Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Sconda part/Capìtol 2-5

Prima pàgina

Ël Camin dij Pelerin (sconda part)

Tape:: prima part - Introdussion - 2-1 - 2-2 - 2-3 - 2-4 - 2-5 - 2-6 - 2-7 - 2-8 - 2-9 - 2-10 - 2-11 - 2-12 - 2-13 - 2-14 - 2-15 - 2-16 - 2-17 - 2-18 - 2-19 - 2-20- 2-21

5. Tambussand a la Pòrta Strèita

E ora monsù Antivist a ‘ha lassame fé mè seugn daspërmì. Për lòn a l’é smijame ‘d vëdde Cristiana e Misericòrdia, ansema ai fiolin, andé tuti fin-a a la Pòrta Strèita^[1]. Cand ch’a son rivaie, a l’han fàit na pcita dëscussion sù coma ch’a l’avèisso dovù fé la ciamada a la Pòrta e còsa ch’a l’avèisso dovù dì a col ch’a l’avrìa dovertaje. A l’han pijà la decision che Cristiana, ch’a l’era la pì granda, a l’avrìa tambussà për intré e ch’a l’avrìa dovù parlé për j’àutri a col ch’a l’avèissa presentasse a la Pòrta. Cristiana, parèj a l’é anandiasse a tambussé e, coma ch’a l’avìa fàit sò marì, a l’ha picà vaire vire. Contut, al pòst ëd cheidun ch’a rivèissa për rësponde, tuti a l’han sentù coma se ‘n can a fussa rivà a baulé contra ‘d lor. Un can! E fin-a un gròss! E lolì a l’ha sbaruvà le fomne e ij fiolin. Parèj a l’han pì nen arzigasse a tambussé torna, për la tëmma che ‘l mastin a podèissa volèje contra. Donca, lor adess a l’ero stravirà an soe ment, e a savìo pa pì cò fé. As n'ancalavo pì nen a tambussé për tëmma dël can; as n'ancalavo gnanca a torné andré, për tëmma che ‘l guardian ëd cola pòrta a l’avèissa podù vëddje mentre ch’as n’andasìo e a s'ofendèissa con lor. A la fin a l’han pensà ‘d tambussé torna e pì an pressa ‘d lòn ch’a l’avìo fàit la prima vira. Anlora ‘l guardian ëd la pòrta a l’ha dit: “Chi é là?”. Parèj ‘l can a l’ha chità ‘d baulé e chiel a l’ha dovertaje la pòrta.

Alora Cristiana a l’ha fàit n’inchin ëd reverensa përfonda e a l’ha dit: “Ch’a s'ofenda pa con soe sërvente, Signor, përchè ch’i l’oma tambussà a Soa pòrta prinsipësca”. Al che ël guardian a l’ha dit: “Da ‘ndova ch’i ven-e e còsa ch’i veule?”.

A sta mira, ël guardian ëd la Pòrta a l’é maravijasse e a l’ha sclamà: “Che? A l’é dventà adess na Pelerin-a? Ma se pòch temp fa chila a l’avìa ‘n ghignon cola vita-lì? Anlora chila a l’ha chinà la testa e a l’ha dit: “Vera, e costi-sì a son ij mè fieuj”. Alora a l’ha pijala për la  man e a l’ha fala intré. A l’ha ‘dcò dije: “Lassé che le masnà a ven-o da mi^[2]”, e con lòn a l’ha sarà torna la pòrta. Fàit lolì a l’ha ciamà ‘n trombëttié ch’a l’era dzora dla pòrta për antërten-e Cristiana con crij ‘d gòj e ‘l son ëd la tromba^[3]. Parèj, col-lì a l’ha ubidì e a l’ha sonà, ampinend l’ària con soe nòte melodiose.

Tut lolì a capitava damentre la pòvra Misericòrdia as në stasìa fòra, trambland e piorand për la tëmma d’esse stàita arpossà. Tutun, cand che Cristiana a l’avìa arseivù admission për chila e për ij sò fieuj, alora a l’ha 'ncaminà a fé antërcession për Misericòrdia.

Cristiana. E a l’ha dit: “Mè Signor! I l’hai na compagna ch’a l’é ancora fòra e ch’a lé rivà sì con l’istess motiv che mi: un-a ch’a l’é motobin crasà an sò cheur përchè ch’a pensa ‘d podèj vnì sensa esse stàita ciamà, mentre che mi i son ëstàita ciamà dal Rè ‘d mè marì an përson-a”.

Ora Misericòrdia a l’avìa comensà e esse motobin anchieta përchè për chila minca ‘n minut a jë smijava tanme n’ora. Për lòn a l’avìa fàit chité a Cristiana d’antërcede pì a fond për chila e a tambussava chila midema a la pòrta; e a l’avìa tambussà csì fòrt ch’a l’avìa fàit arsauté Cristiana. Alora ‘l guardian ëd la Pòrta a l’ha dit: “Chi a l'é là?”. E Cristiana a l’ha dije: “A l’é mia amisa”. Parèj a l’ha dovertà la pòrta e a l’ha beicà 'mbelelà fòra, ma Misericòrdia a  l’era tombà ant në svaniment, përchè a chërdìa che gnun-a pòrta a sarìa staje dovertà. Parèj a l’ha pijala për man e a l’ha dije: “Fija, àuss-te^[4]!”. “Monsù!” a l’ha dit Misericòrdia cand ch’a l’era arpijasse ‘n pò: “Cand ch'an mi mia ànima a mancava, mi i son avisamne 'd Nosgnor e mia preghiera a l'é rivà fin-a a ti an tò Templi sant^[5]”. Ël guardian anlora a l’ha dije: “Gnun-e tëmme, ma sta sù an pé e dime da ‘ndova ch’it ven-e”.

Misericòrdia: “I son ëvnùa për lòn che mi i son pa stàita anvità coma ch’a l'era Cristiana. Sò anvit a vnisìa dirèt dal Rè e ‘l mè da chila. A l’é për lòn ch’i l’hai tëmma d’avèj ëd presunsion.

Guardian ëd la Pòrta: “É-la che chila a l’ha vorsù ‘d ven-e con ti a cost pòst?”

Misericòrdia: “Pròpi parèj, e, coma che mè Signor a vëdd, i son ëvnùa. E s’a-i é na chèich grassia o përdon dij pecà ‘d tròp, it suplico che mi, toa pòvra sërventa, i peussa pijene part”.

Peui a l’ha torna pijala për man, a l’ha mnala ‘ndrinta con dlicatëssa e a l’ha dit: “Ora i prego nen mach për lor, ma ‘dcò për coj ch’a chërdran an mi për ël mojen ëd soa paròla con qualsëssìa mojen^[6]”. Peui a l’ha dit a coj ch’a l’ero lì davzin: “Ciapé cheicòsa e dèjla a Misericòrdia përchè a la nùfia parèj da ampedije d’àutri svaniment”. Alora a l’han portaje ‘n fass ëd mërra, e tòst chila a l’é arpijasse.

E ora Cristiana e ij sò fieuj, e Misericòrdia, a son ëstàit arseivù dal Signor al prinsipi dël camin, e chiel a l’ha parlaje grassios.

Peui a chiel a l’han dije ancora: “An dëspias për tùit ij nòstri pecà, e i suplicoma ‘l përdon ëd Nosgnor, coma dcò d’àutre anformassion për lòn ch’i l’oma da fé”.

“Iv concedo ‘l përdon,” a l’ha dije, “con paròle e d’assion. Con ëd paròle ant la promëssa dël përdon; e con d’assion, ant la manera ch’i l’hai otnulo. Ciapa la prima dai mè làver con un basin, e l’àutra av sarà arvelà^[7]”.

Ore, i l’hai vëddù an mè seugn che chiel a l’ha dije ‘ncora tante bele ròbe, e lor as në son arlegrasse. A l’ha peui portaje dzora dla pòrta e a l’ha mostraje cole ch’a l’ero j’assion ch’a l’avìo salvaje; e con lòn a l’ha dcò dije ch’a l’avrìo ancora vëddù lolì arlongh ëd la stra, për soa consolassion ëd lor.

Parèj a l’ha lassaje për un pò ant un pèilo pì an bass, anté ch’a l’han anandiasse a parlé ant tra ‘d lor. E parèj Cristiana a l’ha comensà: “O Signor, coma ch’i son contenta ch’i soma sì!”.Misericòrdia: “Ti ‘t lo ses, ma dzortut a l’é mì ch’i l’hai rason ëd sauté për la gòj”.Cristiana: “Na vira, mentre ch’i j’era a la Pòrta (përchè i l’avìa tambussà, ma gnun a l’avìa rëspondume), i l’hai pensà che tut nòst travaj a fussa andàit përdù; dzortut cand col brut bastard d’un can a l’avìa baulà csì fòrt contra ‘d nojàutri”.

Misericòrdia: “Ma mia pes tëmma a l’é stàita cand che ti ‘t ses ëstàita arseivùa an sò favor e che mi i j’era restà andaré. Ore, i l’avìa pensà, a l’é compisse lòn ch’a l’é scrit: ‘A-i sarà doe fomne ch’a meulo ansema la farin-a; un-a a sarà pijà e l’àutra lassà^[8]‘“

Cristiana: “I l’hai dovù fé motobin ëd fatiga ‘d tratnime dal crijé: ‘A l’é sicur ch’i meuireroma! I soma përdù, tùit i soma përdù^[9]’. I l’avìa tëmma ‘d tambussé torna, ma cand ch’i l’hai aussà lë sguard e ch’i l’hai vëddù lòn ch’a l’era scrit dzora dla pòrta, i l’hai arpijà corage. I l’hai ‘dcò pensà ch’i l’avrìa dovù tambussé torna o meuire. Parèj i l’hai tambussà; ma i sai nen coma dilo, përchè mè spirit a lotava an tra la vita e la mòrt”.

Cristiana: “It peule pa dì' coma ch’it l’has tambussà?' I son sicura che ij tò còlp a j’ero tant fòrt che mach ël son ëd lor a l’ha fame arsauté; i pensava d’avèj mai sentù anans un tambussé ‘d cola sòrt an tuta mia vita. I pensava che ti ’t saries intrà con violensa o ciapà ‘l Regn a fòrsa^[10].

Misericòrdia: “Ahidemì! An mè cas,  còsa ch’i l’avrìa podù fé ‘d pì? I l’hai vëddù che la Pòrta am m’era sarasse an facia e che lì dantorn a j’era ‘n can motobin vissios. Chi, i diso, ch’a l’avrìa nen tambussà con tute soe fòrse? Ma dime, ëd grassia, còsa ch’a l’ha dit mè Signor ëd mia malcreansa? A l’era pa anrabià con mi?”.

Cristiana: “Cand ch’a l’ha sentù tut col rabel, a l’ha fàit un soris maravijos e nossent. I chërdo che lòn che ti ‘t l’has fàit a sia pròpi piasuje përchè ch’a l’ha mostrà gnun segn dël contrari. Ma im maravijo an mè cheur përchè mai chiel a ten-a lì ‘n can pròpi ‘d cola sòrt. S’i l’avèisso savulo anans, i chërdo ch'i l’avrìa pa avù pro ‘l coragi për arzigheme an cola manera-lì. Adess, contut, i-i soma, i-i soma: i son pròpi contenta ‘d cheur”.

Misericòrdia: “La vira che chiel a calerà torna, s’at fà piasì, i-j ciamrai dël përchè ch’a ten un can tant vissios an soa cort. I spero che chiel as ofenda pa se i lo ciamrai”.

“Si, felo,” a l’han dit ij giovnòt, “e convincc-lo a ampichelo, përchè i l’oma tëmma ch'an mòrda cand ch’is n’androma”.

Parèj, a la fin, ël Signor a l’é torna calà da lor e Misericòrdia a l’é prosternasse dë ‘dnans ëd chiel, a l’ha adoralo e a l’ha dije: “Lassé che mè Signor a l’aceta ‘l sacrifissi ‘d làude che ora i-j smon-o con i mè làver”.  

Parèj chiel a l’ha dije: “Che la pas a sia con ti: tirte sù an pé!”, Chila, contut a l’ha seguità a dije, con la facia a tèra: “Se mi i presentèissa na plenta contra ‘d ti, ëd sicur i sarìa mi a perde, përchè ti, Nosgnor, it ses giust ant tut lòn ch’it fase. Permëtt-me, contut, ëd fete d’osservassion ansima na chestion ëd giustissia^[11]. Përchè mai ti ‘t ten-e un can crudel an toa cort, tant ch’a sburdìss fòrt fomne e masnà ch’as presento a la pòrta e a podrìa feje scapé via?”.

Chiel a l’ha rëspondù: “Col can-lì a l’ha n’àutr padron. Ëdcò chiel a l’é tnù ant ël teren ëd n’àutr òm: mach ij mè Pelerin a sento sò baulé. Col can a aparten al castel ch’it vëdde là an lontanansa, ma a peul rivé fin-a a le muraje ‘d cost pòst. A l’ha sburdì tanti Pelerin onest con la gran’ vos ëd sò braj. An efet, sò padron a l’ha ‘n òdio mi e ij mè e a vorìa fé impediment che ij Pelerin a vnèisso da mi e ch’a-j fasa pau ‘l tambussé a costa pòrta për intré. Ëd vire a l’é ‘dcò scapà e a l’ha sagrinà vàire ch’i-j veuj bin; ma al moment i n’hai granda passiensa. I dago ‘dcò ai mè Pelerin n’agiùt al moment giust, ëd manera ch’a sio nen consignà a sò podèj për feje lòn che soa natura cagnin-a a lo cisserìa ‘d fé.

E peui, ma coma? Ti, mia cara, ch’i l’hai rëscatate, i penso che, se fin-a ti ‘t l’avèisse savù tut a l’avans, it l’avrie comsëssìa pa avù pàu d’un can! J’almosinant, ch’a van da pòrta a pòrta, për tëmma ‘d nen perde la limòsna ch’a spero d’arsèive, as arzigo d’afronté ‘l giapiment, la baulada e fin-a la mordlà d’un can. E dovrìa-lo fòrse ‘n can, ël can ant la cort ëd n àutr, un can che sò baulé i lo deuvro a benefissi dij Pelerin, buté d’antrap a cheidun ëd ven-e a Mi? Mi i-j lìbero dai leon e i salvo sò tesòr ëd lor dal podèj dël can”.

Misericòrdia. Alora Misericòrdia a l’ha dit: “I confësso mia gnoransa. I l’hai parlà ‘d lòn ch’i capisso pa. I arconòsso che ti ‘t fase tut bin”.

Alora Cristiana a l’é anandiasse a parlé dël viage ch’a l’avìo da fé e a ciamé d’anformassion a col propòsit. Ël Signor, anlora, a l’ha daje da mangé, a l’ha lavà ij pé ‘d lor e a l’ha ancaminaje për la strà, conform a lòn che già a l’avìa fàit anans con ël marì ‘d Cristiana. Alora i l’hai vëddù an mè seugn che lor a son andàit anans an sò camin e che ‘l temp a l’era bel.

Parèj Cristiana a l’ha 'ncaminà a canté, an disend:

“Ch’a sia benedì ‘l di che
Pelerin i l’hai comensà a esse;
E benedì ch’a sia col òm
Ch’a l’avìa cissame a ‘ntraprende.
A l’é vera: l’artard a l’é stàit tant
Anans ëd sërché l’eternità;
Ma adess i coro pì lesta ch’i peudo:
Mej tard che mai!
Le lerme ant la gòj, le pàu cangià
I vëddoma trasformé:
Parèj ‘l prinsìpi, coma ch’as dis,
A mostra coma ch’a sarà la fin.

Nòte

1. Maté 7:13-14 - “Intré për la pòrta strèita, përchè a l’é larga la pòrta e spassiosa la stra ch’a men-a a la përdission, e a-i é motobin ëd gent ch’a-i intra. Përchè la pòrta e la stra ch’a men-o a la vita a son ëstrèite e a-i në j’é pòchi ch’a-j treuvo”.
2. March 10:14-16 - “‘Lassé che le masnà a ven-o da mi, antërdijlo pa, përchè 'l Règn ëd Nosgnor a l'é për coj ch'a son tanme lor. An vrità 'v diso che chionque a arseivrà pa 'l Règn ëd Nosgnor parèj ëd na masnà, a-i intrerà nen’. Sichè, dòp d'avèje pijà an brass, a l'ha daje soa benedission amponéndje le man”.
3. Luca 15:7 - “Iv diso ch’a-i sarà pì ‘d gòj an cel për un sol pecador ch’a ven-a a pentisse, che për novanteneuv giust ch’a l’han nen da manca ‘d pentiment”.
4. Luca 8:54 - “Ma chiel, avend pijà la man dla fija a l’ha dit a àuta vos: “Fija, àuss-te!”.”
5. Giòna 2:7.
6. Gioann 17:20 - “Ora i prego nen mach për lor, ma ‘dcò për coj ch’a chërdran an mi për ël mojen ëd soa paròla”.
7. Càntich 1:2 - “Coma ch'i l'hai anvìa che ti 'm basèisse con passion! Fé l'amor con ti a l'é pì piasos dël vin!”. Gioann 20:20 - “Cand ch’a l’ha dit lòn, a l’ha mostraje soe man e ij sò fianch, e ij dissépoj a l’han motobin arlegrass-ne ‘d vëdde 'l Signor”.
8. Luca 17:35.
9. Nùmer 17:12.
10. Maté 11:12 - “Dal temp ëd Gioann Batista fin-a 'l di d'ancheuj, ël Regn dël cel a l'ha patì violensa e a-i rivran coj ch'a lo ciapo a fòrsa”
11. Geremìa 12:1-2 - “Se mi i presentèissa na plenta contra ‘d ti, ëd sicur i sarìa mi a perde, përchè ti, Nosgnor, it ses giust ant tut lòn ch’it fase. Permëtt-me, contut, ëd fete d’osservassion ansima na chestion ëd giustissia. Përchè tut lòn ch'a fan ij përvers foson-lo? E për che motiv tuti j’ambrojon as në stan an pas e tut a-j va bin? Ti 't l'has piantaje e lor a buto ‘d rèis, a së spantio e fin-a a pòrto 'd frut. A parlo magara sèmper ëd ti ma, an realità, sò cheur^[3] ëd lor a l’é bin lontan da ti“.