Salve Valtingòjer/Ij miliard a chi a van a gelsomin o ai fasan?/Ters at

Artorn

---

TUTA NA QUISTION ËD NÒM E COGNÒM

TERS AT

PRIM QUÀDER

SEN-A PRIMA

LË SPÌRIT ËD BARBA

(A LUCI DËSTISSE, DA NA QUINTA, A SEURT, MARCIAND SENSA PRESSA, ACOMPAGNÀ DA NA MUSICHËTTA ALEGRA, MAGARA SONÀ CON L'ARPA, NA MAN AN SACÒCIA E ANT L'ÀUTRA NA CANA DA SPASSIGÉ, UN BEL ÒM ANSIAN MA BIN DRIT E TUT VESTÌ ËD BIANCH. NA BELA MUDA "DOPPIOPETTO", CAPEL BIANCH A LÒBIA, SCARPE BIANCHE. ËDCÒ LA FACIA A L'É BIANCA E A L'É TUT ANLUMINÀ COME S'A FUSSA FOSFORESCENT [NA LÀMPADA 'D WOOD A L'É LÒN CH'A-I VA]. AS PÒRTA AN MES A LA SEN-A, AN BROA AL PALCH E AS FËRMA FACIA AL PÙBLICH. MARAMAN CH'A PARLERÀ LE LUCI A S'ANVISCHERAN LENTAMENT FIN-A A LASSELO AN MESOMBRA. DARÉ 'D BARBA A-I SON GIÀ PRONT AN SEN-A GELSOMIN E GIULIO CESARE)

BARBA SAV.           - SÈIRA A TUTI. SI, I L'EVE ANDVINÀ! I SON PRÒPE MI, LË SPÌRIT ËD BARBA SAVOJARDO BONÀNIMA.

                                  EH, MIA CARA GENT, I SAVÈISSE CHE BEL AFÉ CH'I L'HAI FÀIT A DECIDE PARÈJ PËR L'EREDITÀ. ADESS SI CH'I SON ANT IJ PASTISS!

                                  PEN-A CH'I SON RIVÀ SÙ, AN CEL, A J’ERA SAN PERO CH'A MË SPETAVA E A L'HA DIME: "SLONGA IJ BRASS E FAME VËDDE LE MAN". MI I L'HAI SLONGAJE E CHIEL GIÙ UN COLP AN SIJ DIJ CON LA CIAV PÌ GROSSA DËL PARADIS. VARDA SÌ CHE NISS CH'A L'É VNUME!

                                  ANTLORA I L'HAI CIAMAJE LA RASON E CHIEL: "TABALEURI E TËRLUCH CH'IT SES! A L'É PARÈJ CH'AS TRATO J'ANVOD? COME IT PEULE PRETENDE CHE COL FIOLASTRON ËD VERCINGETÒRIGE, BRAV NÈH MA 'N PÒCH ANDURMÌ, A SIA BON A CONQUISTÉ ROMA A LE PRÒSIME ELESSION SE IT I-J DAGHE NEN NA MAN TI. A L'É NEN DA BON CRISTIAN FEJE BËRLUSE LA FORTUN-A A 'N PÒVR FIEUL E PEUJ LASSELO A BOCA SÙITA! ADESS, S'IT VEULE INTRÉ AN PARADIS, A VENTA CH'IT LO GIUTE A PIJÉ STI SÒLD! ÀUTR CHE DEJE AL GALLO FORCELLO DELLE ALPI GRAIE! CHE MI PEUI AM BASTA SENTE NOMINÉ 'L GAL CH'I VEN-O NERVOS!"                    

                                  "MA COME I FASO A TACONELA? MI I SON MÒRT E I PEUSS PA PÌ CAMBIÉ 'L TESTAMENT!" I L'HAI DIJE. E CHIEL : "E VARDA 'N PÒCH ËD RANGETE! MI I SON NEN PRÀTICH A TACONÉ IJ PASTISS PËRCHÈ 'D COJONADE I L'HAI FANE MACH UN-A AN MIA VITA. COLA 'D NEN TIREJE 'L CÒL A COL GAL, PRIMA CH'A CANTÈISSA TRE VÒLTE, NEN DÒP! MAH! AS FINISS MAI D'AMPRENDE! TI PERÒ, PËR RANGÉ TOA SITUASSION, PREUVTE PA A TIREJE 'L CÒL A TÒ ANVOD, NÈH, BELE CH'AS CIAMA GAL ËD COGNÒM! CIAMJE PITÒST A CÒSO LÌ,........ COME CH'AS CIAMA GIÀ,...... COL FURB? MA SI, COL LÌ........  UFFAH, COME CH'AS CIAMA GIÀ? SACOCIN S'A L'É BRUT ËVNÌ VEJ. AS PERD LA MEMÒRIA! .....COL CHE LA FOMNA  A L'AVÌA NA FILANDA E A FASÌA IJ TEILON PËR IJ POMPISTA. IJ TEILON ELÀSTICH. IT SAS, COJ CH'A SË SLONGO E A SË SCURSO........."PENÉLOPE?" I-J DISO MI "ECCÒ BRAV: PENÉLOPE, LA TËSSIÒIRA. "ULISSE!" I-J DISO. "SI, ULISSE. CHIEL SENS'ÀUTR A TREUVA QUÀICH GABOLA PËR RANGÉ ST'AMBREUJ."

                                  ANTLORA I SON ANDÀIT DA ULISSE CH'A L'È LÀ, CONDANÀ A STÉ ANT UN CAVAL ËD VEDER, POSTÀ AN SLA PIASSA D'ARMI CHE A-I É FÒRA DLE PÒRTE DËL PARADIS, A SPETÉ, DA VÀIRE SECOJ, CHE QUÀICH ÀNIMA BON-A ËD PASSAGI A LO RABASTA ANDRINTA. MA CHI A INTRA ANT ËL PARADIS, A L'É SENS'ÀUTR BRAV, NEH, MA NEN PËR FÒRSA ANCHE CIOLA E PARÈJ ULISSE A L'É ANCORA LÌ CH'A SPETA!

                                  A L'HA CONTAME CHE APOPRÉ DOIMILA ANI FÀ A L'É PASSAJE DA LÌ UN CH'A LO CIAMAVO "ËL BON SAMARITAN". EBIN, CHIEL-SÌ A L'HA SERCÀ 'D RABASTELO PËR UN PÒCH PEUI A L'HA DIJE CHE DA SOL A-I LA FASÌA NEN E CH'A ANDASÌA A SERCHÈ CHÈICH ÀUTR "BON SAMARITAN" CH'A-J DÈISSA NA MAN. D'ANTLORA A L'HA PÌ NEN VIST GNUN. AS VËDD CHE DIJ BON SAMARITAN A L'É PERDUSSE LA RASSA. MAH!

                                  BIN PËR FELA CURTA, ULISSE ANT UN ÀTIM A L'HA STUDIÀ  LA GABOLA GIUSTA PËR GIUTÉ ME NOVOD A RIVÉ A ROMA E PIJESSE IJ SÒLD. PEUI A L'HA DIME: "SENT! LÒN CH'A L'É SCRIT AN SLE CARTE CH'A-I É AN SLA TÈRA A RESTA SCRIT E NOI I PODOMA PA CAMBIELO, MA I PODOMA FÉ SAVÈJ, A CHI CH'I VOROMA, COMA COMPORTESSE AN SERTE SITUASSION. I L'OMA LA FACOLTÀ 'D FELO AN DOE MANERE: O BËSBIJEJE PIAN PIAN LE ANFORMASSION ANT J'ORIJE CON PARÒLE CIÀIRE CHE, SE A NË SCOTO, A SAN SÙBIT COME FÉ O CRIJEIJLO FÒRT CHE TUTI A SENTO. SE PERÒ IT SERNE LA SCONDA SOLUSSION, L'ANFORMASSION CH'IT MANDE A DEV ESSE ERMÉTICA, FÀITA A LA MANERA DJ'ORACOJ, DA DECIFRÉ. MA STÀ ATENT CHE ÒGNI SPÌRIT A PEUL CONTATÉ MACH COJ CH'AS CIAMO CON L'ISTESS NÒM. VAL A DÌ CHE MI CH'IM CIAMO ULISSE I PEUSS CONTATÉ J'ULISSE, TI, IJ SAVOJARDO E VIA PARÈJ. TÒ NOVOD AS CIAMA VERCINGETÒRIGE E ANTLORA, PËR CONTATELO, A VENTA CH'IT SERCHE UN CON L'ISTESS NÒM!" CAPÌ? A L'É PËR SÒN CHE IJ NÒSTRI VEJ A COSTUMAVO CIAMÉ LE MASNÀ CON IJ NÒM DIJ NÒNO! EH GIÀ, PËRCHÈ UN FIEUL, BUTOMA, CH'AS CIAMAVA GIOANN QUANDI CH'A SAVÌA NEN CÒS DECID-SSE A BASTAVA CH'A SCOTÈISSA, LA NEUIT, QUÀICH BËSBIJ D'UN DIJ TANTI VEJ GIOANN ËD SOA CA PËR NEN ËSBALIÉ. ANCHEUJ CON LA MODA CH'A-I É 'D SERCHÉ DIJ NÒM FÒRAVIA, NA MASNÀ A RISIGA 'D SENTISSE BËSBIJÉ ANT J'ORIJE IJ CONSEJ ANT UNA LENGA CH'A CAPISS NEN. MAH!

                                  BIN, TORNOMA A NOI. I L'HAI SERCÀ NË SPÌRIT CH'AS CIAMÈISSA VERCINGETÒRIGE PËR FEJE CONTATÉ MÉ ANVOD E DEJE LA SOLUSSION CH'A L'HA STUDIÀ ULISSE.

                                  BELAVANS, L'ÙNICH VERCINGETÒRIGE CH'I L'HAI TROVÀ A L'É COL-LÀ FAMOS, DLA STÒRIA, NA TESTA DURA S'A-I NA J'É UN-A! A L'É SÙBIT ENTUSIASMASSE AL PROGET NÈH, MA CON SOE IDEJE GRANDIOSE, DA CONDOTTIERO, A L'HA VORSÙ FÉ TUT DA CHIEL E AN GRAND ËSTIL. I L'HAI DIJE: "A MI AM BASTA CH'IT VADE GIÙ PËR UN PÀIRA 'D NEUIT E BËSBIJEJE ANT N'ORIJA A MÉ ANVOD, MENTRE CH'A DEURM, LÒN CH'A L'HA DA FÉ" MA CHIEL, Ò SI, A L'HA PA VORSÙ DEME DA MENT E A L'HA DIME: " MI 'D NEUIT I L'HAI D'ÀUTR ËD MEJ DA FÉ. VARDA, CIAMOMA NA MAGA, I-J FOMA FÉ UN PÒCH ËD CINE, IS DIVERTOMA NA FRISA PEUI, AN SËL PÌ BEL, I JË SPAROMA LÀ LA SOLUSSION DA FEJE STÉ TUTI AMBAJÀ. S'AT VA A L'É PARÈJ DËSNÒ RANGG-TE DA SOL".

                                  E I L'EVE VIST COME A L'É ANDÀITA. LA STRA GIUSTA A-I É PRO AN COLE PARÒLE MA A SON ERMÉTICHE E GNUN DIJ MÉ A L'HA PA CAPINE GNENTE. FORSE CENSO A L'HA ANCAMINÀ A COMPRENDE LA SOLUSSION, MA A L'É ANCORA TANT DISTANT. E S'A-I RIVA NEN A COMPRENDE MI I SON CONDANÀ A VIROLÉ FÒRA DËL PARADIS VITAM AETERNAM AMEN.

                                  A-I É QUAIDUN AN SALA CH'AS CIAMA SAVOJARDO? NÒ? DARMAGE, DËSNÒ A CHIEL I PODRÌA CONTEJE ANT N'ORIJA CÒSA A DOVRÌA FÉ MÉ NOVOD. (SE, PËR MALEUR, AN SALA A-I FUSSA DABON UN CH'AS CIAMA SAVOJARDO, GNUN PROBLEMA. A BASTA CHE L'ATOR A-J CIAMA L'ADRËSSA E A-J DISA CHE LA NEUIT CH'A VEN A ANDARÀ PEUI A BËSBIJEJE LA SOLUSSION ANT UN'ORIJA.) ADESS I SON CURIOS ËD  VËDDE COME CH'A VÀ A FINÌ. FOMSE CORAGI E....... BON DIVERTIMENT. (A SEURT COMPAGNÀ DA L'ISTESA MUSICHËTTA DL'INTRADA)

PEN-A SEURTÌA LA BONÀNIMA LE LUCI A S'ANVISCO AN PIEN E L'ASSION A S'ANCAMIN-A.

APOPRÉ DES MÈIS DÒP.

LA SEN-A A L'É L'ISTESSA DIJ DOI AT PRECEDENT MACH CHE AN SLA TÀULA, AN SLE CADREGHE E FIN-A AN SËL PAVIMENT A-I É 'D LÌBER, TANTI LÌBER. GIULIO CESARE A N'HA ANCHE NA BORSÀ PIEN-A.

SEN- A SCONDA

GELSOMIN E GIULIO CESARE

GELSOMIN   - (VESTÌ DA BIN CON GIACA E CROVATA A L'É AN PÉ E A SPASSIGIA MENTRE CH'A RÉCITA) L'ITALIA È UNA REPUBBLICA DEMOCRATICA FONDATA SUL LAVORO. LA SOVRANITÀ APPARTIENE AL POPOLO, CHE LA ESERCITA NELLE FORME E NEI LIMITI DELLA COSTITUZIONE.

GIULIO C.      - (SETÀ CON UN LÌBER AN MAN) BVAV E ADESS L'AVTÌCOL SES.

GELSOMIN   - LA REPUBBLICA TUTELA CON APPOSITE NORME LE MINORANZE LINGUISTICHE.

GIULIO C.      -  BIN, E PËV LÒN CH'A VIGUAVDA LA FOVMASSION DLE LEGI A CHE MIVA DLA COSTITUSSION AS NA PAVLA?

GELSOMIN   - PART ËSCONDA, TITOL PRIM, SCONDA SESSION, ARTICOJ DA LË STANTA A L'OTANTAEDOI.

GIULIO C.      - BVAV! COME MEMÒVIA I-I SOMA. ADESS INTVOMA ANT ËL MÉVIT. IT PODVÌE PAVLEME UN PÒCH DLA QUISTION DLA VIFORMA DLA SCÒLA.

GELSOMIN   - VARDA, LA SCÒLA LASSOMLA LÌ, TRANQUILA ANTÉ CH'A L'É! PËRCHÈ, AL PÒST, I PARLOMA NEN DL'AGRICOLTURA E DLA ZOOTECNÌA AN NÒSTR PAIS.

GIULIO C.      - AH, IT L'HAS LESÙ COL LÌBEV ANTEVESSANT  DËL PVEMI NÒBEL VITELLIO FASSONE CHE I L'HAI PVESTATE L'ÀUTËV DÌ: "MAIS, MUCCHE, CAVOLI E CAPVONI: PVOBLEMI E SOLUZIONI"  DIS, DIS PUVA.

GELSOMIN   - NÒ, NÒ. COL-LÌ I L'HAI ANCORA D'ANCAMINELO. LA MIA IDEA A L'ERA ËD FETE LESE 'N BEL LÌBER CH'I L'HAI AN CUSIN-A: "FARINA, ACQUA, SALE E CARNE DI MAIALE" DLA DOTORËSSA GIAMBÒNE RÒSA IN BIÒVA.

GIULIO C.      - ADESS AM VÀ NEN ËD FÉ MAVENDA E PEUI I L'OMA DA STUDIÉ.

GELSOMIN   - VÀ BIN, ANTLORA PARLOMA DL'INDUSTRIA?

GIULIO C.      - METALMECCANICA?

GELSOMIN   - NÒ, ...DLA PËSCA.

GIULIO C.      - TACA BÒVGNO.

GELSOMIN   - A-I SARÌA UN LIBRETUCIO: "AJ, PËNANSËMMO E EULI CON  D'ANCIOVE FIN CH'IT VEULI". CÒ' 'T NA DIJE, I LO TASTOMA?

GIULIO C.     - SENT, PIANTLA LÌ E ANDOMA AVANTI! BEL AFÉ, MI I PEVDO MIE OVE DAPVESS A TI PËV MOSTVETE E PVONTETE PËV J'ESAMI CH'AT FAVAN A VOMA AL PAVTÌ PVIMA 'D BUTETE AN LISTA PËR J'ELESSION E TI IT PENSE MACH A MANGÉ.

GELSOMIN   - MA S'I L'HAI VEUJA 'D FÉ MARENDA!?!

GIULIO C.      - A SON GIÀ PÌ CHE DES MÈIS CH'I ANDOMA DAPVESS A STA LANDA. DA QUANDI CHE I SEVE BUTAVE D'ACÒVDI CON LA SEGVETEVÌA DËL MÉ PAVTÌ: L'85% DL'EVEDITÀ AL PAVTÌ E 'L 15 % A TI. MÉ CAV, BELE CON TUTI J'ANONSI AN SËL GIOVNAL CH'I L'EVE BUTÀ, ËD PAVTÌ PÌ ONEST DËL NÒSTV I L'EVE NEN TVOVANE!

GELSOMIN   - ONEST? BEJ LÀDER, VÀ LÀ. SENSA FÉ GNENTE AS PIJO UN MILIARD E 700 MILION.

GIULIO C.      - COME SENSA FÉ GNENTE? E L'ISTVUSSION CH'AT DAN? E MI CH'I SON A TÒ SEVVISSI PËV MOSTVETE, QUATV OVE AL DÌ SENSA GNUN GUADAGN? E LA PUBLICITÀ CH'AT FAVAN ANT ËL COLEGI QUANDI CH'A SAVÀ 'L MOMENT? E LA GAVANSÌA DËL COLEGI SICUV? E PEUI DËSMENTIA NEN CH'A L'HAN TVOVATE FIN-A 'N TVAVAJ.

GELSOMIN   - AH, SI, A L'É VERA! A L'HAN DIME: "TI IT ËSTUDIAVE NEN DA GEOMETRA? E DONCA NOI I VOROMA RANGETE ANT ËL TÒ MESTÉ PARÈJ IT FARAS PRÀTICA!  AT VÀ?" "IS-CIANIN! - I L'HAI DIJE - MA A L'É N'IMPRÈISA SICURA? NÒ, PËRCHÈ I VORERÌA PEUI NEN TROVEME SENSA TRAVAJ DL'ANCHEUJ AL DOMAN, NÈH". "VÀ TRANQUIL, CHE COJ-LÌ A DEURBO UN CANTIÉ VIA L'ÀUTR. IT L'AVRAS DA MISURÉ LE PROPRIETÀ DIJ TEREN, MARCHÉ IJ CONFIN, DEURBE IJ CANTIÉ, RICEVE IJ CLIENT E CONSEGNEJE L'ALÒGG FINÌ.

GIULIO C.      - E BIN?

GELSOMIN   - BECHIN AL CAMPOSANTO!

GIULIO C.      - ALMENO A SARÀ CONTENTA TOA MAMA CH'A VORÌA VËDD-TE DIPENDENT DËL MONICIPIO!

GELSOMIN   - SCHERSA, SCHERSA, TRATANT MI DA EUT ORE DLA MATIN A SINCH ORE DÒPMESDÌ I VIVO AN MES AI MÒRT CH'A DISO NEN NA PARÒLA GNANCA S'IT JË MASSE E DÒP AM TOCA CIUCEME LE TOE FILASTRÒCOLE POLITICHE!

GIULIO C.      - MA A L'É MACH PÌ PËV PÒCHI MÈIS. PEN-A CH'IT SIE ONOVEVOL COL TVAVAJ IT LO LASSE A N'ÀUTV E IT VIVRAS AN MES AI POLITICH CHE PËV PAVLÉ A PAVLO CH'A VÀ BIN. ADESS IT DEVE MACH BUTEJE UN PÒCH ËD BON-A VEUJA, LESE E MEDITÉ STA DESEN-A ËD LÌBEV CH'I L'HAI POVTATE E AMPVENDE A FÉ 'D DËSCOVS CON ËD PAVÒLE CH'A TOCO 'L CHEUV ËD LA GENT.

GELSOMIN   -  VARDA, I CHËRDÌA NEN CHE FÉ POLITICA A FUSSA PARÈJ DIFICIL E COMPLICÀ! PEUI, LÒN CH'AM PREÒCUPA A L'É PRÒPE FÉ IJ DËSCORS, PARLÉ A LA GENT.

GIULIO C.      - OH, MÉ CAR VEVCINGETÒVIGE, FÉ UN DËSCOVS DA COMISSI A L'É LA CÒSA PÌ FACIL D'ËS MOND! A L'É COME FÉ 'L SUGO PËV LA PASTASÙITA! IT ANCAMIN-E CON DOE OVTAGI GUSTOS COME LA SIOLA E L'AJ, VAL A DÌ DEMOCVAZIA E LIBEVTÀ. IT JË CIAPULE DABIN ANSEMA, A TOCHETIN CIT, PAVEJ A SMIJEVÀ CH'A-I NA SIA 'D PÌ! DËSMENTIA NEN ËD BUTEJE DCÒ UN BVANCHÈT ËD VOSMAVIN, LE VIFORME, E 'L PËNNANSËMMO DËL PVOGVAMMA. PEUI, STA BASE, IT LA SALE CON UN PËSSION 'D "LAVOVATOVI" E NA SPOVVÀ 'D PÈIVEV DIJ "PENSIONATI". ANT UNA CASSAVÒLA IT FICHE MES BICEV D'EULI DËL "NOSTVO MEZZOGIOVNO" IT LO SCÀUDE CH'A FVISA E IT I-J CAMPE ANDVINTA LA CIAPULÀ CH'IT L'HAS PVONTÀ PVIMA, MANTNEND SEMPVE LA FIAMA BIN ÀUTA. QUAND CHE A L'É AMBIONDÌ TUT DABIN IT I-J GIONTE LA CAVN DËL "NOSTVO PAVTITO" CHE, IM VACOMANDO, IT L'HAS DA SEVNE BELA NEH, BIN COLOVÌA E NEN TVÒP GVASSA. QUAND CHE 'L NOSTVO PAVTITO A L'É BIN AMALGAMÀ CON DEMOCVAZIA E LIBEVTÀ E BIN SÙ 'D TEMPEVATURA IT LO ANSAVOVISSE CON MES BICEV ËD VIN DIJ DISOCCUPATI. LË SPIVIT DIJ DISOCCUPATI A SË SPEVD SÙBIT ANT L'ÀVIA, MA A FÀ NA BELA FVICIOLÀ E IJ SÒ SBVINCÈT AVCIAMO L'ATENSION. BIN, COL-LÌ A L'É 'L MOMENT PËV CONCLUDE TUT CON NA MISUVA BONDOSA 'D PVOMESSE ELETTOVALI, SAVOVÌE, PËVFUMÀ E DLICÀ COME LA POLPA 'D TOMATICHE CH'A L'É DESTINÀ A SLINGUESSE PIAN PIAN E A CONSUMESSE FIN-A A SPARÌ, MAVAMAN CHE 'L SUGO A MITON-A ANT LA CASSAVÒLA.

GELSOMIN   -  EH,  PËR TANT CH'I-I PREUVO, MI I SON NEN BON A FICHÉ DOE PARÒLE AN CROS PËR FÉ UN COMISSI!

GIULIO C.      - PËV FÒVSA! IT L'HAS SEMPVE COLA FIJA, STA BELLA-LÌ, CH'AT GIVA D'ANTOVN E AT LASSA NEN CONCENTVÉ! DAJE 'L BLEU E BUT-TE SOTA A STUDIÉ CHE QUANDI CH'IT SAVAS DEPUTÀ IT NA TVEUVEVAS PËV PAVÈJ 'D FIJE E MOTOBIN PÌ SVIC-CE CHE CHILA.

GELSOMIN   - MA A MI AM PIAS CHILA E BÒN!

GIULIO C.      - EBIN? IT PODVAS PIJETE ANCHE CHILA S'IT VEULE, MA S'IT MÒLE ADESS IT DAGHE 'N CÀUSS A LA FOVTUN-A PËRCHÉ IT PEVDE IJ DOI MILIAVD DL'EVEDITÀ.(PIAN) E MI LA CA!

GELSOMIN   - DOI MILIARD? IT DËSMENTIE CHE AL PARTÌ A-J VÀ L'85%? A MI AM RESTO MACH PÌ.........(A S'ANTEROMP E A PREUVA A CONTÉ A MEMÒRIA)

GIULIO C.      - (A LO GAVA DA L'AMBREUJ)  300 MILION!

GELSOMIN   - GRASSIE, MA I J'ERA ANCAMIN CH'I LO DISÌA MI. 300 MILION!

GIULIO C.      -E IT DISE PÒCH? SPUVJE ANSIMA! MA PEUI, IT SES SICUV CHE COLA SBËVNUFIA A TË STAGA NEN D'ANTOVN MACH PËV IJ SÒLD?

GELSOMIN   - I SON SICUR! I L'HAI CIAMAILO E CHILA A L'HA RËSPONDUME CHE 'D NÒ!

GIULIO C.      - BALENGO CH'IT SES! A L'É COME CIAMEJE A L'ÒSTO SE SÒ VIN A L'É BON!

GELSOMIN   - VARDA, I L'HAI CAPÌ CHE A TI  MIA MOROSA AT PIAS NEN, MA PËR MI CHILA A VAL TANT COME COJ 300 MILION!

GIULIO C.      - ANTLOVA SE PËV TI A VAL TANT, VASON ËD PÌ PËV SEVCHÉ D'ANDÉ A FÉ L'ONOVEVOL A VOMA: IT GUADAGNEVAS 600 MILION.

GELSOMIN   - COME 600 MILION? 300 MILION.

GIULIO C.      - (SERIO E DECIS) 300 DL'EVEDITÀ E 300 CH'A-J VAL CHILA, NÒ?

GELSOMIN   - (DÒP CH'A L'HA PROVÀ A CONTÉ CON IJ DIJ) MAH, MI AN MATEMATICA I SON MAI STÀIT TANT FÒRT NÈH, MA PARÈJ A EUJ A MË SMIJA CH'A-I SIA QUAICÒS CH'A QUADRA NEN!

GIULIO C.      - SAH, SAH DA BRAV, ANDOMA AVANTI A STUDIÉ CHE A LE ELESSION A-I MANCA PÒCH TEMP.

GELSOMIN   - (A-J DA NEN DA MENT E PARLA DA SOL MENTRE CON LE MAN A FÀ DIJ GEST COME PËR FÉ DOI MUGET) DONCA, AMBELESSÌ I L'HAI IJ 300 MILION DL'EREDITÀ E SÌ IJ  300 MILION CH'A VAL MIA MOROSA. 300 PÌ 300 A FÀ 'N 600 MILION. (PÀUSA PENSIEROSA)

GIULIO C.      - (A LO ARCIAMA) OH, IT DEURME?

GELSOMIN   - PURA 'L TRUCH A-I É!

GIULIO C.      - ANDOMA AVANTI?

GELSOMIN   - CIUTO, CIUTO CH'I-I RIVO. (A-I PENSA ANZORA ANCORA N'ÀTIM PEUI A S'ANLUMINA E A-J DIS A GIULIO CESARE) MA VÀ LÀ TABALEURI CH'IT SES! IJ MILION A RESTO SEMPRE 300! MIA MOROSA I PEUSS PA DEPOSITELA AN BANCA, NÒ?

GIULIO C.      - SENT! ADESS I SON PVÒPE STOFIAME! AS PEUL SAVÈISSE SE 'D TUTI STI LÌBEV CH'I L'HAI PVESTATE DA LESE E MEDITÉ IT L'HAS GIÀ ANCAMINANE QUAIDUN?

GELSOMIN   - COME NO! TUTI I L'HAI ANCAMINAJE!

GIULIO C.      - E FINÌE?

GELSOMIN   - UN. COST-SÌ! (E A-J MOSTRA UN LÌBER) I L'OMA LESULO TUT D'UN FIÀ MI E MIA MOROSA ANSEMA! A L'HA VERAMENT ENTUSIASMANE!

GIULIO C.      - (A VARDA 'L LÌBER E A LES FÒRT ËL TITOL) "LE DONNE, I CAVALIEV, L'AVME E GLI AMOVI. LE PIÙ AVVINCENTI STOVIE D'AMOVE E D'AVVENTUVE DEL PASSATO". (IRÒNICH) AH BIN, SOSSÌ SI CH'AT SEVV  AN POLITICA!

GELSOMIN   -  PRIMA I LESÌO ANSEMA "TOPOLINO" MA COST A L'É MOTOBIN MEJ.

GIULIO C.      - (DA SOL) ÒMMI POVVÒM! DES MÈIS D'INSEGNAMENT E I SOMA ANCOVA AL PIAN DIJ BABI! (FÒRT) MA DJ'ÀUTVI LÌBEV IT L'HAS LESUNE PVÒPE GNUN? SI CH'I SAI, "LA STOVIA DEL SOCIALISMO" O "IL PENSIEVO LIBEVALE" O MAGAVA "IL CAPITALE" ËD MAVX?

GELSOMIN   - GNUN! DÒP NA PAGINA O I S'ANDORMOMA O AN TOCA TORNÉ ANDARERA PËR ARPIJÉ 'L FIL. (SUGNANT) A NOI AN PIAS LESE LE STÒRIE D'AMOR E D'AVENTURE. AN FAN SUGNÉ!

GIULIO C.      - A L'É PËVCHÈ AV MANCA LA VOLONTÀ DË STUDIÉ E LA CAPACITÀ 'D CONCENTVASSION.

GELSOMIN   - CONCENTRASSION, CONCENTRASSION! MI I SON GIÀ BELE STOFI 'D CONCENTREME DÌ E NEUIT! I L'HAI VEUJA 'D PIANTELA LÌ! ADESS CH'I L'HAI NË STRASS ËD TRAVAJ E NA MOROSA I VEUJ MARIEME E STÈ TRANQUIL. (DA LA FNESTRA DUVERTA AS SENT NA FIJA CH'A CANTA: "LA GALLINA FÀ COCCODÉ ED IL GALLO CHICCHIRICCHÌÌÌ...." E MINO A SCATA AN PÉ E A SEURT ËD CORSA PËR ANDÉ A DEURBE L'USS)

SEN- A TERSA

GIULIO CESARE

GIULIO C.      - TEH, VAVDLA SÌ! I PAVLOMA DËL LUV E 'L LUV A VIVA! I VIESSÈISSA A GAVÈILA D'ANTOVN, STA GNOGNA, FOVSI I VIESSERÌA DCÒ A FELO STUDIÉ COL PÒCH CH'A BASTA PËV ESSE NA FVISA PVESENTÀBIL POLITICAMENT. CHE A SAPIA DÌ DOE PAVÒLE ANT UN QUÀICH COMISSIÈT DIJ MENO IMPOVTANT. PEUI NA VÒLTA CHE VEVCINGETÒVIGE A SIA STÀIT ELEGIÙ E A L'ÀBIA ANCASSÀ IJ SÒLD, I SON D'ACÒRD CON COJ FILON DËL PAVTÌ CH'A TVEUVO LOR LA MANEVA GIUSTA PËV STOFIELO E FEJE DÉ LE DIMISSION. PAVÈJ MI CH'I SAVÀI ËL SECOND ANT LA LISTA I PIJEVÀI SÒ PÒST AL PAVLAMENT. COST A L'É L'ACÒVD SEGVET CH'I L'HAI FÀIT: AL PAVTÌ IJ SÒLD, A MI 'L CADVEGHIN DA ONOVEVOL! MA A-I É SEMPVE COLA-LÌ AN MES AI PÉ. VEVCINGETÒVIGE A L'É ANNAMORÀ CHEUIT! AN TUTE LE MANEVE, DCÒ SE VEVCINGETÒVIGE AS FÀ NEN ELEGE DEPUTÀ, MI I SON GIÀ PVEPAVAME PËV NEN STÉ A BOCA SÙITA. I L'HAI BELE PVONTA E FONDÀ, TUT AN VEGOLA CON CAVTE BOLÀ E DA 'N NODAV, LA "FONDAZIONE PËV LA PVOTEZIONE DEL GALLO FOVCELLO DELLE ALPI GVAIE". PVESIDENT MI CON FONSION D'AMINISTVATOV. FASAN ËD MONTAGNA, STÉ ALEGHEV! S'AM VÀ MAL L'AFÉ DJ'ELESSION I STAVOMA TUTI BIN L'ISTESS! MI 'D SICUVA! EH,SI! I L'HAI L'IMPVESSION CHE DCÒ STAVÒLTA VEVCINGETÒVIGE A-J CIAPA DA GIULIO CESAVE CON BON-A PAS ËD BAVBA SAVÒJAVDO BONANIMA!

SEN- A QUARTA

GIULIO CESARE, GELSOMIN E BELLA

I RICORDOMA CHE LE BATÙE 'D BELLA A VAN PRONUNSIÀ COME A SON ËSCRITE PËRCHÈ, COME GIÀ DIT ANT ËL PRIM AT, CHILA A VEUL PARLÉ PIEMONTÈIS MA A L'É PA BON-A

GELSOMIN   - (INTRAND SEGUÌ DA BELLA E CON TON SIRIMONIOS FASEND N'INCHIN MOTOBIN PRONUNSIÀ) I RINGRASSIO IJ VÒSTR PIOTIN DELISSIOS / CH'A L'HAN ËMNAVE DA STO CHEUR ANSIOS.

BELLA           - (CON NA RIVERENSA) LA VOSTRA ANCELA L'É RIVÀ / O MIA GRAZIUSA MAESTÀ.

GELSOMIN   -  CHE ONOR, CHE GÒJ, CHE GRÒSS PIASÌ / PODÈJVE ARSÈIVE AMBELESSÌ.

BELLA           -  L'ONUR L'É TIUT MÉ / MÈ PRUD CAVALLIÉ!

GELSOMIN   - (A GIULIO CESARE, PERENTÒRI) ANCINTE A STA DAMA, VIL SERVITOR, / BASJE IJ PÉ, LE MAN E RENDJE J'ONOR!

GIULIO C.      - (A RESTA ANTËRDOÀ A SENTE STO LENGAGI D'ÀUTRI TEMP, PEUI, BLIMBLANAND LA TESTA) PVÒPE DOI BALENGO 'D VASSA!

GELSOMIN   - PËRDONELO, MIA REGIN-A, MA 'L PÒVRÒM A L'É NEN COSTUMÀ A LE NÒSTRE MANERE GALANTE E POETICHE. CHIEL A L'É N'ÒM RUDI, DA CAMP ËD BATAJA. SEMPRE AN GUERA PËR LA CONQUISTA  DL'ÙLTIM VOT.

BELLA           - (CON TON DOSS E CARESSÈIVOL) ADIRATEVE NEN, MIU SIGNUR, CHE LA VOSTRA ANCELA HA GIÀ DESMENTICÀ L'AFRUNT PERCHÈ HA OJ SUL PER VUI.

GELSOMIN   - (DCÒ CHIEL COME DZORA) OH, COME A ESULTO IJ TÌMPANI DJ'ORIJE E A S'ANLUMINO DIJ MÉ EUJ LE BIJE A SENTE STE PARÒLE DOSSE E ARDÌE!

GIULIO C.      - (DA SOL AN SL'ISTESS TON) OH, COME AM FAN MAL J'AJASSIN E AM S'ANTOVTOJA L'INTESTIN A SENTE STI DOI CVETIN!

GELSOMIN   - FEME LA GRASSIA, MIA GRASSIOSA PADRON-A, RIPOSÉ VÒSTRA DELISSIOSA PËRSON-A ,SÙ STA PÒCH COMENDÈIVOL POLTRON-A.

BELLA           - SU CUST GRADEVUL SEGG MI RIPOSERÀI NA MINIUTA (E A S'ANSETA SU NA CADREGA DAVZIN A LA TÀULA) MA, I VE PREGU, FEME CUMPAGNÌA CHE MI RALEGRU TIUTA.

GELSOMIN   - SI, ÀNIMA MIA! (A S'ANSETA DA L'ÀUTRA PART DLA TÀULA PEUI A SLONGA LE MAN TRAVERS DLA TÀULA, A PIJA LE MAN ËD BELLA E AS VARDO DOSSMAN ANT J'EUJ AN SOSPIRAND) AH!... BELA BELLA!

BELLA           - (AN SUSPIRAND) AH!.... MI MINO!

GIULIO C.      - (AN SUSPIRAND) AH!....LA BELA E 'L BES-CINO! (CITA PÀUSA MENTRE IJ DOI AS GUARDO ESTASIÀ, PEUI) SENT, VEVCINGETÒVIGE.......

GELSOMIN   - (A LO ANTEROMP E A BELLA, SEMPRE SUGNANT) SI, CIAM-ME VERCINGETÒRIGE, A L'È PÌ POETICH.

BELLA           - (DCÒ CHILA SUGNANTA) VERCINGETÒRIGE, MIU GAL! CHE OSTACUL I L'OMA ANCURA DA SIUPERÉ PRIMA DI CORONÉ NOSTRU SOGN?

GELSOMIN   - (SEMPRE SUGNANT) CHE OSTACUL PRIMA D'UNISSE?

GIULIO C.      - (MOSTRAND LA TÀULA CH'A-J SEPARA) LA TÀULA, BALENGO! SENT, I SON STOMACÀ DA STE GNOGNE E IM NA VADO VIA. TI E CHILA ANDÉ PUVA AVANTI A LESE COJ LÌBEV D'AMOV, MA IT AVERTO: D'ADESS AN AVANTI IT VANGEVASS BELE DA SOL.

GELSOMIN   - (CON UN GEST REGAL) VÀ, ÙMIL VASSAL E LASS-NE DA SOJ CHE I SOMA DCÒ BON A FÈILA DA NOI!

GIULIO C.      - OH, PÒVEV FJEUL! SENSA 'D MI IT VIVE GNANCA A FETE ELEGE SEGVETAVI DLA SESION DËL TÒ BOVGH, ÀUTV CHE CONQUISTÉ VOMA! I SON PVONT A SCOMËTTJE ANZORA LA CA E LA TÈRA CH'A L'HA LASSAME BAVBA CONTRA NA MONEDA DA SENT LIRE!

GELSOMIN   - VARDA CH'IT PIJO AN PARÒLA, NEH! SÀ LA MAN!

GIULIO C.      - TEH, TEH! (A-J DÀ LA MAN) TANT ANCHE S'I L'EVEDITÈISSA PËV DABON A SON MACH QUATV VOCASS CH'A STAN AN PÉ PËV MIVACOL. CIAO (A SEURT)

SEN-A QUINTA

GELSOMIN E BELLA

GELSOMIN   - OH LAH, A L'É GAVASSE DAI PÉ STO SËCCA-MIOLE! (A S'ANSETO UN DAVZIN A L'ÀUTR)

BELLA           - VIST CHE IL MIO PIAN PER STÉ SUI HA FUNSIUNÀ?

GELSOMIN   - A L'É BASTÀ FEJE CHËRDE CH'I SOMA ANCAPLINASSE DLE CONTE D'AMOR DËL TËRSENT PËRCHÈ CH'AS N'ANDÈISSA E AM LASSÈISSA NA MINUTA AN PAS CON TI. I DOVRÌO FÉ J'ATOR NOI DOI.

BELLA           - L'AVÌA CAPILO MI CHE ERA NEN UN ÀNIM POETICH.

GELSOMIN   - COME TUTI IJ CARIERISTA! PERÒ I CHËRDÌA NEN CH'AS LA PIJÈISSA PARÈJ ËD BRUT!

BELLA           - SAGRÌNETE NEN! TURNERÀ BEN PREST A LA CARICA. CI TEN TROP ALLA CUMPETISIUN POLITICA.

GELSOMIN   - (CONFIDENSIAL E STOFI) A L'É MI CHE I SON ËSTRACAME DË STA STÒRIA, MIA CARA BELLA. I L'HAI CAPÌ CHE FÉ L'ONOREVOL A L'È NEN MÉ TRAVAJ. TRÒP DA STUDIÉ, DA CONCENTRESSE, DA IMPEGNESSE. E RIUNION E ANCONTR E COMISSI. E FAJE BON-E A COST E FATE AMIS ËD CHIEL-LÀ E FAJE UN PIASÌ A ST'ÀUTR. VARDA, DA QUANDI A L'É ANCAMINÀ STA STÒRIA I L'HAI PÌ NEN AVÙ MIA LIBERTÀ! LA MATIN AN MES AI MÒRT CH'A PARLO MAI E LA SÈIRA  AN MES AI POLITICH CH'A PARLO AN CONTINUASSION. IT GIURO CHE I SAI NEN CHI A SIA MEJ. PEUI SEMPRE DAPRESS A STO GIULIO CESARE CHE A MË SMIJA D'ESSE DIVENTÀ UN CAN: (A IMITA LA VOS) "VEVCINGETÒVIGE BËVLICHJE LE MAN A L'ONOVEVOL CH'A L'É DIGNASSE 'D VARDETE; VEVCINGETÒVIGE FAJE VËDDE A L'AVOCAT COME CH'IT SES BON A DEJE LA PIÒTA; VEVCINGETÒVIGE, 'L COMENDATOV A L'É MANGIASSE 'L SALAM E A L'HA CAMPATE 'L COVDIN CH'A LO ANVLUPAVA: MEN-A LA COA PËV VINGVASSIELO." MENO MALE CHE MI E TI I SOMA CONOSSUSSE COLA VÒLTA DL'ANTËRVISTA E I SOMA SÙBIT ANNAMORASSE UN ËD L'ÀUTR. ADESS I L'HAI MACH PÌ VEUJA 'D MARIETE E STÉ SEMPRE CON TI. CON MÉ TRAVAJ DA BECHIN I FAROMA NEN JË SGNOR MA I MEUIREROMA GNANCA 'D FAM. E PEUI I PEUSS SEMPRE MILIORÉ, NÒ?

BELLA           - (DOSSA CARËSSANDJE LA TESTA) POVER MIO MINO! SON CUNTENTA D'ESSER STÀ D'AIUT A TI CUN IL MÉ AMUR. ANCHE TI L'HAS AIUTAME, SAS? SUN MENO SBADÀ DI PRIMA, DESMENTICU PÌ NEN I NOM E L'HAI AMPRENDIÙ IL PIEMONTÈIS.

GELSOMIN   - QUASI!

BELLA           - QUASI. MA TI ADESS ABBATTITE NEN E CONTINUA A STUDIÉ CUN GIULIO CESARE PER ANDÉ A RUMA CHE SEDENÒ TI PERDI I SOLD DL'EREDITÀ!

GELSOMIN   - SE IT I MË STAGHE DAVZIN CON TÒ AMOR I-I LA FARÀI, MA PEN-A FINÌA STA LANDA PROMËTT-ME CH'I SË SPOSOMA. ANSI, VARDA, FOMA PARÈJ: I SË SPOSOMA 'L DÌ DJ'ELESSION! QUAND CH'A SON GIÀ?

BELLA           - IL VINTUN D'APRIL.

GELSOMIN   - BIN! AL 21 D'AVRIL! PARÈJ SE J'ELESSION A VAN BIN PËR MI, I FAROMA DOBIA FESTA! SE A VAN MAL, CHI 'S NA 'N FREGA! PARTOMA PËR ËL VIAGI 'D NÒSSE E I-I PENSOMA PÌ NEN! D'ACÒRDI?

BELLA           - (AS FÀ SÈRIA) MINO, VIST CHE TI MI FASE STA PROPOSTA MOTOBEN INPEGNATIVA MI VOI ESSER UNESTA CON TI E PRIMA D'IMPEGNESSE L'HAI DA CONFIDETE UNA COSA CHE L'HAI ANCURA NEN DITE.

GELSOMIN   - I SON PARÈJ ALÉGHER, CONTENT E ANNAMORÀ CHE I SON PRONT A PASSÉ ANZORA A TUT BASTA MACH CH'IS MARIOMA! SPUVA L'ÒSS!

BELLA           - IUN MES FÀ MI L'HAI FAT DEGLI ESAM PER..... (AS DAVZIN-A A L'ORIJA 'D MINO E A-J BËSBIJA QUAICÒS).....E MI É RIVÀ IL FOJ DL’ESIT. QUANDO CHE I L'HAI LEGIULU L'É VENUME CUME NA FOLGORASSIUN. (E A CONTINUA A BËSBIJÉ SÒ SEGRET FASEND ËD GEST COME A INDICHÉ NA FOMNA CH'A SPETA UN CIT) ....ALORA ME PAPÀ......(E A-J BËSBIJA TORNA D'ÀUTR ANT L'ORIJA) .... PARÈJ SUN STA.... (E A-J CONTA ANCORA QUAICÒS). E PARÈJ HO PENSÀ CHE.....(E A-J CONTA ANCORA QUAICÒS)..  ECCO, ADESS SES AL CORRENT DI TIUT.

GELSOMIN   - (ENTUSIASMÀ) MA A L'É MAGNIFICH! PËRCHÉ IT L'HAS PA DIMLO SÙBIT?

BELLA           - I L'HO NEN DITELU PRIMA PERCHÈ VULÌA NEN CHE TI CREDESSE CHE MI VULÌA SPUSETE PER I SOLD DL'EREDITÀ E ANCHE PER NEN DISTURBETE NEI TÒ STIUDI PER L'ELESSIUN. I SAI CHE TI TIENI TANT A DIVENTÉ ONOREVUL.

GELSOMIN   - (ALÉGHER A L'AMBRASSA) BALE! AL DIAV DCÒ JË STUDI PËR DIVENTÉ ONOREVOL! SÒN A CAMBIA TUT! DA STO MOMENT STUDIOMA ANSEMA MI E TI COME BUTÉ SÙ CA! TANT I J'ERA NEN TAJÀ PË­R COL MESTÉ E S'A L'AVÈISSO ELEGIUME A SARÌA SMIJAME 'D ROBÉ IJ SÒLD DLË STIPENDI A J'ITALIAN! STABILÌ! ËL 21 D'AVRIL  NÒSSE GALLO BATTITÒRE - VISTA LANOTTE!

BELLA           - ALURA PODUMA DIRLO A TIUTI.

GELSOMIN   - CH'IS MARIOMA, SI, MA STA NOTISSIA CH'IT L'HAS DIME L'É MEJ CH'I LA TENOMA ANCORA STËRMÀ PËR UN PÒCH, FIN-A AL DÌ DLE NÒSSE, S'IT SES D'ACÒRD.

BELLA           - PER DOI MEIS? D'ACORD!

GELSOMIN   - CHE BELA GIORNÀ ANCHEUJ! ANT UN COLP I SON LIBERAME DA L'AFANN DJ'ELESSION E DA 'N ROMPACIAP COME GIULIO CESARE E I L'HAI TROVÀ MÉ TESÒR! VEN SÌ CH'IT DAGO 'N BASIN (E A JË STAMPA UN BEL BASIN, RICAMBIÀ).

SEN-A SESTA

GELSOMIN, BELLA, BARBARA E CENSO

BARBARA     - (A RIVA DA FÉ 'D COMISSION SEGUÌA DA CENSO E A VËDD IJ DOE CH'AS BASO) BRAV, A L'É PARÈJ CH'I TË STUDIE DA ONOREVOL?

CENSO          - DCÒ J'ONOREVOL AS BASO CON SOE MOROSE, BARBARA!

BARBARA     - SEMPRE SPIRITOS TI, NEH?

GELSOMIN   - MAMA E PAPÀ, MI E BELLA I L'OMA DECIDÙ ADESS ADESS ËD MARIESSE!

BARBARA     - (DECISA) BRAV, MA A-I É GNUN-E PRESSE! I NA PARLEROMA DA SÌ TRE O QUATR ANN QUANDI CH'IT SIE FATE NA POSISSION AN POLITICA.

CENSO          - PENSO CHE STAVÒLTA MAMA A L'ÀBIA RASON, MINO.

GELSOMIN   - A-I SARÀ GNUN-E PRESSE PËR VOJÀUTRI CH'A L'É GIÀ TRANT'ANI CH'I SEVE MARIÀ, MA PËR MI E CHILA LA PRESSA A-I É PRO!

BARBARA     - (COME DZORA) LA SÒLITA PRESSA DIJ GIOVO! STUDIA DA BRAV, VA A ROMA A FÉ L'ONOREVOL, PIJA L'EREDITÀ, FATE TOA CARIERA E PEUI I TË SPOSERAS CON NÒSTRA BENEDISSION. MA PRIMA D'ANTLORA AS NA PARLA NEN!

BELLA           - MA MADAMA...(UCIADA 'D BARBARA)....MIN, A L'É GIÀ DES MESI CHE SIUMA FIDANSÀ!

BARBARA     - E CON LÒN! MI E CENSO I L'OMA SPETÀ SINCH AGN PRIMA 'D MARIESSE!

CENSO          - (SOSPIRAND) E I L'AVÈISSA SPETÀ D'ÀUTRI TRANT'ANI.......

BARBARA     - (MINACIOSA) CÒS 'IT VEULE DÌ CON LÒN?

CENSO          - CHEEE.... CHE  'L NÒSTR AMOR A SARÌA RINFORSASSE ANCORA 'D PÌ!

BARBARA     - VERA! PËRCHÈ IS VORÌO ÒGNI DÌ PÌ BIN CHE 'L DÌ PRIMA! (SUGNANTA) IT N'ARCÒRDE CENSO?

CENSO          - EH, SI! CHE FÒJ!

BARBARA     - COME, CHE FÒJ? NOI?

CENSO          - NÒ, NÒ! COJ CHE ...... CHE ...... CHE A SPETO NEN TRANT'ANI PRIMA 'D MARIESSE!

BARBARA     - (A MINO) TRANT'ANI A SON TRÒPI, MA TRE O QUATR A VÀ BIN! ËL TEMP ËD FETE VALÈJ AN POLITICA!

GELSOMIN   - (DECIS) MAMA, MI I L'HAI PÌ NEN VEUJA DË STUDIÉ PËR DIVENTÉ ONOREVOL, VALO BIN? IM SENTO NEN TAJÀ PËR COL TRAVAJ! BELLA E MI I L'OMA DECIDÙ 'D MARIESSE DA SÌ DOI MÈIS, ËL 21 D'AVRIL E BASTA!

CENSO          - FORSE A SARÌA MEJ PARLENE CON PÌ CALMA. I S'ANSETOMA TUTI ANSEMA A TÀULA E I NA PARLOMA AN MANGIAND. A L'É GIUSTA L'ORA 'D SIN-A.

BARBARA     - SÌ AS MANGIA NEN FIN-A CHE MÉ FIEUL A BUTA NEN LA TESTA A PÒST! A-I ANDÈISSO BIN ËD MÈIS!

CENSO          - OH, LÀ! I L'AVÌA GIUSTA DA CALÉ 'D NA QUATREN-A 'D CHILO!

GELSOMIN   - (PASIANT) SENTIME BIN, NEH! MI I L'HAI UN TRAVAJ E NA MOROSA CH'A L'É D'ACÒRD CON MI E A TRAVAJA DCÒ CHILA! A MË SMIJA CHE SÒN A BASTA PËR MARIESSE E BUTÉ SÙ FAMIJA SENSA MEUIRE 'D FAM!

BARBARA     - E IT LASSERÌE CHE COLA GRÒSSA EREDITÀ A FINISSA AI GALLI FORCELLI DELLE ALPI GRAIE? MA TI IT SES MAT!

GELSOMIN   - MIA EREDITÀ A L'É SÌ! (E A MOSTRA BELLA) NÈH, BELLA?

CENSO          - (PIAN A MINO, SORIDENT) AH, LAVORI IN CORSO!

GELSOMIN   - E PEUI S'A J'É QUAIDUN LASSÙ CH'AM VEUL BIN, COJ SÒLD A M'JE FÀ RIVÉ AN QUÀICH MANERA. A LASSA NEN CH'A FINISSO AI GALLI FORCELLI!

BELLA           - INVECE CHE ANDÉ A RUMA PER PIGLIELI, MINO PODRÌA RICEVERLI DA RUMA.

GELSOMIN   - (A-J DÀ 'D GHËMMO PËR FELA STÉ CIUTO)

CENSO          - (PARLAND DA SOL) "ROMA A L'É NA GALIN-A / CHE J'EUV D'ÒR A PEUL DÉ / MA ‘L GAL VERCINGETÒRIGE / MÉ N'ARAGN A DEV FILÉ" (FÒRT) I L'HAI L'IMPRESSION D'ESSJE DAVZIN A LA SOLUSSION, MA AM NA MANCA SEMPRE 'N TOCHÈT.

BARBARA     - CÒSA CH'IT BARBÒTE?

CENSO          - GNENTE, GNENTE! BARBARA, LASSOMJE FÉ! NÒSTR SQUASI GEOMETRA CON SOA MOROSA A L'HAN DUVERTÀ UN CANTIÉ 'D COSTRUSSION!

BARBARA     - MA S'A TRAVAJA ANCORA AL CAMPOSANTO!

CENSO          - (AN RIJAND) MA COME SECOND TRAVAJ  A L'HAN UN CANTIÉ!

BELLA           - (AN RIJAND) E I SPETUMA I SOLDI DA RUMA, CUI AIUTI PER CITE IMPREISE.

BARBARA     - PÒVRA CITA! MAI SAVÙ CHE ROMA A DÈISSA QUAICÒS. SE MAI A PIJA!

GELSOMIN   - AS SA MAI! LA SPERANSA A L'É L'ÙLTIMA A MEUIRE! DOMAN, COMSISSÌA, ANCAMINOMA SÙBIT LE PRATICHE PËR LE PUBLICASSION, NÈH BELLA?

BARBARA     - (A S'AREND) MA FÉ 'N PÒCH COME CH'I-J VEULE! TANT I SEVE MACH DOE TESTE DURE! MINO, DËSBARASSA STI LÌBER CH'I MANGIOMA! (VIA)

CENSO          - (MENTRE LA FOMNA A SEURT) MENO MALE, CH'AS MANGIA! COJ TRE O QUATR CHILO AN PÌ PËR STA VÒLTA I FASO 'N SACRIFISSI E M'JE TEN-O!

BARBARA     - (A SË SPÒRZ NA MINUTA E) LEST! PRONTÉ TÀULA! (E MENTRE CHE IJ TRE AS DAN DA FÉ, AL PÙBLICH) DCÒ STAVÒLTA I L'HAI DIT MI L'ÙLTIMA BATÙA! (E MENTRE CHE LE LUCI AS BASSO PIAN PIAN, AL PÙBLICH) MA VOJÀUTRI ANDÉ NEN VIA, NEH, CHE ADESS A-I É 'L FINAL.

SCOND QUÀDER

A L'É 'L DÌ DÒP DËL MATRIMÒNI 'D GELSOMIN E BELLA.

LA SEN-A A L'É L'ISTESSA, MA NATURALMENT A-I SON PÌ NEN TUTI IJ LÌBER DËL PRIM QUÀDER.  I-I SON PERÒ 'D PACHÈT DIJ REGAJ DA DEURBE E, AN SLA TÀULA UN PËSSION ËD BIJETIN D'AUGURI E 'D TELEGRAMA.

SEN-A PRIMA

BARBARA, CENSO E GIULIO CESARE

CENSO          - I SON PRÒPE SODISFÀIT! A L'É STÀIT UN BEL MATRIMÒNI!

BARBARA     - I PENSO CHE A SIO STÀIT TUTI CONTENT, CHÈ ANCHE 'L DISNÉ A L'ERA BON.

GIULIO C.      - SI, SI, NA BELA FESTA!

BARBARA     - GNENTE DA DÌ, MA CHI A L'HA FÀIT LA FESTA PÌ GRÒSSA E A L'É AMPINISSE BIN ËL GOSÉ A SON IJ GALLI FORCELLI DELLE ALPI GRAIE, NEN NOJÀUTI!

CENSO          - E GIÀ CHE! CON COLA BELA EREDITÀ CH'A L'É RIVAJE A CÒL!

GIULIO C.      - (SERÀFICH) A L'É STÀIT PVÒPE UN PECÀ, NÈH, CHE VEVCINGETÒVIGE A L'ÀBIA NEN FÀILA A PIJÉ COLA BELA EVEDITÀ. TUTI STI SÒLD...... EH! FOVTUNÀ CHI CH'A S’JE GÒD!

BARBARA     - IJ FASAN ËD MONTAGNA!

GIULIO C.      - GIÀ, GIÀ, IJ FASAN ËD MONTAGNA! (PIAN) E MI, SÒ AMINISTVATOV!

BARBARA     - MINO A L'HA SBALIÀ A NEN TENTÉ. CON TI FORSE A-I LA FASÌA!

CENSO          - A-I LA FASÌA NEN, BUTTE 'L CHEUR AN PAS!  (A SON-O A LA PÒRTA)

BARBARA     - A SON SÌ JË SPOS. A VEN-O A SALUTENE PRIMA 'D PARTE. (A VÀ A DEURBE)

 ==== SEN-A SCONDA ==== IJ DIT PÌ GELSOMIN E BELLA

CENSO          - (A MINO CH'A INTRA CON BELLA E BARBARA) ANTLORA, I SOMA PRONT PËR PARTE?

GELSOMIN   - SI, I SOMA PASSÀ A SALUTEVE, MA I L'OMA ANCORA NA FRISA 'D TEMP. (A GIULIO CESARE) COME MAI SÌ, GIULIO CESARE?

GIULIO C.      - JEV ANT LA CONFUSION I L'HAI NEN SALUTAVE! PVÒPE MI CH'I SON TÒ TESTIMÒNI!

BELLA           - CHE GRAZIUS! E PAREJ TI SES VENIÙ STAMATIN?

GIULIO C.      - (A-J FÀ CHE 'D SI CON LA TESTA)

CENSO          - (A MINO) STAMATIN A L'HAN PORTÀ STA LITRA PËR TI (E A-J DÀ NA BUSTA)

GELSOMIN   - (A LES AN SLA BUSTA) STUDIO NOTARILE A. CHIAPPOTTO (A DEURB E A LES)

GIULIO C.      - (IRÒNICH, MENTRE CHE MINO A LES) LASSA CH'I ANDOVIN-A! AT FÀ LE SOE CONGVATULASSION PËV LE NÒSSE E AT COMUNICA CHE A-J DËSPIAS MA CHE L'EVEDITÀ A TË SPETA PÌ NEN PËVCHÉ IT L'HAS PA VINCIÙ A LE ELESSION! (ALÈGHER) TUT A VÀ AJ FASAN ËD MONTAGNA!

GELSOMIN   - (SARAND LA LITRA E BUTANDËS'LA AN SACÒCIA) GIÀ, PRÒPE PARÈJ! TI IT L'HAS ËL DON ËD LESE TRAVERS DLE BUSTE!

GIULIO C.      - OH, A L'EVA FACIL D'ANDVINÉ!

GELSOMIN   - BIN! ANTLORA, PARTENSA!

BARBARA     - MINO, IT L'HAS BUTATE LA MAJËTTA 'D LAN-A AN SLA PEL, CH'IT CIAPE NEN QUAICÒS?

GELSOMIN   - SI, MAMA, STA TRANQUILA.

BARBARA     - E 'L FASSOLET? IT L'HAS ËL FASSOLET?

GELSOMIN   - (AN BUFAND) SI, I 'L L'HAI DCÒ 'L FASSOLET!

BARBARA     - IJ GUANT 'D LAN-A! SCOMËTTO CH'IT L'HAS DËSMENTIAJE! I VAD SÙBIT A PIJETNE UN PÀIRA!

GELSOMIN   - IJ GUANT ËD LAN-A ADESS A LA FIN D'AVRIL? MA FAME 'L PIASÌ!

BARBARA     - MINO, MINO, IT SAS CHE ‘L PROVERBI A DIS! "D'AVRIL GAVTE PA 'N FIL!"

BELLA           - A DIS DI NEN CAVÉ, MA GNANCA DI GIUNTÉ!

BARBARA     - (DA MADÒNA) IJ PROVERBI A VAN ANTERPRETÀ E PEUI TI IT LO CONÒSSE ANCORA NEN! NA FRISA 'D FRÈID E A CIAPA SÙBIT LA POLMONITE!

CENSO          - BARBARA, A-I É SÌ SOA SPOSA. A DEV CUDILO CHILA, ADESS!

GELSOMIN   - ADESS STA TRANQUILA MAMA, I SON PÌ NEN UN CIT! IT VËDDRAS CH'A VÀ TUT BIN, FID-TE!

BARBARA     - FIDEME? COME PËR L'EREDITÀ, NEH, CHE PËR VÒSTRA TESTA DURA I L'OMA PERDÙ!

GELSOMIN   -  (A GIULIO CESARE CON INDIFERENSA) I L'HAI VISTE ALÉGHER JER GIULIO CESARE. A L'É SMIJAME CH'IT RINGRETÈISSE GNANCA NA FRISA CHE PËR MIA MANCÀ ELESSION IT PERDÈISSE L'EREDITÀ DLA CA DIJ VEJ. IT SES DATE PAS SÙBIT, NEH, DË STA STÒRIA!

GIULIO C.      - (FATALISTA) OH, J'EVEDITÀ ANCHEUJ A VAN, DOMAN A VEN-O.....

GELSOMIN   - (ANSINUANT) A L'É DOMAN CH'AT RIVA A TI?

GIULIO C.      - (SOSPETOS) CÒSA IT VEULE DÌ?

GELSOMIN   - (ANSINUANT) MAH, BELLA AL GIORNAL A L'HA SAVÙ 'D NA FONDASSION PEN-A COSTITUIJA PËR LA DIFÈISA "DEL GALLO FORCELLO" ......PRESIDENT E AMINISTRATOR ÙNICH UN CERTO GIULIO CESARE......

GIULIO C.      - (SËCCÀ E DUR) E A VÀ BIN! ANTLOVA PAVLOMSE CIÀIR, MÉ CAR CUSIN! MI I SON UN CH'AS DÀ DA FÉ, TI NÒ. TI IT PVEFEVISSE STE ANT ËL TÒ CIT E PIJET'LA CON CALMA. QUAND CH'I L'HAI GIUDICÀ CHE TI IT PODÌE NEN FÈILA AN POLITICA I L'HAI PENSÀ A LA CLAUSOLA DËL TESTAMENT E I L'HAI SFVUTALA A MÉ VANTAGI. O IT VOVÌE CH'I LASSÈISSA MANGÉ COJ MILIAVD DA CHI SÀ CHI! A L'EVEDITÀ E AI FASAN ËD MONTAGNA I-J PENSO MI ADESS.  BAVBA SAVÒJAVDO A VOVÌA LASSÉ A TI IJ SÒLD E A MI MACH QUATV MUVAJE VEJE? BIN, AM DËSPIAS PËV TI E PËV CHIEL, MA ADESS I L'HAI TUT MI: SÒLD E CA! A L'É DESTIN, MA DCÒ STAVÒLTA GIULIO CESAVE A L'HA AVÙ LA MEJ SÙ VEVCINGETÒVIGE.

CENSO          - (A MINO) I L'HAI SEMPRE DIT'LO CHE COL GIULIO CESARE-LÌ A L'É 'N FILON.

GIULIO C.      - I SAI NEN CÒS' FEJE MI, S'I L'HAI N'INTELIGENSA PVONTA E SVILUPÀ!

GELSOMIN   - SL'INTELIGENSA GNENTE DA DÌ, MA AN SL'EREDITÀ I TË SBALIE 'D GRÒSS, MÈ CAR CUSIN, PËRCHÈ I SON MI L'EREDE 'D BARBA.

GIULIO C.      - MA S'IT SES GNANCA PRESENTATE A LE ELESSION!

GELSOMIN  - SENT SÌ (E A DEURB TORNA LA LITRA DËL NODAR) SENT CÒSA CH'A-I É SCRIT DABON AN SLA LITRA DËL NODAR CHIAPPOTTO (A LES)

GENT.MO SIG. VERCINGETORIGE ECCETERA, ECCETERA.

COGLIAMO L'OCCASIONE PER CONGRATULARCI VIVAMENTE PER IL SUO MATRIMONIO E AUGURIAMO A LEI E ALLA SUA SIGNORA OGNI POSSIBILE FELICITÀ.

IN MERITO ALLA SUA RICHIESTA DI ESAMINARE LE DISPOSIZIONI TESTAMENTARIE CHE LA RIGUARDANO ALLA LUCE DEI DATI DA LEI FORNITICI, SIAMO COMPIACIUTI DI COMUNICARLE CHE LE INTERPRETAZIONI DA LEI SUGGERITE SODDISFANO APPIENO LE ULTIME VOLONTÀ DEL DEFUNTO.

PERTANTO PONIAMO SIN D'ORA, A SUA COMPLETA DISPOSIZIONE, LA SOMMA DI DUE MILIARDI DI LIRE LASCIATALE DAL TESTATORE.

VOGLIA CORTESEMENTE FARCI CONOSCERE COME INTENDE EFFETTUARE IL TRASFERIMENTO DELL'IMPORTO.

DISTINTI SALUTI.

BARBARA     - (A CENSO, STUPÌA) TI IT NA SAS QUAICÒS?

CENSO          - (STUPÌ DCÒ CHIEL) MI NÒ, MI!

BARBARA     - (A BELLA) E TI?

BELLA           - (AN RIJAND) MI SÌ, MI!

GELSOMIN   - SPIEGHJE TI BELLA!

BELLA           - (A DEV ARPETE IJ GEST E LE PARÒLE CH'A L'HA DIT E FÀIT COLA VÒLTA CH'A L'HA BËSBIJÀ SÒ SEGRET ANT L'ORIJA 'D MINO) TRE MES FÀ MI L'HAI FAT DEGLI ESAM PER UN CONCURS A LA REGIUN E MI SERVÌA UN ESTRAT DE L'AT DI NASCITA. L'HAI RICHIEDIULU E L'É RIVÀ. QUANDO CHE I L'HAI LEGIULU L'É VENUME CUME NA FOLGORASSIUN. SÌ, PERCHÈ DOVETE SAVÈJ CHE QUAND CHE MIA MAMA ERA INCINTA DE MI, I MÉ SUN ANDÀ A FAR IUN VIAGET A RUMA. A ME PAPÀ L'È PIASUJE TANT LA CITÀ CHE A L'HA VURSÙ GIONTÈ IL NOM ROMA A QUEL CHE AVÌO DECIS PRIMA PER MI: BELLA. PARÈJ SUN STA BATTEZZÀ ROMA BELLA, MA TIUTI MI HAN SEMPRE CIAMÀ BELLA E MI MI SUN ABITUÀ A ESSE CIAMÀ CUSÌ CHE HO DESMENTICÀ L'ALTRO NOM. MA QUAND CHE L'É RIVÀ L’ESTRAT DE L'AT DI NASCITA....

GELSOMIN   - .....QUAND CH'A L'É RIVAJE L'AT ËD NASCITA A L'HA CAPÌ L'IMPORTANSA CHE SÒ NÒM A L'AVÌA PËR MI E A L'HA FAMLO NOTÉ. GIUSTAMENT PËRCHÈ 'L TESTAMENT A DIS: (AS GAVA UN FEUJ D’AN SACÒCIA E A LES) "LASCIO LE MIE SOSTANZE LIQUIDE CHE AMMONTANO A CIRCA DUE MILIARDI DI LIRE A MIO NIPOTE VERCINGETÒRIGE A CONDIZIONE CHE, PORTANDO LUI QUEL NOME GLORIOSO, MI DIA LA SODDISFAZIONE DI VEDERE FINALMENTE, ENTRO E NON OLTRE LE PROSSIME ELEZIONI POLITICHE, UN VERCINGETÒRIGE CONQUISTARE ROMA”. SÌ AS PARLA NEN ESPRESSAMENT ËD CADREGHIN D'ONOREVOL AL PARLAMENT. MI MIA ROMA I L'HAI CONQUISTALA E ANT ËL TEMP STABILÌ PËRCHÈ I SOMA MARIASSE 'L DÌ DJ'ELESSION. A SÒ TEMP I L'HAI FÀILO PRESENT AL NODAR E CHIEL ANCHEUJ I L'EVE SENTÙ CH'AM DÀ RASON. L'EREDITÀ A L'É MIA, MÉ CAR GIULIO CESARE ROMANO.

CENSO          - (COME A PARLÈISSA DA SOL) GIUSTA! "ROMA A L'É NA GALIN-A / CHE J'EUV D'ÒR A PEUL DÉ / MA ‘L GAL VERCINGETÒRIGE / MÉ N'ARAGN A DEV FILÉ" SPIEGASSION:

                                  ROMA A L'É NA GALIN-A, VAL A DÌ, NA FOMNA!

                                  CHE J'EUV D'ÒR A PEUL DÉ, CON SÒ NÒM A-J FÀ PIJÉ L'EREDITÀ!

                                  MA ‘L GAL VERCINGETÒRIGE, CHE A L'É N'ÒM

                                  MÉ N'ARAGN A DEV FILÉ, S'A VEUL PIJESSE SOA ROMA A DEV FILELA!

GIULIO C.      - (COME DËSVIJAND-SSE DA 'N SEUGN) MOMENT, MOMENT! ËL TESTAMENT A DIS "L'ALTRO MIO NIPOTE, GIULIO CESARE ROMANO, SE VORRÀ EREDITARE LA CASA DEGLI AVI, DOVRÀ PARTECIPARE ATTIVAMENTE AL SUCCESSO DELL'IMPRESA DI VERCINGETORIGE." E MI I L'HAI FÀIT GNENTE PËV FEVE CONÒSSE O MAVIÉ!

GELSOMIN   - BRAV! E FÉ 'L TESTIMÒNI A LE NÒSSE A L'É NEN "PARTECIPARE ATTIVAMENTE"? E ADESS VARDA S'I SON NEN ËDCÒ MI AN GAMBA A ANDVINÉ: ANCHEUJ IT RICEVERAS NA BELA LITRA DAL NODAR CH'AT DIS CH'IT L'HAS EREDITÀ LA CA DIJ NÒSTRI VEJ.

GIULIO C.      - IM CONSOLERÀI CON COLA!

GELSOMIN   - EH, NÒ, PËRCHÈ COL DÌ, DOI MÈIS FÀ, IT L'HAS ËSCOMETULA, S'IT NA RICÒRDE, DISEND CHE DA SOL I L'AVRÌA PA FÀILA A CONQUISTÉ ROMA. DCÒ LA CA AM VEN A MI DONCA. (DUR) PRIMA IT L'HAS DIME: "PAVLOMSE CIÀIV!" E ANTLORA PARLOMSE CIÀIR! LE VOS A CORO SPECIALMENT ANT LE REDASSION DIJ GIORNAJ E MIA SPOSA A L'HA SAVÙ NEN MACH DLA FONDASSION MA DCÒ DËL PAT CH'IT L'AVÌE FÀIT CON ËL PARTÌ PËR FEME FÒRA E ANDÉ A MÉ PÒST! E MI I SON DAME DA FÉ! I L'HAI TENDÙ MIA TÈILA, CUSIN D'ÒR! I J'ERA 'N FIOLASTRON UN PÒCH ANDURMÌ E TI PËR CIUCETE IJ SÒLD CHE BARBA A VORÌA LASSEME IT SES ËSTÀIT OBLIGÀ A DËSVIJEME E A MOSTREME QUÀICH MALISSIA. BIN! IT RINGRASSIO PËRCHÈ A SON SERVIME PËR DIMOSTRETE CHE NEN SEMPRE A-J VÀ BIN AI FURB. BARBA SAVÒJARDO BONANIMA STAVÒLTA A RIJ PËRCHÈ NA VÒLTA TANT ËL PÒVR VERCINGETÒRIGE A L'HA AVÙ LA MEJ SÙ GIULIO CESARE: A L'É PIJASSE ROMA E SÒ TESÒR! (E A SË STRENZ DAVZIN A BELLA)

GIULIO C.      - ANTLORA A MI.......

BARBARA     - .....A TI AT RESTO MACH IJ FASAN  ËD MONTAGNA DA PORTÉ AN PASTURA!

TUTI J'ÀUTRI - E DCÒ STAVÒLTA....

BARBARA     - ....MI I SON PIJAME L'ÙLTIMA BATÙA!

F I N