Neuv Sermon Subalpin/Vijé

Vijé

An Piemont, fin-a a la metà dël sécol ch'a fà 19, la sèira, dzurtut ant le frèide sèire d'invern, le famije as riunìo 'nsema ant le stale për le tradissionaj "vijà". La paròla "vijà" a ven dal latin vigilia ch'a veul dì "sté dësvij". A l'ero 'd seirà anté ch'as cantava, as contavo dë stòrie, as marcandava 'd bestiam, as fasìo dë pcit travaj; a-i era chi ch'a sonava e chi ch'a balava. La vijà a l'era 'n moment ëd dësvari ma 'dcò 'd travaj e dzurtut ëd trasmission dël savèj dla tradission. As riunìa ant na stala perché le stale a l'ero 'd leugh ëscaudà dal fià dle bestie e a-i era pa damanca dë stue. A l'era 'n moment d'agregassion sossial ëd pèis. Ant ij vangej i trovoma Gesù ch'an fà l'esortassion a vijé, a sté dësvij. Lòn ch'a veul dì i lo trovoma an March 13:32-37.

Sie pront! "Quant a col dì-lì e a che ora, a-i é gnun ch'a lo sàpia, gnanca j'àngej ch'a son ant ël cél, gnanca 'l Fieul: mach ël Pare. Fé atension, vijé e preghé, përchè i seve nen quand che col temp a vnirà. A l'é coma n'òm ch'a part për fé 'n viagi e che, an lassand soa ca, a dèissa d'impiegh ai sò servitor e a ognidun sò incàrich, e ch'a comandèissa al portié 'd vijé. Vijé, donca, përchè i seve nen quand ch'ël padron ëd ca a vnirà, se a la sèira, o a mesaneuit, o a l'ora ch' ël gal a canta, o a la matin. chiel a podrìa rivé a l'improvista e troveve andormì. Ora, lòn ch'i diso a vojàutri, i lo diso a tuti: Vijé" (Marco 13:32-37).

Ëd lòn ch'a parla Gesù an ës tòch dël vangel? Ëd sòlit as sento 'd predicassion ch'a a-j fan arferiment e ch'a diso che ambelessì Gesù a parla dla mòrt, ch'a podrìa ciapene quand che meno i la spetoma e ch'i dovrìo ess-ne sèmper pront, visadì an pas con Nosgnor. I podrìo, an efet, avèj ëd brute sorprèise s'i l'oma pa mai daje da ment a Nosgnor quand ch'an parlava e i l'oma mai pijalo an sël sério com i dovrìo.

Sto discors-sì a l'é bin giust, ma a l'é nen tant lòn che Gesù a-j s'arferiss ambelessì. An efet, Gesù a l'ha nen tut d'un còlp cambià l'argoment ëd sò discors (ch'i j'andoma dapress da vàire sman-e). Ambelessì Gesù a séguita a parlé dj'aveniment ch'a sarìo capità a soa generassion, quand che ij Roman a l'avrìo dësblà l'antrega sità 'd Gerusalem e massà tùit ij sò abitant, parèj coma ch'a sarìa pròpi capità. Gesù a dis a soa generassion ëd nen deurme ma 'd fé atension ai segn premonitor dël disaster ch'a sarìa capità da lì a pòch e d'esse bin pront a scapé anans ch'a fussa rivà.

Pura, j'avertiment ch'a dà Gesù a son nen fòra 'd pòst për nojàutri ch'i vivoma csì tanti agn apress ëd coj aveniment-lì. Fin-a ij detaj che Gesù an dà ambelessì a l'han da esse per nojàutri d'ilustrassion ëd coma i l'oma da vive, visadì coma 'd persone savie, inteligente, përson-e ch'a l'han l'inteligensa, la conossensa ch'i andoma tuti ancontra a un giudissi, bele s'i savoma nen quand ch'a sarà.

La paròla 'd Nosgnor an dis: "A j'uman a toca 'd meuire na vira sola, e apress la mòrt a l'han da passé pr' ël giudissi" (Ebréo 9:27). Sevene pront, coma 'd përson-e giudissiose? Gesù an dis: "Iv diso la vrità: coj ch'a dan da ment a mia Paròla e ch'a chërdo a col ch'a l'ha mandame, a l'han vita eterna e quand ch'a-i sarà 'l Giudissi a saran nen condanà, përchè già a son passà da la mòrt a la vita. Iv diso la vrità: a rivrà l'ora, ansi, a l'é già rivà, ch' ij mòrt a sentiran la vos dël Fieul ëd Nosgnor, e coj ch'a l'avran sentìla a vivran. Përchè com ël Pare a l'ha la vita an chiel medésim, parèj a l'ha conceduje al Fieul d'avèj la vita an Chiel medésim, e a l'ha daje 'l podèj 'd giudiché, përchè a l'è 'l Fieul ëd l'Òm" (Gioann 5:24-27).

Ël giudissi dont Gesù a parla a l'é bin fissà për mincadun ëd nojàutri an sël calendari 'd Nosgnor, ma la data a nojàutri chiel a l'arvela pa. A rivrà an manera improvisa, nen ëspetà. Quand ch'as fà në studi detalià an sla question dl'artorn ëd Gesù Crist, che chiel a l'ha bin promëttulo, i vëdoma coma col aveniment a sia sèmper gropà a na varietà 'd giudissi, nen mach a col dël dì darié, a vnì. Ant l'Evangeli 'd March i trovoma 'n compendi, na sìntesi, dla dëscrission pì granda ch'a na fà Luca 12:35-53 e d'àutre.

Ël giuss ëd la question che March a veul trasmëtt-ne a l'é ciàir. Nojàutri i l'oma gnanca tant da comprende quand che cost giudissi a rivrà. Nòst dover a l'é nen serché 'd savèj quand ch'a rivrà, ma d'ess-ne sèmper pront e seguité a serve fedelmente Nosgnor fin-a a col dì là. A l'é per lòn ch'i stoma nen sì a fé 'd speculassion van-e. I foma nen tard a ricamé dje scenari 'd fantasìa për sodisfé nòstra curiosità. Is contentoma dël pòch ch'a n'é stàit arvelà. As podrìa pensé ambelessì a cola frase ch'a l'ha scrivula Dante Alighieri an soa "Divina Commedia". A dis: "Vuolsi così colà dove si puote ciò che si vuole, e più non dimandare", visadì: "A l'é stàit vorsù parèj là 'nté ch'as peul fé lòn ch'as veul. Ciama nen ëd pì". Costa frase a l'é 'rpetùa la midéma doe vire ant l'Inferno e na tersa vira con na quaj variassion. "Costa sì a l'è la volontà 'd col ch'a l'ha 'l podèj, cìameje nen d'àutr". Ant la Commedia, për ël mojen ëd Virgilio, Dante a la pronunsia për fé che jë spìrit dl'infern as na stago quiet al passagi dij doi visitator, dzurtut contra Dante, ch'a l'era na përson-a viva.

Ël mëssagi biblich ch'a-j corespond a l'ha da esse: "Vojàutri i l’eve da tense a la Lej, a lòn ch’a mostra col document, quand quaidun a parla contra lòn che ora mi iv diso. S’i disoma pa le còse coma ch’a stan, a-i sarà gnun-a primàlba për la gent" (Isaia 8:20). Për mincadun ëd nojàutri l'esortassion a l'ha da seguité a esse cola ch'a dà l'Apòstol a Tito: "...n'ansian a deuv esse ëd bon-a cà, dedicà a fé dël bin, savi, giust, divòt e ch'a sàpia controlesse. A deuv avèj na fèj fòrta ant ël mëssagi fedel ch'a l'han mostraje, parèj ch'a peussa ancoragé j'àutri con la san-a dotrin-a e ch'a sàpia mostré a j'aversari andoa ch'a sio an eror. Përchè a-i na j’é tanti che a la san-a dotrin-a a veulo nen sogetess-ne, ch'a parlo sensa cognission ëd càusa e mach për angabiolé" (Tito 1:8).

A va bin a 's riguard ëdcò lòn ch'a dis l'apòstol Pero: "Ëd pì, i l’oma la paròla profètica ch’a l’é dël tut degna ‘d fiusa. I feve bin a dejla da ment coma ch’ i farìe con na lus ch’a fà ‘d ciàir ant un leugh ëscur, fin-a ch’a ven-a la primalba e la stèila matinera as leva an su vòsti cheur. Dzortut, i feve bin a ‘rconòsse sos-sì: gnun-a professìa dla Scritura a l’é mai vnùa da l’imaginassion dël profeta, përchè gnun-a professìa a l’é mai nassùa da la volontà uman-a, ma dj’òm a l’han parlà da part ëd Nosgnor dòp d’avèj arseivù l’impulsion ëd lë Spirit Sant" (2 Pero 1:19-21).

PREGHIERA

Nosgnor Dé! Ti 'm ciame a vijé, ëd nen deurme, ma a sté bin dësvij da la mia spiritual, sèmper pront për tò artorn, ch'a sarà 'l moment anté ch'it butras fin a le còse ch'i vëdoma ancheuj e realisé la neuva creassion conform a toe precise promësse. Dame d'esse fedel ant ij dover ch'it ëm das da compì, parèj che a tò artorn, mi i peuda "fé rapòrt" ëd manera onorèivola. Amen.