Neuv Sermon Subalpin/Paura, pòr, pau… dislo coma ch’i veule, a l’é fifa

Paura, pòr, pau… dislo coma ch’i veule, a l’é fifa![modifiché]

Sevene vojàutri ëd gent fifon-a, paurosa o ‘d gent coragiosa? E bin, ij prim dissèpoj ëd Gesù a j’ero ‘d fifon ëd prim òrdin, bele se quaidun ëd lor, a paròle, a fasìa ‘l blagheur. A l’avìo da ‘mprende na lession amportanta: cola ‘d fidesse ‘d Gesù an minca na circostansa.

“Peui ant l'istess di, vnùa ch'a l'era la sèira, Gesù a l'ha dije: "Passoma da l’àutra banda dël lagh". E chitand la furfa, a l'han ëmnalo ansem a lor, chiel essenda già là ‘nt la barca. A-i era ëdcò d'àutre barchëtte ch'a-j companiavo. Ora, a l'é aussasse un turbij ëd vent tant fòrt, che j'onde a campavo l'eva ant la barchëtta, ëd manera ch'as ancaminava già a ampinisse. Ma chiel a l'era a la popa, ch'a durmìa an s'un cussin. Antlora a l'han dësvijalo, e a l'han dije: “Signor, at na fa gnente ch'i meuiroma?". Ma chiel, an dësvijandse, a l'ha crijaje al vent e a l'ha dit al mar: ‘Stà chièt, sta ferm’; e 'l vent a l'é chità e tut a l'é stàit chiet. Peui a l'ha dije: "Përchè eve-ne tanta pàu? Com é-lo ch'i l'eve nen ëd fej?". E lor as son sentisse adòss na gran tëmma e as disìo l'un l'àutr: "Ma chi é-lo chiel-sì, che fin-a ël vent e ël mar a-j dan da ment?"» (March 4:35-41).

Tanti a son ëd proverbi piemontèis ch’as arferisso a la pàu. Stene a sente quaidun:

Avèj gnanca paura ëd sent ch’a scapo.
Avèj paura ‘d soa ombra.
La paura a l’é fàita ‘d nen.
La paùra a fà novanta, a fà sudé ‘d gené.
Chi a l’ha paùra dël diav ant l’istà, a chërpa ‘d fam ant l’invern.
La paùra dij sbiri a scassa cola dle masche.
La paùra a fà ij pass longh.
Chi a l’é drocà ant l’aqua àuta, a l’ha paura d’un dil ëd pàuta.

La paura a l’é ‘n mecanism ëd difèisa motobin natural ch’as peul bin comprende. Dëdnans a na mnassa, la pàu an buta a l’èrta e an cissa a pijé le mzure ch’i l’oma da manca për guernesse, për dësfendse. La paura a dventa afann, arsaj, quand ch’i trovoma nen le manere, ij mojen, për fé front a la situassion ëd privo, o quand che cole mzure an ësmijo nen pro ùtij. A podrìa esse la pàu ‘d fé front a la soferensa o a la mòrt, la pàu ‘d lòn ch’i conossoma nen e ch’an ësmija stermé d’àutre mnasse, o fin-a la pàu ‘d trovesse an situassion potensiaj ëd perìcol. A podrìa esse la paura ‘d falì o d’esse peui giudicà ‘d manera negativa, arprocià. Le paure a peudo esse tante e pì o men-o fondà, ma an compagno sèmper an cola ch’a podrìa ciamesse “la giungla dë sto mond”. A l’é parèj che la paura an paralisa, an blòca, an ampediss d’agì. La Bibia an dis “Sie bin controlà e svicc. Vòstr nemìs, ël diav, a l’é tanme ‘n leon ch’a breugia e ch’a va ‘n gir për vëdde s’a treuva quaidun d’angorgionesse” (1 Pero 5:8), ma an dis ëdcò: “Ël poltron a dis: "Là feura a-i é 'n leon: s'i vado giù për la stra a podrìa masseme!" (Proverbi 22:13), e ...a seurt gnanca da ca: é-lo ch’a l’é la pàu o na scusa?

Bele se Nosgnor, an soa paròla, an comanda ‘d nen butesse a noneus ant na situassion d’arzigh, d’asar, e d’agì ‘d manera savia e responsabil, e ‘dcò ‘d premunisse ‘d sicurassion adate an cas ëd necessità, chiel an cissa soens a d’arzighesse a intré an ëd situassion ëd perìcol potensial, a cimentesse an amprèise ch’a podrìo esse pericolose e ‘d nen avèj pàu përchè ...a l’é chiel ch’an na ciama e chiel ch’an compagna: i l’oma d’avèj fiusa an chiel. Sto-sì a l’é ‘l cas ëd lòn ch’an conta ‘l test ëd ij vangej d’ancheuj. Col-dì là “le condission meteorològiche” a fasìo nen ësperé bin, ma chiel a l’avìa ciamà l’istess ai sò dissépoj: "Passoma da l’àutra banda dël lagh". Lor a l’avìo bin da fidesse ‘d chiel e se chiel a-j ciamava d’ambarchesse, a l’avìo pa d’avèj tëmma, ...e peuj Gesù a l’era fin-a già ant la barca ch’a jë spetava. Gesù a l’avìa già dimostraje tante vire d’esse an pien-a padronansa ‘d tut lòn ch’a l’avrìa podù danegé, neuse a soa sanità ‘d lor da la mira fisica, moral e spiritual, ëd podèj dominé ‘d maladie e fin-a la mòrt. Gesù a savìa bin esse padron fin-a dle fòrse dla natura. Avrìa-lo podù esse quaicòsa ch’a l’era “tròp” për chiel, e dëdlà ‘d soa abilità a frontegelo? A l’é probàbil che, an col cas-lì, ij sò dissépoj a lo pensèisso, përchè, cola sèira, lor a parto ch’a l’ero bin sagrinà e magonà. An efet, an chitand la furfa - i pensoma an pressa - “ a l'han ëmnalo ansema a lor” coma che chiel a l’era, ant la barca. A-i era, an efet, “gnun temp da perde” anans che le precipitassion a vnèisso tant fòrte da esse pi nen “consijabil” d’aventuresse an sël lagh. Tutun, lòn che lor a n’avìo tëmma a càpita. A l’é probàbil ch’a pensèisso: “A sarìa stàit mej d’armandé la partensa”, “a sarìa stàit pì savi”, ma as ancalavo nen a dëscontradì Gesù. La situassion, parèj, a dventa tanme ‘n brut seugn, na carcaveja: “Ora, a l'é aussasse un turbij ëd vent tant fòrt, che j'onde a campavo l'eva ant la barchëtta, ëd manera ch'as ancaminava già a ampinisse”. Lòn ch’a-j dëstornava fin-a ‘d pì a l’era che an cola situassion ëd perìcol estrem: Gesù “a l'era a la popa, ch'a durmìa an s'un cussin”. A l’avrìa dovù esse bin ëstrach për nen rendse cont dla situassion. Nen vera?

Costa situassion dramàtica a-j fà casché ant na concatenassion ëd “paure” che, com an s’ na spiral ch’a-j fà calé sèmper pì an bass, a-j fa dësmentié tute le “lession” che lor, ij dissépoj ëd Gesù, a l’avìo bin amprendù da chiel e con chiel.

As trata ‘d tre sòrt ëd paure: (1) la paura ‘d casché ant l’eva e ‘d nié ant la burasca, ëd perde la vita; (2) la paura che Gesù (ch’a jë smija nen “responsabil” ant ël lasseje parte) a podèissa nen përdabon esse an padronansa dla situassion e, për un quai motiv, a fasa gnente për lor, o che chiel a deurma tant d’ancorziss-ne nen ëd lòn ch’a-j capitava; (3) la pòr, dëdnans a la reassion ed Gesù (che, an tùit ij cas, i lo savoma bin, Gesù a l’era an efet an padronansa dla situassion), ëd nen esse a l’autëssa ‘d lòn ch’a së spetava da lor - miraco la pòr d’esse, an na quai manera, castigà o scassà da chiel, dàit che Gesù a l’era csì potent.

A-i é antlora ambelessi, nen mach paura, ma ‘dcò “na gran tëmma”, teror, ësparm, visadì na “mega-pòr” (a sarìa da volté parèj ël tèrmin original). Ij dissépoj ëd Gesù a l’avrìo amprendù na lession strasordinaria an col dì-lì: Gesù a mérita la pì completa fiusa, an tute le circostanse. La fej an Gesù a l’é tant potenta da fene vince tùte le paure: lë bzogn, la maladìa, Sàtana, la mòrt, le circostanse dla vita… Vera, i soma ciamà a agì con sens ëd responsabilità, ma s’a l’é Gesù ch’an ciama d’agì ëdcò an ëd situassion ëd risich ogetiv, i l’oma pa da avèj la presunsion d’esse pì savi ‘d chiel. Chiel a sarà dacant a nojàutri e a provëddrà a minc’ ancàpit. I l’oma gnun motiv d’avèj tëmma gnanca ‘d chiel se con nòstre incoerense o scarsa fej i podrìo deje na delusion. Nojàutri i soma ij sò dissépoj, i apartenoma a chiel e gnente e gnun a podrà separene da sò amor.

A dis la Scritura: “Còsa dirom-ne donque a propòsit ëd tut sòn? Se Nosgnor a l'é për noi, chi é-lo ch'a sarà contra 'd noi? Sensa dubi, col ch'a l'ha nen sparmià Sò ùnich Fieul, ma ch'a l'ha dalo a la mòrt për tùti nojàutri, com ne darà-lo pa 'dcò ògni àutra còsa con Chiel? Chi mai podrìa-lo porté d'acuse contra ij sernù 'd Nosgnor? Nosgnor medésim a l'é col ch'a-j giustifica. Chi mai podria-lo condaneje? Crist a l'é col ch'a l'é mòrt, e quajcòsa 'd pì, col ch'a l'é arsussità, ch'a l'é 'dcò a la drita 'd Nosgnor e che fin-a a prega për noi. Chi é-lo ch'a podria mai separene da l'amor ëd Crist? Peulo esse ij sagrin, o l'aflission, o la persecussion, o la famin-a, o la nudità, o 'l pericol, o la spa? Coma ch'a lé scrit: "I andoma 'ncontra a la mòrt tùit ij dì; i soma considerà tanme 'd feje da masel". Al contrari, an tute ste còse i l'oma completa vitòria gràssie a Col ch'a l'ha vorsune bin! Përch' i son sicur che né la mòrt, né la vita, né d'àngej, né 'd prinsipà, né le potense, né le còse dël dì d'ancheuj, né le còse ch'a vniran, né l'autëssa, né la profondità, né gnun' àutra còsa an tuta la creassion, a podrà mai separene da l'amor ëd Nosgnor coma Chiel a l'ha mostralo an Crist Gesù, Nosgnor” (Roman 8:31-39).

PREGHIERA

Nosgnor! Ti ‘t sas bin coma ch’i son na përson-a bin fifon-a. Tutun, an toa misericòrdia, ti ‘t t’has arseivùme an tra coj ch’at ‘parten-o e sèmper it më compagne, it ëm das la sicurassion ëd tò amor e ‘d toa presensa. Lolì a l’é pì che bastant për feme vince minca paura. Che mi it ubidissa sèmper e con fiusa! Amen.