Franchin Gonela/Ël pat

Da Wikisource.

Artorn


Ël pat[modifiché]

An col invern ëd maleur, j'afé 'd Mini a andasìo bin mal, vist che a l'era nen rivà a vende nì 'n quàder nì 'l pì cit dissegn. Për combiné 'l disné con la sin-a e për scaudé na frisa soa pòvra mansarda, a l'avìa dovù adatesse a fé 'd travaj antipàtich, e trames col ëd pituré tre gròsse giojere an contrà 'd Pò. Ansima a la scala e dëdnans a na giojera, che a babociava[1] con magon, a barbotava contra tut.

A 'l l'avìa con ël bàudro[2] che a mërcandava sël pressi; a 'l l'avìa con la gent che a passava sota ij pòrti e as fërmava a dì la soa. Mini a bëstemmiava për la frèid che a-j gelava le man.

Na scaràmpola[3] 'd gognin[4] a l'era anandiasne a gieughe con l'amolin dij color e chiel a l'avìa përdù 'l bin ëd la rason e faje core d'anrabià. As sentìa gram e a bastava 'n nen a mandelo an bes-cia.

La sèira ant soa mansarda, pen-a pen-a scaudà da na stuvëtta a gas, a l'era campasse a pituré na testa 'd diav che, a dì la vrità, a l'era surtìa pitòst bin. Cola testa bestial e grama a lo anciarmava. Smortà la lus, ëd bòt an blan, al ciàir ëd la lun-a, a l'é comparije na vision ireal. J'euj fosforessent a lo vardavo dal cavalèt e la boca con ij dent aùss a lo sbefiava.

A l'é piaje na ramà. "Bërlicche... Asmodeo, Bafomèt... o coma it ciame... dame, dame ij sòld! Mand-me 'l boneur... e varda, mia ànima a l'é toa!". A l'é peui cogiasse, ma ant ël seugn a l'era tormentà da mila figure afrose; ij linseuj a j'ero diventà në storcion che a l'era finije sota 'l cul e a sudava... e a sudava... A metà dla neuit a l'ha sentù 'l cit taulin, che a tnisìa dacant al lét, a biauté e na longa sghignoflada[5] a l'ha dësvijalo. Beivù 'n bicer d'eva a s'é disse: "As vëd che i l'hai pa digerì". E peui a l'é torna andurmisse.

L'induman a l'ha pì nen pensà a cola matarìa e 'l ritrat dël diav a l'ha vendulo për pòche lire al feramiù. Ël boneur tant desiderà, pianin pianin, a l'ha ancaminà a rivé. Cheich ritrat su ordinassion al prinsìpi, ma dòp doi mèis a bastava pì nen ël temp che a l'avìa a disposission për fé front a le comission e a l'ha dovusse fin-a pijesse n'agiut. Sòld e boneur, amor e onor, tut a rivava coma na gròssa valanca... e ij temp ëd misèria a j'ero dësmentià, come dësmentià a l'era col pat diabòlich che chiel a l'avìa avù la drolarìa 'd comersié.

A j'ero giumai passà vàire agn e j'afé a continuavo a andé, pòch pì, pòch meno, sempre bin. Na vira a l'é anandiasse a la Galarìa Sabàuda, an contrà dl'Acadèmia dle Siense, për arviscolé la ven-a che a stasìa për dësmortesse. Ëdnans ëd monté l'ùltima rampa dlë scalon ëd marmo, a l'é fërmasse sël ripian për pijé fià. "I fumo tròp", a s'é disse, e aussand j'euj a l'ha vistlo ai pé dla balaustra che a lo vardava da 'n roson. A l'avìa l'istessa ghigna 'd cola piturà da chiel cola sèira famosa, ma con në sguard pì sutil e pì malegn. Arcordasse, dun-a, dël pat, un frisson a l'é coruje arlongh la schin-a. Antant che a montava j'ùltim ëscalin, un sens ëd malpron a l'ha ferilo. A vardava ij quader, sërcand sël morucio dle Madòne e dij Sant un pòch ëd confòrt e 'd përdon; contut che a bastava che ij sogét a cambièisso, për artorné a la vision ëd cola testa diabòlica.

Ant la sala dij fiamingh a l'era peui sentusse d'achit pijà përzoné da na sarabanda piturà da Brueghel ël Vej e a l'avìa trovà malfé a liberesse. Surtì dal gròss palass, al sol, a l'é trovasse sla piassëtta dla cesa 'd San Flip. A l'é intrà, signasse, e peui fërmasse a l'autëssa dl'autar dël Beato Sebastian Valfré. A l'ha ciamà përdon a col sant prèive che col demòni a l'avìa dovù sosten-e tante bataje. A piorava e as disìa che a sarìa stàit mej ch'a fussa restà pòver, ma nen avèj adess col magon ant ël cheur che a lo fasìa sagné. Ël confessional ch'e a l'era aranda a l'era lìber. Mini a l'é anginojasse e peui a l'ha arversà tra coj quatr ass tut lòn ch'a lo angossava.

Ël prèive mincatant a disìa: "Già, già... i l'hai capì... Òh, Nosgnor...". Ma peui, rivà al moment ëd l'assolussion, a l'ha daje na longa penitensa fàita ëd tanti Pàter, Ave e at ëd contrission; e che andèissa pura an pas che "ël pat" a l'era bele che scancelà e, për l'avnì, che a dësmentièissa e a fèissa pì nen ëd cole folairà e, se a vorìa pròpi fé chèich pat, ch'a-j fèissa... nen con Nosgnor che a aceta gnun pat... ma con j'àngej, che a son tuti giovo e che chèich vira a l'han ancor veuja 'd rije.

Nòte[modifiché]

  1. It. scarabocchiava.
  2. It, Padrone (gergale).
  3. It. Combriccola
  4. it. ragazzetto.
  5. It. Sghignazzata