Anònim/Aneddoti

Artorn

---

Aneddoti

Da pijesse con le mòle

Ij tisson anfoà ch'a sautavo fòra dal fornel a j'ero pijà e torna butà a sò pòst con le mòle: chi ch'a l'avèissa provà a felo con le man a sarìa brusasse. Da sòn "da pijesse con le mòle" a marca na person-a ch'at peul "brusete" con n'angann. As peul fin-a pensesse che sta manera 'd dì a sia nà quand ch'a esistia 'l mësté dël bòja. Sti-sì, oltra j'indenità speciaj ëd servissi, a pijavo 'dcò na paga tuti j'agn. Sta paga a-j la dasìa tùit ij mèis ël Cap ëd la Cort Criminal che a firmava l'ordin ëd pagament con le man coatà dai guant e a dovrava dle mòle për spòrzje ij sòld al bòja (quaichdun a dis che ij sòld a j'ero butà ant una scuela pien-a d'asil). Sòld e destinari ch'a dovìo për da bon "pijesse con le mòle".

Tajé ij patin a tuti

Un dij pi brut vissi dij piemontèis a l'é tajesse ij patin l'un l'àutr, valadì parlé mal l'un dl'àutr. S'a-i é dij foresté, gnente 'd pi bel che conteje tuti ij difet e le beghe dj'àutri piemontèis, giontandne magara 'd pi 'd lòn ch'a l'é, mach ch'a peussa esse plausìbil. Un dij grand poeta dël Setsent, Giusep Ignassi Ventura, bele ch'a fussa un cheur nòbil e sensìbil, a l'ha scrivù un tòni, Su j'eleganse piemontèise, andoa ch'a parla mal un pò 'd tuti, da lë siensa ch'a l'é nen bon a fé l'òmo con soa fomna a la madama ch'a cor dapré a j'ufissiaj foresté o la madamin che, 'nvece, a-j veul mach bin al marì e via fòrt. E contra 's brut vissi 'd tajeje ij patin a tuti, a finiss parèj:

L'é për lò ch'noi passoma për ëd gent bin da scapé e ant ij stat dov i-i andoma is faroma sempre odié.

La Tómbola

Ij novanta nùmer ëd la tómbola, o dël lòt s'i voroma ciamela parèj, a l'han bustigà la fantasia dij piemontèis ch'a son stàit bon a deje na simbologia particolar e motobin original. As dis che un temp, an tute j'estrassion, ij nùmer a j'ero anunsià con na soa metàfora. Belessì a-i n'é quàich esempi:

1 ël pì cit - 3 l'orija - 6 ël su - 8 le baricole - 9 ël giù - 10 la polenta - 12 la dosen-a -14 mi pago e ti it mòrdes - 15 ël nùmer dël diao - 18 dësdeuit - 19 San Giusep - 45 metà stra - 64 ël gobeto - 67 scursé la vesta - 72 mòrt ij prèive, cantoma noi - 77 le gambe dle fije - 81 an sacòcia mai gnun - 88 le marghere 'd Cavoret - 90 ël cap dla coa.

Marcà dij busiard

A l'era 'l nòm ch'a-j dasìo al marcà dël saba la matin an Piassa dij'Erbe an Turin. Ansema al marcà dla granaja e a j'arvendior ëd fruta e verdura, d'ordinari un a podia 'dcò trové torototela e ciarlatan ëd tute le sòrt che con soe esibission pitoresche a riussio a fesse d'antorn un bel grop ëd chërios e fagnan. A l'é stàit parèj che la piassa dnans a Palass 'd Sità, con an mes ël monument al Cont Verd, a l'era ciamà da tanti "la Borsa dij Busiard" o "ël Marcà dij Busiard". Prima dël 1930, ant la midesima piassa, a.i era 'dcò 'l marcà dël fen e dël làit e ij paisan a profitavo dl'ocasion për serché dij lavorant per ij travaj dla stagion. Già antlora, però a-i era quàich malpensant ch'a sostnia che la piassa as meritava ës nòm përché ch'a ospitava 'l Palass 'd Sità.