Anònim/Ël gat con jë stivaj
Ël gat con jë stivaj[modifiché]
(da Charles Perrault)
Un pare a l'avìa tre fieuj. Cand a l'é mòrt, a l'ha lassaje sò mulin al pì vej, so caval al second e sò gat nèir al pì cit, ch'as ciamava Pero.
Pero a va antlora an sle stra con sò gat nèir.
Ma 's gat a l'é motobin furb e a-j dis a sò padron:
- Sagrinte nen! I dventroma rich, paròla ëd mignin! Dame mach djë stivaj, un mantel, un capel e un sach!
Sburdì, Pero a fa lòn che ël gat a-j dis.
Ël gat a së slontan-a ant la foresta an cantërland:
- Son mi! Son mi, ël Gat con jë stivaj!
Davzin a 'n busson, a pronta na trapa con un branch e ël sach... Peui a së stërma e a speta.
Tòst, un lapin sërvaj as avzin-a an sautërland e clach! As artreuva përzoné.
Dun-a, ël Gat con jë stivaj a va al castel dël re.
- Còs veus-to? a-j ciama ël re.
- Ufrije ës lapin da part ëd mè sgnor, ël marchèis ëd Carabas! a rëspond ël gat.
- Tò sgnor a l'é motobin gentil! a dis ël re. It lo aringrassiëras da mia part!
Ël di apress, ël Gat con jë stivaj a dis a Pero ëd campesse patanù ant ël ri, pròpe cand ch'a s-ciàira la caròssa dël re. E ël gat as buta a crijé:
- Giutene! Dij bandì a l'han robà la vestimenta dël marchèis ëd Carabas e a l'han campalo ant l'eva!
- Ël marchèis ëd Carabas? Col ch'a l'ha ufrime un lapin? a crija ël re. Giutelo an pressa e deje dij vestì! Dun-a, doe vardie as pressìpito e a giuto Pero a seurte da 'nt l'eva.
Pero, a la fin sùit e vestì, a aringrassia ël re e soa fija. Ël re as buta a rije e a propon:
- Marchèis ëd Carabas, ch'a ven-a donca a sin-a con noj al castel! I sai nen se la levr dë stassèira a sarà così bon-a coma 'l lapin che chiel a l'ha ufrime jer...
Antratant, ël Gat con jë stivaj a va arlongh le colin-e lì-dantorn e a órdina a tuti ij paisan ch'a rancontra:
- Cand che 'l re av ciamërà a chi a aparten-o costi camp, voj i-j rëspondreve: «Al marchèis ëd Carabas», dësnò iv trasformërai an carn maslà!
Pòch apress, a-i riva la caròssa dël re.
- I son mai vnùit ambelessì, a armarca ël re. Ehi, scoté! A chi a aparten-o costi camp?
- Al marchèis ëd Carabas! a rëspondo ij paisan.
Ël re a aprova con la testa: ës marchèis a l'é vreman rich!
Ma an vrità, si camp a aparten-o a n'òrch terìbil. Ël gat con jë stivaj a va pròpe da chiel.
- Chi ch'a l'ha 'l corage d'intré an mè castel? a tronà-a l'òrch an ghignand.
- I son mi! a rëspond ël Gat con jë stivaj. A l'han dime che chiel a peul trasformesse an na ròba qualsëssìa!
- A l'é vera! a rëspond l'òrch.
- A sarìa bon a dventé un lion ëstragròss? a ciama ël Gat con jë stivaj.
Dlonch, l'òrch, trasformà an lion, a fa un rugì terìbil e as pressìpita an sël gat ësbafumà.
- An lion, a l'é tròp bel fé! a cria ël Gat con jë stivaj. I son sigur che a podrìa pa dventé un rat!
- Ma sì! a rugiss ël gròss lion.
Sensa arflete, l'òrch-lion as trasforma an gat...
Antlora, ël gat a-j sàuta a còl e a lo travond!
Ant l'istess moment, la caròssa dël re a intra ant la cort dël castel. Dësbarassà dl'òrch, ël Gat con jë stivaj a cala giù da lë scalon, peui a saluta ël re e soa fija:
- Sie ij bin-ëvnù ant ël palass dël marchèis ëd Carabas, mè padron e vòstr ùmil servitor!
A l'é parèj che Pero a l'ha trovà un nòm e un castel an mes a le colin-e, un castel pien ëd bisó e ëd monede d'òr... mersì a sò gat, l'avosà Gat con jë stivaj.
Ë ël re a l'ha promëttuje ch'a l'avrìa marià soa fija, e ch'a sarìa dventà tòst ël neuv re dël pais.