamin ëd tut.
A cost'época, gnun a l'era pròpe fàit e finì. A un, a-j mancava un brass, a n'àutr, na coa o un còl. Ma dzortut, la gent e j'animaj a l'avìo da manca ëd gambe e ëd piòte. Për marcé, a l'é an efet motobin pràtich. Cand che un a l'era strach ëd sopié o dë strusié për tèra, a andasìa al grand mërcà anté che la scolopendra a l'avìa sò negòssi.
Furba, la cita bes-cia! A chi a na vorìa, chila a vendìa un-a, doe o tre piòte, ëd tute le taje, ëd tuti ij color. Dle piòte con dij pe, dij sòco o dj'onge, dle piòte plose o seulie, dle piòte con dj'ongion aùss o crocù. Na colession ëd piòte da nen chërdje!
Tuti a-j ciamavo andoa a l'èissa pijaje. Antlora, la malissiosa a sghiciava l'euj e a rëspondìa:
- Al fond dij mar, al fond dël cel, al fond dle tère.
Lòn ch'a tajava curt a tuta discussion. An vrità, a-j fabricava chila-midema an soa bòita sot-tèra, leugn da la van-a agitassion dla surfassa.
La scolopendra, donca, a l'ha fàit për bomben ëd temp dj'afé maravijos.
Diane, a l'é ch'a-i na j'era ëd gent sì an bass e le piòte as vendìo coma 'l pan!
Un di, j'òm e j'animaj a n'han avune pì da manca. A l'avìo fàit ël pien ëd piòte. La scolopendra a l'avìa bel buté j'esemplar pì bej ansima a sò banch, agitesse an tuti ij sens e ciamé a vos àuta ij sò vej client, a servìa a gnente. La gent e le bes-ce a passavo tranquile, drit su soe gambe o soe piòte, sensa gnanca deje da ment.
- Pensé ai maleur ch'a vë mnasso! a gëmmìa la scolopendra. Peul desse ch'i perdreve tòst na gamba o doe?
Ma tuti a aussavo le spale. Tuti a san che na bon-a salute a rend temerari. E ël can a corìa, ël caval a trotava, la levr a sautava, l'ania a dondonava, l'antìlop a galopava.
La scolopendra a l'é anrabiasse ëd brut.
- Core, troté, sauté, dondoné, galopé donca, animaj ingrat e mal prudent! I rirai bin, ël di che i l'avreve da manca ëd mie piòte! I na veule pì nen? Fé coma i veule! I-j goerno për mi, fin-a a la dariera!
Parèj a l'ha decidù la scolopendra. A l'ha pa pì fabricà ni vendù dle piòte. Cole ch'a son restaje, l'angegnosa a-j deuvra ancora: beichela ant l'erba, antramentre ch'a talòcia contenta. Al di d'ancheuj a la ciamo milapé.