Anònim/Ël ciochin dij gat

Ël ciochin dij gat

(da na fàula d'Esòp)

A col temp-là, ij rat as radunavo na vira a l'ann. Dal Giapon, da la Mérica, dal Piemont, a vnisìo da daspërtut. Bianch, gris, nèir, rat dle sità o rat dij camp, tuti a j'ero bin ëvnù. Costa vira, a j'ero cissà da na gròssa emossion. A l'avìo decidù ëd dësbarassese na vira për tute dij gat.
A n'avìo a basta! A basta ëd costi mangieur ëd carn frësche ! A basta ëd costi barbison dai dent pontù e l'ongia aùssa! I rat a vorìo vive an pas, sensa l'ombra afrosa ëd si felin maledet, contacc!
Tuti a l'han pijà la paròla. A l'han dëscutù, deliberà, parlà e për finì, a l'han rusà. Gnun a la pensava istess. E la ciambrea a l'é stàita mach pì un ciadel ëstragròss.
A l'é antlora che un rat a l'é montà an sla pedan-a e a l'ha fàit ësté ciuto la ciambrea.
- I soma tuti d'acòrd, mè amis. Ij gat a son l'ùnica sorgiss ëd nòstre mal. A-i é nen, an sla Tèra, n'animal tant crudel che 's mostro coj barbis. Fin-a ël lion dle vire a l'ha pietà 'd noi. E con soa passiensa infinìa, ës diao ëd gat an sorprend sempe, anciodand për tèra nòstra coa con soe ongie, e amusand-se con nojàutri prima ëd saré ij sò dent. La bes-cia afrosa! L'ùnich mojen pr'ëscapeje a l'é 'd sent-lo rivé. Ma a l'é tant silensios che la nìvola ant ël cel!
- Scota, mè amis, sòn i lo soma tuti, a l'ha anterompù un gròss rat. Basta 'd paròle inùtij! Disne toa idèja, e an pressa.
- Motobin sempi, a l'ha dit l'àutr. A basta taché al còl ëd minca gat un ciochin ch'a son-a fòrt, e bele fàit!
Ël pòpol dij rat a l'ha batù le man tronand. A l'era genial! Un ciochin! Un sempi ciochin! Përchè a l'avìo pa pensaje prima? A l'han votà a l'unanimità për la propòsta e as son separasse tuti content.
Ël mond a l'avrìa cangià 'd facia, sensa dùbit. Sti gat fotù a l'avìo mach pì da comportesse për da bin!
Antlora, përchè, al di d'ancheuj, ij rat as fan sempe divoré dai mënno? Ij ciochin a j'ero ëd qualità grama e a sonavo pa fòrt a basta?
Për gnente. Mach che a l'é trovasse gnun rat assè coragios për taché 'n ciochin dantorn al còl dij gat. E gnun a l'ha falo për lor. Ij gat a casso sempe ij rat e ai travondo. A l'é parèj, e sòn a l'é nen an sël pont ëd cangé.