Anònim/Ël serpent e la stèila polar
Ël serpent e la stèila polar[modifiché]
(conta dj'indian ëd Mérica setentrional)
Chi as n'ancalërìa al di d'ancheuj a pijé 'd bala ël serpent a sonaj? Tuti a san che sò tòssi a l'é terìbil e che ël pi cit dij sò mordion a l'é mortal. Tutun, a l'é nen sempe stàit parèj.
Na vira, tante lun-e fa, ël serpent a sonaj a l'era mach un gròss verm ch'a strusiava, tant ridìcol ch'inofensiv! Tant che la gent, le bes-ce, j'erbo, ij ròch, tuti a lo pijavo ëd bala. E dzortut le stèile: a lor a jë smijava sensa sust d'esse tant tacà al teren, e tant leugn d'ij cej. Përchè diav a-i era dj'esse grotesch përparèj, cand as podìa, coma lor, brilé tant àut ant la neuit, sbërlusend ai confin dël firmament?
Un-a ëd lor, an particolar, ch'a disìo la Stèila dël bërgé, e l'era sensa pietà për ël pòr serpent, ch'a acablava sensa sosta con soe sbefie. Minca na neuit a l'era na carcaveja për l'animal.
- It dovrìe andé a stërmete ant ël creus ëd la tèra, miseràbil verm ch'it ses, bruta serp!
O ancor:
- Sensa brass ni 'd gambe, tl'has gnun sust, cit mostro!
E sòn a finìa pi nen. Ël serpent a patìa le pes ësbefie ch'a-i podìo essje. Un di, mare Tèra a l'ha avù pietà ëd chiel.
A l'é cinasse su 'd chiel:
- I peuss dete nì 'd piòte, nì 'd man, nì d'ale. Ma costi a son doi dent crocù ampinì 'd tòssi. Deuvr-je bin contra coj ch'at veulo mal.
I chërde che sòn a l'abia fàit peur a la Stèila dël bërgé? Al contrari! La dispetosa a l'é fin-a calà giù dai cej pr'ësvergné ancor ëd pi ël serpent.
- Che doi dent ridìcoj! a l'ha sghignoflà an avzinand-se a chiel fin-a a tochelo.
Ël serpent a l'ha fàit un sàut e a l'ha piantà ij sò doi denton ant la facia arionda dla stèila.
Ël mordion a l'ha faje fé un cri ëd dolor e, con un sàut, a l'é scapass-ne ant ël firmament. Pa tant ridìcoj, ij dent dël serpent! E la soferensa a l'é stàita tant viva, ël velen si afros, che chila a l'é restà paralisà për ël rest dij sò di. I peule s-ciairela ancor al di d'ancheuj, assolutaman imòbil, sempe ant l'istess pòst, ch'as n'ansossia nì dj'àutre stèile ni dël cel che, lor, a séghito a viré.
Ma comsëssìa ël serpent a l'é pa stàit lassà an pas. Malgré ij sò dent e sò tòssi, ij cassador a sërcavo ëd tramortilo a bastonà, d'anfilselo con soe lanse. Chiel a l'ha mordune tanti e tanti a son mòrt; ma j'òm a capisso mai la lession ëd sò maleur. A l'han seghità a dèje la cassa al serpent. Mare Tèra a l'é tornà a giutelo.
- Mai it trovras la pas, ò serpent. I scrivrai ant ël cel un mëssage adrëssà ai cassador. Parèj, as pijëran varda ëd ti e at lassran tranquil.
E mare Tèra a l'ha piassà d'àutri astr, dantorn a la Stèila dël bërgé, la prima vìtima dël serpent. Ël tut a formava na granda man, ant ël cel. Beiché bin, si la neuit a l'é sclinta: un dij dij a l'é pi curt che j'àutri. A l'é për mostré che la stèila a l'é stàita mordùa dal serpent a sonaj.
J'òm a l'han antlora savù vàire ch'a l'era granda la potensa dl'animal.
Giumaj, a fan bin atension a nen avzinesse tròp. Përchè s'a l'é stàit bon a morde na stèila tant leugna, lòn ch'a peul fé ël cassador contra 'd chiel?