Neuv Sermon Subalpin/Le paràbole a rendo pì fàcil ëd comprende l’Evangel, pura...

Da Wikisource.

Artorn a la tàula


Le paràbole a rendo pì fàcil ëd comprende l’Evangel, pura...[modifiché]

É-la che la Bibia a l’é malfé da comprende? Che la Bibia a sìa malfé da comprende a l’é soens na scusa, per tanti, për nen butessje lì, e con métod, a lesla e a penseje sù .A l’é privilegi e responsabilità ‘d tuti d’arsèive sò mëssagi, pëchè a l’é la Paròla che Nosgnor an adressa për fene vive conform a lòn ch’a l’é bon e giust e për la salvëssa eterna ‘d nòstra ànima. Soens Nosgnor an adressa soa paròla pr’ ël mojen ëd conte ch’a son ciamà “paràbole”. Le paràbole ‘d Gesù a rendo pì fàcil për tuti ‘d comprende la vrità ch’a riguarda Nosgnor Dé e nòstra vita. Malgré lolì, a smija che tanti, le paràbole, a përsisto a comprendie nen. Përché lolì a càpita? Vëddoma lòn ch’a dis Gesù medésim ant ël capìtol 4 dël vangeli scond March.

“Peui Gesù a l'é torna butasse a mostré davzin al mar e a s'ambaronava tanta ëd cola gent tut dantorn a chiel che Gesù a l'é montà sna barchëtta an sl'eva e da là, astà, a parlava a la gent ch'a stasìa an sla riva. A-j mostrava motobin ëd còse con ëd paràbole e a-j disìa ant ël sò amaestrament: "Scoté: un sëmnor a l'é surtì a sëmné e a l'é capitaje che na part ëd la smens a l'é cascà longh la stra, e a-i é vnuje dj'osej dël ciel ch'a l'han mangiajla tuta. N'àutra part a l'é cascà ant un leu pien ëd pere doa ch'a-i era nen vàire 'd tèra e a l'é chërsùa sùbit përchè a-i era nen ëd teren ancreus. Ma quand ch'a l'é surtije 'l sol, a l'é restà brusà e dal moment ch'a l'avìa nen ëd rèis, a l'é restà sëcca. N'àutra part a l'é cascà antrames a dle spin-e e le spin-e a son chërsùe e a l'han stenzula e a l'ha frutà gnente. E n'àutra part a l'é cascà ant na tèra bon-a e a l'ha frutà, vnisend sù e chërsend ëd tal manera che un gran a l'ha portane apopré tranta, n'àutr sessanta, n'autr sent". E a-j disìa: "Col ch'a l'ha d'orije për sente, ch'a staga a sente".  Quand ch'a l'é restà da sol, coj ch'a j'ero dantorn a chiel, con ij dódes, a l'han anterogalo a propòsit ëd cola paràbola. chiel a l'ha dije: a vojàutri a l'é përmëtuve’ d conòsse ël segret dël regn ëd Nosgnor; ma a coj ch'a na son fòra tute le còse as trato con ëd paràbole. Përchè an vëdend a vëddo ma a s-ciàiro nen; e che an ëscotand a scoto ma a capisso nen; për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà. Peui a l'ha dije: I-é-lo chi ch'a capiss nen costa paràbola? Com é-lo donca ch'i capireve tute le paràbole? Col ch'a sëmna, a l'é col ch'a sëmna la Paròla. E valà, coj ch'a arsèivo la smens arlongh la stra, a son coj ch'a-j sëmno la paròla; ma dòp ch'a l'han ëscotala, Sàtana a riva dun-a e a pòrta via la paròla sëmna ant ij sò cheur. L’istess, coj ch'a arsèivo la smens ant dij leu andoa a-i é 'd pere, a son coj che avend sentì la paròla a l'arsèivo tòst con piasì. Ma a l'han pa 'd rèis an lor medésim, e a duro mach un temp, ëd manera che an rivandje dij sagrin e la përsecussion për via dla Paròla, a son dun-a scandalisà. E coj ch'a arsèivo la smens an mes a le spin-e, a son coj ch'a sento la paròla. Ma ij crussi dë sto mond e l'angann dle richësse, e l'angordisia dj'àutre ròbe, essend intrà ant ij sò spìrit, a strenzo la Paròla, e chila a resta sensa frut. Ma coj ch'a l'han arseivù la smens an na tèra bon-a, a son coi ch'a scoto la paròla, e che a la arsèivo e ch'a pòrt 'd frut; un tranta, e l'àutr sessanta, e l'àutr sent. (...) Coma Gesù a deuvra le paràbole. Parèj, con vàire paràbole ëd costa sòrt, a-j nunsiava la paròla ëd Nosgnor, conforma ch'a podìo capila. A-j parlava nen sensa 'd parabòle; ma an privà a-j dëspiegava tut ai sò dissépoj”' (March 4:1-20, 33-34).

Ël vangel an dis: “A-j mostrava motobin ëd còse con ëd paràbole”. A l’era soa manera caraterìstica, për Nosgnor Gesù Crist, ëd mostré a la gent për ël mojen ëd paràbole. As podrìa disse che le paràbole, ëd sòlit, a sio dlë stòrie, ëd conte, ch’a servo për mostré na lession an sël comportament uman, dë stòrie ch’a l’han na moral. Dovré ‘d paràbole a l’era la manera tìpica ‘d mostré ant l’antichità. Al pòst ëd fé d’argomentassion ëd concèt astrat, teòrich, ël magister o ‘l filòsof a contava ëd cite sòrie stòrie, ch’a l’avrìo podù bin esse anventà, për dëspieghé ‘d vrità ‘d manera viva, sempia, intuitiva, na manera ch’a cissa l’imaginassion, e lolì a l’ha soens bin pì d’efèt che tante paròle. La paràbola a podrìa ‘dcò disse n’ilustrassion për dëspieghé ‘n concèt dificij  ‘d manera sèmpia o për dé n’amaestrament moral.

Se lolì, contut, a l’era lòn ch’as antend ëd sòlit për paràbola, le paràbole ‘d Nosgnor Gesù Crist chiel a-j dovrava nen për s-ciairì, fé capì, pr’ ëspieghé ‘d robe malfé da comprende, ma pròpi l’opòst, për rende ‘d vrità pì scure, quaicòsa ch’as savìa nen bin lòn ch’a ‘ntendèissa ‘d precis. Pròpi parèj! Con le paràbole Gesù a disìa soens an manera nen esplìcita, nen direta, ëd ròbe che, s’a fusso stàite pì ciàire, ij sò nemis a l’avrìo bin podù dovré contra chiel. A l’é parèj che Gesù, con le paràbole, a fasìa na giusta discriminassion, na selession, an tra coj ch’a lo stasìo a sente. Le paràbole a le comprendìo coj ch’a l’avìo da comprendje! Coj ch’a j’ero an malafé, coj ch’a l’avìo ‘d pregiudissi, coj ch’a spetavo mach n’ocasion për acusé Gesù, coj che dal Regn ëd Nosgnor a l’avìo da stess-ne fòra, lor a le comprendìo pa soe paràbole. An tùit ij cas, Gesù a l’avrìa dëspiegà soe paràbole an privà, mach ai sò dissépoj, a coj ch’a-j andasìo dapress con fiusa, ch’a l’ero dispòst a amprende da chiel sensa ‘d pregiudissi. Tut sossì i lo vëddoma bin ant ël test dël vangel ch’i l’oma për ancheuj. Ai sò dissépoj Gesù a dis: “...a vojàutri a l'é përmëtùve ëd conòsse ël segret dël regn ëd Nosgnor; ma a coj ch'a na son fòra tute le còse as trato con ëd paràbole” (11).

Për coj ch’a son disponibij e sensa ‘d pregiudissi anvers ëd Gesù, la pòrta dla comprension dij “segret dël regn ëd Nosgnor” a l’é dlonch doverta, ma a j’àutri, coj ch’a son nen disponibj, ma fin-a ‘d nemis ëd Gesù, le cose a-j son dite pr’ ël mojen ëd paràbole. Le paràbole a diso nen sèmper ciàir lòn che Gesù a antendìa. Përchè Gesù a së stërma parèj e a dëspiega nen? A lo dis nòst test: “Përchè an vëdend a vëddo ma a s-ciàiro nen; e che an ëscotand a scoto ma a capisso nen; për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà” (12).

St’idèja-sì a podrìa parësse për quaidun ëd vojàutri dëstravisa, ma sta-sì a l’é n’àutra evidensa dla manera che Nosgnor Dé (e ‘d Gesù con chiel) a fasa ‘d discriminassion an tra sò auditòri. A quaidun a l’é dàit ëd comprende, a d’àutri nò. Lolì a dipend pa n’inteligensa pì o men-o granda, ma da l’elession divin-a. L’apòstol Pàul a scriv: “Costa-sì a l’é antlora la situassion: la pì part dël pòpol d’Israel a l’ha nen trovà ‘l favor ëd Nosgnor ch’a sercavo con tant fërvor. Pòchi a l’han trovalo - coj che Nosgnor a l’ha sernù - ma ‘l cheur dj’àutri a l’é stàit andurì. Com a dis la Scritura: “Nosgnor a l’ha daje në spirit ch’a-j fà deurme grev, e d’euj për nen vëdde, e d’orije për nen sente, fin-a al dì d’ancheuj” (Roman 11:7-8). Ant nòst tòch dël vangel, Gesù a mensiona lòn ch’a l’avìa dit ël profeta: “për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà”

La grassia dla conversion për quaidun a l’é na pòrta sarà. Përchè? Përchè a l’è na grassia che Nosgnor a acòrda nen a tuti, ma a coj che chiel a l’ha pijà la decision ëd dèjla, e sensa gnun mérit ch’a l’abio. Gnun a la meritrìa. a dipend mach da Nosgnor, da soa sovranità! Ch’a piasa o ch’a piasa nen, sossì a l’é lòn che Gesù e tut ël Testament Neuv a mostro. Gesù a disìa: “It làudo, ò Pare, Signor dël cél e dla tèra, ëd lòn ch’it l’has ëstërmaje ste còse a coj ch’as chërdo d’esse savi e studià, e ch’it l’has mostraje a le masnà. A l’é parèj, ò Pare, përchè lolì a l’è piasute ‘d felo. Ògni còsa am é stàita dàita an man da mè Pare; e gnun a conòss chi ch’a sìa ‘l Fieul, sëdësnò ‘l Pare; nì chi ch’a sìa ‘l Pare, sëdësnò ‘l Fieul e col che ‘l Fieul a l’avrà bin vorsujlo mostré” (Luca 10:21-22).

Ij borios scriba e Farisé, pien ëd pregiudissi contra ‘d Gesù, a sercavo minca  na bon-a ocasion për antrapelo e felo tombé. Lor a complotavo contra ‘d chiel. Lòn ch’a l’avrìo comprendù da le paràbole? Gnente, gnente ch’a l’avrìo podù dësfruté për acusel ‘d malfé. Nojàutri i disoma. “Chi ch’a veul comprende a lo capiss”. Le paràbole ‘d Gesù a l’han da manca ‘d nòstra riflession atenta e disponibilità e, ëd sicur, ch’i andoma “ai pé ‘d Gesù” përchè chiel an mostra. Ël vangel a dis: “...con vàire paràbole ëd costa sòrt, a-j nunsiava la paròla ëd Nosgnor, conforma ch'a podìo capila. A-j parlava nen sensa 'd parabòle; ma an privà a-j dëspiegava tut ai sò dissépoj” (34). L’istess a val për la predicassion dl’Evangeli, la salvassion pr’ ël mojen ëd lòn ch’a l’ha compì ‘l Salvator Gesù Crist: “Nojàutri, contut, i predicoma 'n Crist butà 'n cros, na ròba che pr' ij Giudé a l'é në scandol e che pr' ij grech a l'ha gnun sens. Nopà, për coj ch'a son ciamà a la salvëssa, tant giudé che grech, a l'é Crist la potensa 'd Nosgnor e la sapiensa 'd Nosgnor” (1 Corint 1:23-24).

La Paròla ‘d Nosgnor ch’an riva pr’ ël mojen dla Bibia, é-la vòstra sapiensa opura i na staghe lontan. Cos é-lo ch’a dà a vëdde vòstra reassion a sto riguard?

PREGHIERA[modifiché]

Nosgnor Dé! Mi i ven-o a ti e a toa paròla con disponibilità completa e sensa ‘d pregiudissi. I capisso nen tut, ma i ven-o a ti con fiusa përchè ti im mostre e i peuda comprende sèmper mej la vrità. It ringrassio che toa grassia an mi a l’ha campà giù minca na resistensa anvers tò Fieul Gesù Crist e sò Evangeli, përchè mi i fasa part dij tò e ch’i sia salvà. I lo meritavo nen: che ‘d grassia stravisanta! Amen.