Neuv Sermon Subalpin/Abraham, l’òm che a Nosgnor a-j pias

Abraham, l’òm che a Nosgnor a-j pias

Për ël cristian, la Bibia, soa còpia përsonal dla Bibia, a l’é quaicòsa ‘d motobin pressios. La Bibia a l’é pressiosa për ël cristian, a l’ha ‘n grand valor, nen mach përchè ch’a l’é la paròla ‘d Nosgnor, la paròla che Nosgnor a-j adressa, ma ‘dcò përchè ch’a l’é ël lìber dël pòpol ëd Nosgnor, ël pòpol che Nosgnor a l’ha ciamà ‘dcò mi a fene part, e che ‘l Batésin a n’é ‘l cacèt. ël sigil. A l’é për lòn ch’i podrìa bin dì che sto-sì a l’é nòst lìber, ël lìber ch’a conten nòstra stòria, la stòria dla nòstra gent. Ël cristian, an efet, a l’é cossient d’esse stàit ciamà a fé part d’un pòpol foravìa, ël pòpol ëd Nosgnor, un pòpol ch’a fonga soe rèis ant l’antichità la pì lontan-a, e ch’a l’é spantiasse, travers ij sécoj, an tut ël mond. Ant la Bibia ël cristian a trova le fondamente ‘d soa stòria e ‘d soa fej, soa Costitussion. Për ël mojen dla Bibia Nosgnor a-j parla. A l’é për lòn che ‘l cristian a les la Bibia con un riguard, un rispet, motobin grand, e ch’as ancalerìa mai a butela an question o a critichela, përchè lë Spirit Sant a-j dà la përsuasion ancreusa che lòn ch’a conten a l’é vrità.

Ant la Bibia ‘l cristian a treuva ij pare e le mare ‘d soa fej. Ël cristian a peul identifichesse con lor e con soe esperiense. Chiel a l’amprend da lor lòn ch’a sìa vive an comunion con Nosgnor e ‘d servilo. Ant la Bibia, dzurtut, ël cristian a treuva ‘l visagi ‘d sò Signor e Salavtor Gesù Crist, ch’a l’é prefigurà e nunsià ant ël Testament Vej, e peuj arvelà ant ij vangej e, a la fin, nunsià e dëspiegà an tut ël Testament Neuv.

Pensoma al përsonagi stòric d’Abraham. Quand che la Bibia an parla d’Abraham, is trovoma al cheur istess dla fej, prima ebràica e peuj cristian-a. Chiel a l’é nòst grand, nòstr antich ant la fej, “l’amis ëd Nosgnor” për ecelensa, ël model, l’esempi dla fej e dl’ubidiensa a Nosgnor. Vera, Nosgnor Gesù Crist a l’é bin pì grand d’Abraham e ‘d chëcchëssìa d’àutri, ma Nosgnor Dé a l’ha vorsù che Abraham a dventèissa un dij testimòni prinsipaj dla fej ch’a-j pias a Nosgnor.

La stòria d’Abraham a l’é un dij pì grand esempi ‘d lòn ch’a veul di d’avèj fej ant ël Dé ver e ch’a viv. Lesoma l’episòdi anté che la fej d’Abraham a l’é buà a la preuva. Nosgnor a-j ciama ‘d smon-e an sacrifissi pròpi col fieul ùnich che ch’el a-j vorìa tant bin, che chiel a l’avìa tant ëspetà e che, për motiv ëd soa vejëssa a pensava ‘d podej pì nen avèj. Col fieul a l’era stàit promëttuje e a l’avìa otnulo. É-lo ch’a sarìa stàit dispòst a arnunsieje se Nosgnor, coma ch’a l’ha fàit, a l’avrìa ciamaje d’arnunsieje?

Ël sacrifissi d’Isach. “Apress dë stj’aveniment, Nosgnor a l’ha butà a la preuva Abraham e a l’ha dije: “Abraham! Abraham!”. A l’ha rëspondù: “I son sì”. Nosgnor a l’ha dije: “Pija tò fieul, tò fieul ùnich ch’it jë veule bin, Isach. Va ant ël teritori ‘d Morija e smonlo an sacrifissi complet ansima a la montagna che mi it mostrerai”. L’indoman, Abraham a l’é aussasse ‘d prima matin, a l’ha anslà l’aso, a l’ha pijà con chiel doi servitor e ‘l fieul Isach, a l’ha s-ciapà ‘l bòsch për ël sacrifissi complet e a l’é butasse an viagi anvers al leugh che Nosgnor a l’avia mostraje. Ël ters dì, Abraham a l’ha aussà j’euj e da lontan a l’ha vëddù col leugh. Antlora Abraham a l’ha dije ai sò servitor: “Fërmeve ambelessì con l’aso; mi e mè fieul i androma fin-a là ansima, is prostërneroma për adoré Nosgnor e peui i torneroma da vojàutri”. Abraham a l’ha pijà ‘l bòsch dl’olocàust e a l’ha carialo an sël fieul Isach, a l’ha pijà la brasa për ël feu e ‘l cotel, peui a l’han seguità tùit e doi ansema. Isach a l’ha dit a sò pare “Scota, pare”. Abraham a l’ha rësponduje: “Che veus-to, car ël mè fieul?”. A l’ha dije Isach: “I l’oma ‘l feu e ‘l bòsch për l’olocàust, ma andova ch’a l’é ‘l babero për l’olocàust?”. Abraham a l’ha rësponduje: “Car ël mè fieul! A sarà Nosgnor medésim a provëdde ‘l bebero për l’olocàust!”. Parèj a son rivà al leugh che Nosgnor a l’avìa mostraje. Ambelelì Abraham a l’ha tirà sù n’autar ëd pere, a l’ha piassaje ‘l bòsch. Peui a l’ha gropà ‘l fieul Isach e a l’ha posalo an sl’autar, dzura ‘l bòsch. Peui Abraham a l’ha dëstendù la man e a l’ha pijà ‘l cotel për sacrifiché sò fieul. Ma l’àngel ëd Nosgnor a l’ha ciamalo dal cél e a l’ha dije: “Abraham! Abraham!”. Chiel a l’ha rësponduje: “I son sì”. L’àngel a l’ha dije: “Àussa pa la man contra ‘l fieul e faje gnun mal! Adess i sai che ti ‘t l’has tëmma ‘d Nosgnor e it l’has nen arfudame tò fieul, tò fieul ùnich”. Antlora Abraham a l’ha aussà j’euj e a l’ha vëddù ‘n moton angavignà con ij còrn ant un busson. Abraham a l’é andàit a pijé ‘l moton e a l’ha smonulo an sacrifissi complet an leu dël fieul. Abraham a l’ha ciamà col leugh: “Nosgnor a provëdd”. A l’é për lòn che ancheuj ancora as dis: “An sla montagna Nosgnor a provëdd”. Peui l’àngel ëd Nosgnor a l’ha ciamà dal cél Abraham për na sconda vira, e a l’ha dije: “I lo diso mi, ël Signor: già ch’it l’has fàit sossì, già ch’it l’has nen arfudame tò fieul, tò fieul ùnich, mi it ampinirai ‘d benedission, e i farai che toa dissendensa a sia numerosa parèj dle stèile dël cél, parèj dla sabia ch’a-i é an sla rivera dël mar. Ij tò dissendent a saran padron dle sità dij sò nemis ëd lor. Tùit ij pòpoj dla tèra as valèiran dël nòm ëd toa dissendensa për benedisse, përchè ti ‘t l’has fàit ubidiensa a lòn ch’it l’avìa comandate”. Apress ëd lòn, Abraham a l’é tornà dai sò servitor e tùit ansema a son butasse an marcia anvers Bersabéa. Abraham a l’é restà a vive a Bersabéa” (Génesi 22:1-14).

Ëd sicur as trata d’un racont ch’a fà bin ampression e a l’é lontan da nòstra sensibilità, ma a-i son ambelessì ‘d lession d’amprende motobin ëd pèis. I vorìa ancheuj mach fërmene ans lòn ch’a j’é a la fin dë sto racont, quand ch’as arferiss a Nosgnor Dé coma a col ch’a provëdd.

É-lo che vojàutri i l’eve quaicòsa che mai i sarìe dispòst a arnunsieje? Ant ël cas d’Abraham, col fieul ch’a l’avìa avù da Sara, soa fomna, a l’era l’l bin ël pì pressios ch’a l’avìa. Abraham a l’era ‘n chërdent. La fej e l’ubidiensa a Nosgnor a l’era motobin amportanta për chiel. Abraham a l’avìa la cossiensa che tut lòn ch’a l’era e a l’avìa a l’era ‘n don, un cadò, ‘d Nosgnor. Lòn ch’a l’era, contut, ël pì amportant për chiel? Ij beni ch’a l’avìa an abondansa, sò fieul, o Nosgnor Dé? Sarìa-lo stàit dispòst a sacrifiché fin-a sò fieul për amor ëd Nosgnor? La fej d’Abraham a l’é parèj butà a la preuva.

A l’ha da esse bin ciàir a nojàutri che për ij cristian la pràtica dël sacrifissi rituaj a l’é nen necessaria, nì Nosgnor an la ciamerà mai pì. Përchè? Përchè lòn ch’a l’ha fàit Nosgnor Gesù Crist quand ch’a l’é smonusse an sacrifissi e ch’a l’é mòrt an sla cros për fé l’espiassion dij nòstri pëccà e parèj arconciliene con Nosgnor, a l’é ‘l sacrifissi ùltim ch’a peul nen e ch’a l’ha nen da esse arpetù. Nosgnor Dé a na ciama e na ciamerà mai pì d’àutri: lolì a l’é bin ciàir an soa Paròla.

Ai temp d’Abraham, contut, ij sacrifissi rituaj a l’ero na pràtica ‘d tùit ij dì, përchè viva a l’era la cossiensa dla gent che tut lòn ch’i l’oma, e fin-a lòn ch’i vanioma con nòstr travaj, a l’é ‘n don dla grassia divin-a. Për ël mojen dij sacrifissi lor a esprimìo soa arconossensa e devossion a Nosgnor. Ancheuj i l’oma pì nen da manca ‘d fé ‘d sacrifissi ‘d cola sòrt-lì, ma l’idèja a resta l’istessa e nojàutri i pensoma mai a lòn, nen vera? Pì ‘d lòn, ij sacrifissi rituaj a l’ero n’espression dla cossiensa ‘d cola gent che lor, ansema a tuta l’umanità, a l’ero ‘d pecator ch’a l’avìo da manca ‘d ciamé ‘l përdon a Nosgnor e ij sacrifissi a n’ero ‘l mojen. Lor a savìo che j’uman a son dj’arviros a Nosgnor e che, dëdnans a chiel, i meritoma pròpi gnente, se nen d’esse castigà da Nosgnor. Lor a savìo ch’i podìo nen pretende d’avèj ëd dirit dnans a Nosgnor e che tut lòn ch’i l’oma i lo otnoma mach për soa grassia e misericòrdia. Tut a l’é grassia. Tùit ij përsonagi dla Bibia a rendo testimoniansa dë sta cossiensa che lor a l’avìo e che a nojàutri a manca dël tut. Nen vera? Pensé mach al përsonagi biblich ëd Giòb. Giòb a perd tùit ij sò beni e fin-a tùit ij sò fieuj. I podrìo pensé ch’as tratèissa ‘d na fatalità, ma Giòb, combin che sò dolor a fussa bin grand, a dis: “Patanù i son sortì dal vènter ëd mia mare e patanù i tornrai ant ël vènter ëd la tèra. Ël Signor a dà, ël Signor as lo arpija. Sìa benedèt sò nom!" (Giòb 1:21).

Nosgnor Dé a dis a Abraham d’arnunsié ‘d pianta a sò fieul, ël fieul dla promëssa. E chiel a ubidiss. A patiss motobin për lòn, ma a fà gnun-a discussion. Lòn ch’a dis Nosgnor as peul nen butesse an discussion e, s’a lo ciama, a l’ha bin da essje ‘n motiv, un motiv giust, un motiv che chiel a capiss nen, ma ch’a lo rispeta. Abraham a l’ha fiusa an Nosgnor. Nosgnor a l’avìa faje la promëssa ch’a l’avrìa avù col fieul, e adess as lo arpija. Abraham a pensa: “Nosgnor a l’é fedel, se col fieul chiel as l’arpija e ch’a meuir, Nosgnor a podrà bin torna deje la vita. Abraham a ubidiss, chiel a l’é n’òm ëd fej. La letra a j’Ebreo, ant ël Testament Neuv, a cost propòsit a fà sti coment-sì: “A l’é grassie a la fej che Abraham, butà a la preuva, a l’ha smonù Isach an sacrifissi. A l’era sò fieul ùnich ch’a l’avìa smonù, combin ch’a l’avèissa arseivù le promësse, Nosgnor a l’avìa dije: ‘La dissendensa ch’a porterà tò nòm a sarà cola d’Isach’. Abraham, contut, a l’avìa fàit ël rasonament che Nosgnor a l’avrìa bin podù arsussitelo dai mòrt; e a l’é stane, an efet, na sòrt d’arsurression, la manera ch’a l’ha vëduss-lo dé andaré” (Ebreo 11:17-19).

Nojàutri, arogant ch’i soma, gònfi d’orgheuj, i chërdoma d’avèj tùit i dirit e ‘d merité le benedission ëd Nosgnor. Quand ch’i scotoma dla grassia ‘d Nosgnor an Gesù Crist, i l’arfudoma përchè i chërdoma d’esse già a pòst coma ch’i soma, o i chërdoma ch’a sia quaicòsa ch’a n’é dovùa, për nòstra bela facia… I chërdoma ‘d savejne da pì e ‘d mej che lòn ch’an dis Nosgnor an soa paròla. A nòstra onta, contut, i perdroma tut lòn ch’i l’oma, përchè l’òm o la fomna che Nosgnor a salva a l’é tanme Abraham, ch’a aronòss che tut a l’é për grassia, tut a l’é për fej, fej an col ch’a provëdd. E coma che Nosgnor a l’ha provëddù un sacrifissi an sostitussion a col d’Isach, për nojàutri Nosgnor a provëdd la grassia ‘d Nosgnor an Gesù Crist, për tuti coj ch’as arpentisso dai sò pëccà e arvira e a buto soa fiusa mach an lòn ch’a l’ha fàir Gesù Crist, e mach an chiel, dësnò a sarìo bin përdù.

La stòria d’Abram a l’é donca pressiosa e na gran lession: a sta al cheur medésim dla fej an Nosgnor. Abraham a l’é dispost a privesse ëd lòn ch’a l’é pì pressios, se mach Nosgnor a-j lo ciama. Abraham a ubidiss combin che lòn che Nosgnor a-j ciama a smija insensà, ma cola-lì as arvelerà na preuva necessaria. Abraham a discut nen con Nosgnor e a l’ha fiusa ant soa fidelità. Abraham a sà che Nosgnor Dé a provëdd e lolì a sarà nen dësmentì. Abraham a ubidiss sensa ‘d riserve. Abraham a l’é nen un fanàtich religios, ma a l’ha cola fej che Nosgnor a-j pias. É-la ‘dcò la vòstra fèj? Arcordeve dla vira che n’òm a l’avìa ciamà a Gesù ëd varì sò fieul? “Antlora Gesù a l'ha dije: "Che veules-to dì con 'Se ti 't peude'? Tut a l'é possibil a coj ch'a chërdo!". D'amblé 'l pare dël fiolin a l'ha crià: "I chërdo pro, ma giutme a vince mia miscredensa!" (March 9:23-24).

Mia preghiera a l’é ch’i ciame a Nosgnor ëd deve la fej d’Abram, l’òm che a Nosgnor a-j pias.