Neuv Sermon Subalpin/Sevene ‘d bon-a tera

Sevene ‘d bon-a tera për la smens dla Paròla ‘d Nosgnor?

La Paròla scrita ‘d Nosgnor, ch’as treuva ant la Bibia, a l’é quaicòsa d’efet, quaicòsa ëd potent, përchè ch’a l’é ‘l mojen che Nosgnor a l’ha sernù ‘d dovré për realisé ij sò propòsit an tra j’uman. A l’é na smens ch’a l’ha na granda “potensialità”, ma a l’ha da trové ‘d gent ch’a sia “ëd bon-a tèra” për chërse e porté ‘d frut e nen tuti a la son. Ant na paràbola (Maté 13:1-9,18-23) Gesù a parla ‘d lòn ch’a càpita quand ch’a l’é sëmnà.

La Paròla scrita ‘d Nosgnor, ch’as treuva ant la Bibia, a l’é quaicòsa d’efet, quaicòsa ëd potent, përchè ch’a l’é ‘l mojen che Nosgnor a l’ha sernù ‘d dovré për realisé ij sò propòsit an tra j’uman. A l’é na smens ch’a l’ha na granda “potensialità”. A men-a na përson-a a la salvëssa an Gesù Crist e a la cudiss për fela chërse, cola fej. A l’é ‘dcò ‘l mojen për fé che gnun, arfudandla o nen pijandla coma ch’as deuv, a peussa un dì trové dë scuse dëdnans a Nosgnor, përché la vrità, a l’avìo bin nunsiajla e lor a l’han arfudala, rendend-se parèj giustamen castigàbij: a podran nen dì ch’a l’avìo nen sentila.

Vera, la Paròla ‘d Nosgnor a l’é nunsià e adess i la peude sente fin-a an piemontèis! Chi ch’a l’avrìa mai dilo? A l’é na ròba bin dròla, nen vera? Pura a l’é stàit Nosgnor ch’a l’ha butame an cheur ëd felo, e vojàutri adess i la sente. Com é-lo ch’i l’arsèive? Portarà-la ‘d frut an vòstra vita? A l’é lòn ch’i prego Nosgnor ch’a peussa capité.

Bin, a-i é na paràbola ‘d Gesù anté che chiel a comparision-a la Paròla ‘d Nosgnor a na smens ëd gran, na smens che ‘n contadin a l’avìa sëmnala e ch’a l’era tombà an s’ ëd teren motobin divers l’un da l’àutr. A l’é contut mach ant la bon-a tèra che cola smens a l’era chërsùa e ch’a l’avrìa portà ‘d frut. Che sòrt ëd teren sevene vojàutri? Sté a sente lòn ch’a dis Nosgnor Gesù Crist ant la paràbola dël sëmnor, coma ch’as trova ant ël vangel ëd Maté al capìtol tërdes.

La paràbola dël sëmnor. “An col di-lì, apress d’esse sortì dla ca, Gesù a l'é setasse davsin al lagh. Ma tut d'antorn a Chiel a l'é assemblasse tanta 'd cola gent, che Gesù a l'é montà ant na barca për setessje, antramentre che tuta la gent a stasìa an sla riva. A-j contava tante còse an dovrand ëd paràbole e a-j disìa: "Sté a sente! Un sëmnor a l'è sortì për sëmné. E antramentre ch'a sëmnava, dla smens a l'é cascà arlongh ël senté e j'osej a son vnù e a l'han divorala. D'àutra a l'é cascà ant un teren giarin, andoa ch'a j'era pòca tèra, e sùbit a l'é brojà përché 'l teren a l'era nen përfond. Quand ch'al sol a l'é levasse, nopà, ël broj a l'é brusatasse përché a l'avia nen bastansa 'd rèis e a l'é sëccasse. D'àutra smens a l'é cascà an mes a dle ronze, le ronze a son chërsùe e a l'han stenzula. Ma d'àutra smens a l'é cascà ant na bon-a tèra e a l'ha frutà 'd gran, chi sent vòlte tant, chi sessanta, chi tranta. Chi ch'a l'ha d'orije për sente, a farìa bin a sente. (...) Antlora sté a sente lòn ch'a veul dì la paràbola dël sëmnor. Quand che quejdun a scota la paròla dël regn e ch'a la capiss nen, ël malign a ven e as na pòrta vìa lòn ch'a l'era stàit sëmnà an sò cheur: sosì a l'é la smëns ch'a l'era stàita sëmnà arlong ël senté. La smëns sëmnà ant un teren giairin, a l'é col ch'a scota la paròla e ch'a l'arsèiv sùbit con piasì,ma sicoma ch'a l'ha gnuna rèis an chiel istèss e a ten nen dur, quand ch'a ven-o dij sagrin o la persecussion për motiv dla paròla [soa fej] a resist nen e a ven men-o. La smëns sëmnà an mes dle ronze a l'é col ch'a scota la paròla ['d Nosgnor], ma ij crossi për le ròbe 'd sto mond e la sedussion dle richesse a stenzo la paròla, parèj ch'a fruta nen. Ma coj ch'a l'han arseivù la smens an bon-a tèra, a son coj ch'a scoto la Paròla e ch'a la capisso. Coj-li a dàn ëd frut, chi sent vòlte tant, chi sessanta, chi tranta 'd lòn ch'a l'era stàit sëmnà” (Maté 13:1-9,18-23).

Ant la paràbola dël sëmnor, Gesù an mostra che ‘l Regn ëd Nosgnor a comensa con ël sëmné dë smens pressiosa ant ël cheur e ant la ment dla gent. Gesù a veul che ij sò dissepoj (nojàutri cristian) a seurto per nunsié la Paròla ‘d Nosgnor, e ch’a pogio parèj le fondassion ëd sò regn ant ël cheur e la vita ‘d coj ch’a chërdo an sò nòm. Gesù l’ha comandà che soa cesa e regn a fussa stabilìa, fabricà e mantnùa da la predicassion fedel dla Paròla (cola che nojàutri i la trovoma ant la Bibia). Gesù, contut, a vivìa pa fòra dla realità: a savìa che nen tuti, cola smens, a l’avrìo arseivula e che an lor a l’avrìa portà ‘d frut. A l’é nen question dla fòrsa dla Paròla, ma da la qualità dël teren anté ch’a-i tomba. Parèj, an soa paràbola Gesù a arconòss ch’a-i son quatr sòrt sòrt ëd teren, quatr manere ‘d rësponde a la Paròla. Gesù a fà la descrission ëd col ch’a scota la Paròla “për la stra” e ch’a n’é indiferent o ch’a la trascura coma s’a l’avèissa gnun-a amportansa; peui l’auditor “teren pien ëd pere”, ch’as lassa fàcil dëscoragé da “tribulassion o përsecussion”. Peui a-i é ‘l “teren ëspinos”, col ch’a col ch'a scota la Paròla 'd Nosgnor, “ma ij crossi për le ròbe dë sto mond e la sedussion dle richesse a stenzo la paròla”. Gnun dë sti auditor-sì a arsèiv un benefissi ch’a dura da la Paròla. Grassie a Nosgnor, a-i é ‘dcò “la bon-a tera”, anté la Paròla a pòrta ‘d frut bondos.

La “bontà” dël teren a implica l’euvra d’un “vignolant”, ëd n’agricultor diligent ch’ha l’ha prontalo col teren; l’abondansa ‘d frut dla Paròla a implica l’euvra costant dlë Spirit Sant. A l’é, an efet, Nosgnor Dé medésim che, an manera misteriosa, a bogia j’aveniment dla vita ‘d na përson-a për fé ch’a ven-a an contat con soa Paròla. A l’é parèj che chiel an ciama a la salvassion an Gesù Crist e, për fé lòn, as serv ëd mojen divers, na paròla ch’i sentoma, quaicòsa ch’i lesoma, l’assion direta d’un cristian. A l’é nen n’asard, un cas, che vojàutri i steve a sente ancheuj coste mie paròle: a podrìa bin esse ch’a l’é Nosgnor che pròpi adess av parla, ch’av ciama: com é-lo ch’i-j rësponde?

Gesù a parla dë “scoté” e dël “comprende” la Paròla, ch’a son dj’assion dla vera fej, cola ch’a men-a a la conversion dla vita. Na tal fej a l’é ‘dcò ‘n don ëd Nosgnor.

La paràbola dël sëmnor a l’ha nen tant da manca dë spiegassion. Le prime tre përson-e rapresentà a l’han “ël cheur andurì”, ma cola “durëssa” a l’é ciàira ant la prima, col ch’a dimostra gnun anteresse për l’Evangel. Sò cheur a l’é “caussinificà” a la mira ch’a arzist a la penetrassion dla smens, na smens ch’a l’é peui divorà dal Malign, ch’a l’era soens rapresentà da dj’osej.

A-i é peui coj che dla paròla a n’han n’anteresse bin curt: lë scond e ‘l ters teren. Sensa esse bin anreisà ant na bon-a tèra, le piantin-e a arsëcco bin tòst e a meuiro sota la calor dël sol. Ant l’istessa manera a-i é ‘d gent ch’a smijo che la Paròla lor a l’arsèivo con piasì, ma a le prime dificoltà a chito ‘d felo. An d’àutri, coma le piante ch’a son ëstenzùe dal gramon, col’ istessa Paròla a l’é strangolà da le còse dë sto mond ch’a-j tiro, o da l’anvìa për ij sold.

Pura ‘l teren nùmer quat a l’é armarchèivol coma ch’a sia divers da j’àutri. Sto teren “a comprend”, a aceta la smens e a pòrta ‘d frut. A l’é na përson-a che conforma soa vita a l’Evangeli. A l’é la presensa ‘d frut, e pa nen soa quantità, lòn ch’a l’ha ‘d pèis.

Lòn ch’a fà la diferensa an costa bon-a tèra a l’é ch’a pòrta ‘d frut. Gesù a dis nen ch’a peussa nen avèj ‘dcò ‘d pere, o ‘d ronze, ma ch’a-j ampedisso nen ëd porté ‘d frut. Ëd pere o ‘d spin-e i podoma bin troveje ant la bon-a tèra dël cheur d’un chërdent: l’important a l’é ch’a sio tratà e pòch a pòch gavà da lì.

I vorìa terminé mia conversassion d’ancheuj con la letura ‘d na part dël Salm 119, ch’a fà la descrission ëd na përson-a ch’a l’ha bin d’apressiament për la paròla ‘d Nosgnor. A dis:

“Toa paròla a l’é tanme ‘n ciàir pr’ ij mè pass, la lus ch’am anlùmina la stra anté ch’i marcio. I l’hai fàit un giurament, la promëssa ch’i mantnirai: i andrai sèmper dapress lòn che ti ‘t l’has stabilì përchè ch’a l’é giust. A son grève le pen-e ch’i patisso: rendme la sòrt ëd vita ch’it l’has promëttù. Nosgnor! Aceta l’oferta ch’it faso con ij mè làver, e fà ch’i amprendo lòn che ti ‘t l’has progetà. Mia vita a l’é sèmper an risigh, ma im dësmentio nen dë steje dapress a lòn ch’t l’has comandà an toa Lej. Ëd gent maléfica a l’ha prontame un trabucet për feme cascheje andrinta, ma mi i pijerà nen na stra diversa da cola ch’it l’has mostrame. L’ardità ch’i ciaperai a l’é lòn ch’a l’é scrit ant l’Aleansa: a l’é lolì ch’am dà tanta gòj. I compirai con tut mè cheur lòn che ti ‘t l’has decretà, dël tut e për sèmper” (Salm 119-105-112).

Pregoma. Nosgnor! An tòa misericòrdia arsèiv le preghiere ‘d tò pòpol ch’at invòca, e acòrda ch’a peuda conòsse e comprende lòn ch’a l’ha da fé, e che ‘dcò a peuda avèj la grassia e ‘l podej ëd compije con fidelità; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con ti e com lë Spirit Sant, un sol Dé ora e për sèmper. Amen