Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Sconda part/Capìtol 2-13

Prima pàgina

Ël Camin dij Pelerin (sconda part)

Tape:: prima part - Introdussion - 2-1 - 2-2 - 2-3 - 2-4 - 2-5 - 2-6 - 2-7 - 2-8 - 2-9 - 2-10 - 2-11 - 2-12 - 2-13 - 2-14 - 2-15 - 2-16 - 2-17 - 2-18 - 2-19 - 2-20- 2-21

20. La bela Val ëd l’Umiliassion

Gran-Cheur.

Alora a l’ha dit Gran-Cheur: “I l’oma pa da manca d’avèj csì tëmma ‘d costa val. Ambelessì a-i é nen ch’a podrìa fene dël mal - a meno che i lo procurèisso daspërnojàutri. Dit sossì, a l’é vera che ambelessì Cristian a l’avìa ancontrà Apolion e ch’a l’era angagiasse con chiel ant na lòta afrosa. Col combatiment, contut, a l’era l’arzultà ‘d coj ësghijon che chiel a l’avìa fàit an caland giù da la colin-a. A l’é che coj ch’a sghijo ambelelì a l’han bin da spetesse ‘d fé ‘d combatiment ambelessì, e a l’é për lòn che costa val a pòrta ‘n nòm tant dur. Përché la gent ordinària, cand ch’a sent che cheicòsa dë spaventos a sìa capità a cheidun ant un pòst parèj, peui a pensa ch’a sìa anfëstà da chèich demòni o spirit malegn, ma lòn ch’a-j càpita lì a l’é mach l’arzultà ‘d soe assion mideme ‘d lor.

Costa Val ëd l’Umiliassion a l’é an chila midema ‘n leu frutos tanme qualsëssìa d’àutr ch’a sìa sorvolà da ‘n croass. I l’hai ‘dcò la përsuasion che, se nojàutri i riessèisso, i podrìo trové sì dantorn cheicòsa ch’a podrìa dëspieghene ‘l përchè Cristian a l’era stàit atacà csì fòrt an cost leugh”.

Anlora Giaco a l’ha dit a soa mare: “Varda, là bass a-i é na colòna, e a smija ch’a pòrta n’iscrission. Andoma a vëdde lòn ch’a l’é”. Anlora a son andaie e a l’han trovà che l’iscrission a disìa: “J’eror ëd Cristian, anans ch’a vnèissa ambelessì e le bataje ch’a l’ha dovù afronté an cost leu-sì a son n’amonission për coj ch’a vniran dòp”.

“Vardé,” a l’ha dit soa guida, “é-lo che mi i l’avìa nen dive che ambelessì ant j’anviron i l’avrìe trovà cheicòsa ch’a dëspiega ‘l përchè Cristian a l’avìa afrontà csi tante dificoltà an cost leu?”. Peui, an adressand-se a Cristiana, a l’ha giontà: “Lolì a l’é pa da consideresse ‘n dzonor për Cristian, pì ‘d lòn ch’a sia për motobin d’àutri ch’a l’han avù la midema sòrt. An efet, a l’é pì belfé monté che calé giù da costa colin-a, e ‘d pòche d’àutre colin-e an tut ël mond as peul dì l’istess. Ore, contut, lassoma sté col brav òm: adess chiel a stà an pas, a l’ha otnù na vitòria gloriosa an sò nemis. Che Col ch’a stà ant ij Cej a conceda che ‘dcò nojàutri, cand ch’a vnirà ‘l moment d’esse butà a la preuva, is la gavroma nen pes che chiel.

Ma i vnoma torna a costa Val ëd l’Umiliassion. An efet a l’é ‘l mej tòch ëd tèra ch’a-i sia an tute cole bande. A l’é na tèra grassa e, coma ch’i vëdde, a consist ëd tanti pra. Se n’òm a vnèissa sì d’istà, coma noi i foma adess, se anans a në savèissa nen, e s’as arlegrèissa ‘dcò dla vista dij sò euj, a podrìa përdabon vëdde lòn ch’a sarìa na delissia për chiel. Vardé vàire ch’a l’é bela costa val! E coma ch’a l’é bela con ij liri^[1]!”.

I l’hai conossù tanti travajeur ch’a l’han otnù ‘d bon-e proprietà an costa Val ëd l’Umiliassion, përchè Nosgnor a arzist ai superbios ma a dà pì ‘d grassia a j’ùmij, përchè, an efet, a l’é ‘n terèn motobin dru e a produss a baron. A-i é ‘d coj ch’a l’han ëdcò avù l’anvìa che la stra për la ca ‘d sò pare a fussa ambelessì, për esse pì nen conturbà da ‘d colin-e o ‘d montagne da travërsé, ma la stra a l’é la roà e a l’ha na fin.

Ore, mentre ch’a marciavo e parlavo, a l’han vëddù ‘n matòt ch’a pasturava le feje ‘d sò pare. Ël matòt a l’era vestì ‘d manera motobin mìsera, ma a l’avìa na sembiansa motobin frësca e bin fàita. Mentre ch’a l’era setà tut daspërchiel a cantava. “Sté a sente,” a l’ha dit monsù Gran-Cheur, lòn ch’a dis ël fieul dël bërgé. Parèj a son fërmasse lì a sente e chiel a disìa^[2]:

Chi ch’a stà bass a l’ha pa tëmma ‘d tombé
Col ch’a l’é ùmil a l’ha pa ‘d superbia;
Col che sèmpr' an umiltà as buta an marcia
A l’avrà Dé midem a feje da guida.

A l’é assé lòn ch’ it ëm daghe,
Ch’a sia pòch o bondos mè sostegn;
E, Nosgnor, ancora it ciamo pas,
da già che ti ’t salve col ch’a treuva an ti soliev.

L’abondansa a l’é ‘n pèis grev
Për chi Pelerin as në va;
Ambelessì pòch, e peui la gòj eterna:
Parèj a l’é mej, d’età an età.

Soa guida ‘d lor a l’ha peui dije: “I lo sente? Im n'ancalerìa a dì che col matòt a viv na vita pì alegra e a pòrta an sò cheur col’ erba ch’a l’é ciamà: ‘spensieratëssa dël cheur” pì che col ch’a l’é vestì ‘d seda e dë vlù. Adess, contut, andoma anans ant ël dëscors ch’i fasìo anans.

Nosgnor a l’avìa soa grangia an costa val. A-j piasìa ven-e sì mincatant. As arlegrava cand ch’a fasìa dë spasgiade për costi pra, përchè ch’a-i trovava d’ària bon-a. Pì ‘d lòn, ambelessì n’òm a peul esse lìber dal rabel e dai sagrin ëd costa vita. Tuti j’àutri leugh a son pien d’armor e ‘d confusion; mach la Val ëd l’Umiliassion a l’é col leu veuid e solitari. Ambelessì n’òm a sarà mai chità e ambarassà an soa contemplassion coma ch’a l’é an d’àutri leugh anté ch’a peul ëspetess-lo. Costa-sì a l’é na val anté ch’a-i marcio mach coj ch’a-j pias la vita dël Pelerin. Combin che Cristian a l’àbia avù la mala sòrt d’ancontré ambelessì Apolion e d’angagesse ant na lota furiosa contra ‘d chiel, i l’hai da dite che an passà ambelessì, vàire a l’han ancontrà d’àngej, trovà ‘d perle e paròle 'd vita^[3].

L’hai-ne mensionà anans che na vira Nosgnor a l’avìa soa grangia an costa val, e che a-j piasìa ven-e sì mincatant e ch'as arlegrava cand ch’a fasìa dë spasgiade për costi pra, përchè ch’a-i trovava d’ària bon-a? E bin, i gionterai che an cost leu, për coj ch’a-i vivo e ch’a-i marcio, chiel a l’ha lassà na réndita anual da vërsé fidelment an d'ëstagion determinà për sò sostentament ëd lor ant ël camin e për ancorageje a ‘ntërprende sò Pelerinage^[4]”.

Samuel. Ore, mentre ch’a marciavo anans, Samuel a l’ha dit a monsù Gran-Cheur: “Monsù, i l’hai capì che an costa val mè pare e Apolion a son batusse; ma andova che ‘d precis a l’é 'ncapitaie la lòta? Përchè i l’hai armarcà che costa val a l’é pitòst larga”.

Gran-Cheur: “Tò pare a l’ha combatù cola bataja contra Apolion pròpi an col pont là bass, ëdnans ëd nojàutri, ant un passagi strèit pen-a pì anans dël Prà dla Dësmentia. An efet, col leu-lì a l’é ‘l pì arzigos ëd tuta costa region. Tutun, a l’é da armarchesse che se mai ij Pelerin a l’han da fé front a chèich pericol grev, a l’é përché as dësmentio dij favor ch’a l’han già arseivù e vàire ch’a në l’ero pa meritèivol. Ëdcò d’àutri a l’han trovà ‘d gran’ dificoltà an col leu-lì. Ma parlomne ancora cand ch’i-i rivroma, përchè ch’i son përsuas che ‘ncora 'ncheuj a-i resta na chèica marca ‘d cola bataja, o chèich monument ch’a renda testimoniansa che ambelelì a j’era stàit un grand ëscontr”.

Misericòrdia. Anlora Misericòrdia a l’ha dit: “Mi i penso ch’im trovo propi bin an costa val e pì ‘d qualsëssìa d’àutr pòst ëd nòst viage. Am dà la sensassion ch’a-i sia cheicòsa ch’as confà con mè spirit. Am fà piasì dë sté ant ëd leugh anté ch’as senta pa ël rabel ëd le caròsse, ni l’armor ëd le roe. Am ësmija che ambelessì as peuda arflete, sensa tròpe distrassion, an lòn ch’i soma, da ‘ndoa ch’i vnuma, còsa ch’i l’oma fàit e a còsa ‘l Rè a l’ha ciamane a fé. Ambelessì as peul medité, sente ‘l cheur ch’a së s-ciapa e l’ànim ch’as dëslingua, fin-a tant che j’euj a dvento coma j’arbeuj dij pess ëd Chesbon^[5]. Coj ch’a passo coma ch’as deuv për la val ëd Baca^[6], a la cangio ant na sorgiss d’eva; la pieuva che Dé a manda dal Cel an sù coj ch’a-i marcio, a ‘mpiniss le sisterne. Da costa val, ël Rè a-j concedrà ‘dcò ‘d vigne, e coj ch’a la travërs-ran a canteran: “Tò còl a jë smija a na tor d'avòri. Ij tò euj a smijo a j’armeuj ëd Chesbon, aranda dla pòrta 'd Bat-Rabim. Tò nas a l'é parèj ëd la Tor dël Lìban, che a guerna la sità 'd Damasch^[7]”. coma ch’a l’avìa fàit Cristian cand ch’a l’avìa ancontrà Apolion”.

Gran Cheur. “Lolì a l’é vera,” a l’ha dije soa guida, “i l’hai travërsà costa val vàire vire, e a l’era mai stàita tant bela coma ch’a l’é adess. I l’hai mnaje vàire Pelerin e lor a l’han dime l’istess. ‘I darai mìa benedission’, a dis ël Rè, ‘a coj ch'a l'han un cheur ùmil e contrì e ch'a l'han rispet për mia paròla^[8]’”.

Ore, a la fin, i j’ero rivà al leugh anté ch’a l’era stàita combatùa la bataja mensionà an precedensa. Alora la guida a l’ha dit a Cristiana, ai sò fieuj e a Misericòrdia:

“Sto-sì a l’é ‘l pòst: Cristian a stasìa pròpi sì e da là sù a vnisìa contra ‘d chiel Apolion. E vardé, é-lo ch’i l’hai pa dive la vrità? Ancora ‘ncheuj as peul vëdde le marche dël sangh ëd tò marì an sù coste pere. Beiché ‘dcò ij tòch ëd le flece s-ciapà d’Apolion spatarà ‘n pò da sì e ‘n pò da là. Armarché coma, an lotand për nen cede ‘d teren l’un a l’àutr, lor a l’àbio batù ‘l teren con ij pé; e coma, con ij sò còlp, lor a l’àbio fin-a s-ciapà ‘d pere. An vrità, Cristian a l’ha mostrà ambelessì sò valor, e a l’é comportasse con csì tanta fòrsa e coragi che, fin-a se Ercole a fussa stàit present, a l’avrìa nen podù fé mej che chiel.

Batù ch’a l’era, Apolion a l’é peui artirasse ant la val ch’a-i ven apress, ciamà la Val ëd l’ombra dla Mòrt. I-i androma ‘dcò nojàutri da sì ‘n pò. Vardé là bass: a-i é ‘n monument ch’a pòrta gravà la stòria ‘d costa bataja e dla vitòria ‘d Cristian, përché ch’as na fasa memòria për tute le generassion”.

Sicoma ‘l monument as trovava pròpi arlongh ël senté ‘dnand ëd lor, a son avzinass-ie e a l’han lesù l’iscrission, ch’a disìa, paròla për paròla: "Sì davzin a l’é stàita combatùa na bataja stravisa ma vera: Cristian e Apolion a l’han lotà për podèj imponse l’un sù l’àutr".

L’òm a l’ha combatù con tant valor ch’a l’ha fàit ëscapé ‘l Malegn; - ëd lolì cost monument a l’é testimòni - a memòria sempiterna.

21. La Val ëd l’Ombra dla Mòrt

Passà ch’a l’han ësto pòst, a son rivà ai finagi dl’Ombra dla Mòrt. Costa val a l’era pì longa che l’àutra e pien-a ‘d ròbe tant malëgne e stravise ch’as peul pa disse. Tutun, coste fomne e le masnà a l’han podù travërsela sensa dann, përchè ch’a l’era di e përchè monsù Gran-Cheur a l’era soa guida ‘d lor.

Cand ch’a son intrà an costa comba, a l’han sentù coma s’a-i fusso ‘d gëmm ëd gent mòrta. A jë smijava ‘d sente ‘dcò ‘d lamentassion fàite da ‘d gent ch’a patìa ‘d gran’ torment. Coste ròbe a fasìo tërmolé ij fiolin. Ëdcò le fomne a smijavo spàlie e sperdùve; ma soa guida a l’ha dije ‘d nen sagrinesse e fé visa ‘d nen.

Parèj a son andàit un pò pì anans, e a l’han pensà bin che ‘l teren sota ‘d lor as anandièissa a tërmolé, coma se sota ij sò pé a-i fussa ‘n pòst ancreus. A l’han ëdcò sentù na sòrt ëd sìfol coma ‘d serp; ma a-i era nen ch’as podèissa ancora vëdde. Alora ij matòt a l’han dit: “Soma ‘ncora nen fòra ‘d cost leugh afros?”. Ma la guida a l’ha ordinaje ‘d fesse corage e ‘d vardé bin andova ch’a butèisso ij pé për tëmma d’esse ciapà da chèich trabucèt.

Ore, Giaco a l’ha comensà a sent-se nen vàire bin, ma a l’era për càusa dla tëmma ch’a l’avìa. Parèj soa mare a l’ha daje da bèive ‘n pò ‘d col licor ch’a l’avìa arseivù ant la ca dl’Antèrpret e tre dle pastilie che monsù Perissia a l’avìa prontà për lor, e ‘l matòt a l’é sentùsse sùbit mej. Parèj a l’han seguità d’andé anans fintant ch’a son rivà a ‘n mes ëd la val. Alora Cristiana a l’ha dit: “A më smija ‘d vëdde cheicòsa an sla stra ‘dnans ëd nojàutri, ma i capisso nen lòn ch’a sìa ‘d precis”. A lòn Giusèp a l’ha dit: “Mama, lòn ch’a l’é?”. “Na ròba bruta, mè fieul, na ròba bruta” a l’ha dit chila. “Ma mama, lòn ch’a l’é?”, chiel a l’ha dit. “I peudo nen dì lòn ch’a sìa”: A l’era lontan, ma peui a son avzinass-je.

“Bin, bin,” a l’ha dit monsù Gran-Cheur, “che coj ch’a n’han pì tëmma ch’am resto tacà”. Parèj ‘l nemis a l’é vnùit anans, e la guida a l’ha faje front. Cand che, tutun, a l’é avzinass-je, a l’amprovista col-lì a l’é sparì da la vista. Anlora a son arcordasse ‘d lòn ch’a l’avìo dije chèich temp anans: “Resiste al diav, e 'l diav a filerà via lontan da vojàutri^[9]”.

Arpatà ch’a l’ero ‘n pò, a l’han donca tirà anans. Tutun, nen tant lontan da lì, Misericòrdia a l’é vardasse a le spale e a l’ha pensà ‘d vëdde cheicòsa 'd motobin parija a ‘n leon ch’a-j andasìa dré con pass meusi. A l’avìa la vos sombra d’un breugg. A minca ‘n breugg ch’a dasìa, tuta la comba a n'arsonava e ij sò cheur a tërmolavo, fòra che col ëd soa guida. Parèj ‘l leon a l’é rivà e monsù Gran-Cheur a l’é andàit daré e a l’ha butà tùit ij Pelerin anans ëd chiel. Ël leon andasìa anans a pass lest e monsù Gran-Cheur a l’é prontasse a deje bataja. Tutun, cand che ‘l leon a l’ha vëddù che Gran-Cheur a l’era decis a oponje resistensa, ëdcò chiel a l’é tirasse ‘ndré e a l’ha pì nen fàit d’àutre mnasse^[10].  

Peui a son ancor andàit pì anans e soa scòrta a ‘ndasìa anans ëd lor, fin-a tant ch’a son rivà a ‘n leugh anté ch’a l’era stàita scavà na tampa për tuta la longhëssa dël camin. Anans ch’a fusso pront a sërché dë schinela, a l’é fasse un nebion e na scurità granda e a podìo pì nen vëdde andova ch’a ‘ndasìo. Alora ij Pelerin a l’han dit: “Ahidemì, lòn ch’i l’oma da fé adess?”. Ma soa guida a l’ha rësponduje: “Gnun-e tëmme, sté ferm e i vëdreve che ‘dcò lolì a ‘ndrà a la fin. Parèj a son restà lì për un pò përchè ‘l senté a l’era 'mpraticàbil. Peui a l’han pensà ‘dcò d’avèj sentù pì ciàir ël rabel e la corsa ‘d nemis: ëdcò ‘l fum e le fiame ch’a vnisìo fòra da cola tampa a l’ero motobin pì belfé da disserne. Alora Cristiana a l’ha dit a Misericòrdia: “Adess i capisso lòn ch’a l’ha dovù passé mè pòvr marì. I l’hai sentù parlé ‘d cost leu-sì, ma i son mai staje anans. Povròm! Chiel a l’é vnùit ambelessì tut daspërchiel e ‘d neuit. A l’ha trovà ch’a l’era neuit për tut ël tragit. Pì ‘d lòn costi demòni as dasìo da fé tut dantorn ëd chiel coma s’a vorèisso felo a tòch. Tanti a l’han parlane, ma gnun a peul dì còsa ch’a veuja dì përdabon la Val dl’Ombra dla Mòrt fintant che lor midem a-i sìo rivà. ‘Ël cheur a conòss ij sò sagrin, e cand ch’a l’ha ‘d gòj pa tùit a lo capisso^[11]’. Esse ambelessì a l’é na situassion da fé sbaruv”.

Gran-Cheur: “A l’é coma arzighesse a travërsé ‘n mar dësconossù, coma calé ant l’abim. A l’é coma trovesse ant ël cheur dël mar e spërfondé fin-a a le rèis ëd le montagne. Adess a smija che la tèra, con soe stanghe an sara tut d’antorn ëd nojàutri e për sempe. Ma ‘Se cheidun a marcia 'nt lë scurità, sensa gnanca 'n ragg ëd lus, ch'as confida an Nosgnor e ch'as ten-a strèit a sò Dé^[12]!’ Da mia part, i l’hai già dìvlo, mi i l’hai travërsà costa val vàire vire e ant ëd situassion pes che costa-sì; pura, coma ch’i vëdde, i son ancora viv. I veuj pa mné vant, përchè i son pa mi mè salvator, ma i l’hai fiusa ch’i l’avroma na bon-a liberassion. Vnì, pregoma col ch’a peul anluminé nòstra scurità e ch’a peul arprocé, nen mach costi-sì, ma tùit ij satanass ëd l’anfern”.

Anlora a l’han aussà soa vos an preghiera e Dé a l’ha mandà lus e liberassion. An efet, adess a j’era pì gnun antrap a sò camin, gnanca lì anté ch’a l’avìo dovù fërmesse për motiv ëd na tampa.

Pura a l’avìo pa ancora chità cola comba e parèj a son andàit anans. E varda ‘n pò a l’é vnuje fòra na spussa grossa e n’odor da fé scheur ch’a-j dasìa motobin ëd sagrin. Alora Misericòrdia a l’ha dije a Cristiana: “A l’é nen agreàbil dë sté ambelessì: a l’era mej a la pòrta, o da l’Antèrpret, o ant la ca anté ch’i soma cogiasse la vira dariera”.

“S’i-j pense bin, tutun,” a l’ha dije un dij matòt, “a l’é pa csì mal passé da sì përchè ch’i l’oma pa da resteje. Për lòn ch’i në sai mi, un-a dle rason ch’i l’oma da passé da coste bande a l’é rivé a la ca ch’a l’é stàita prontà për nojàutri, andova ch’i staroma bin a la fin”.

“Bin dit, Samuel,” a l’ha dit la guida. “Ora ti ‘t l’has parlà da òm”. “Përchè, se mai i dovèissa torna seurte e troveme ambelessì, i penso che i apressierìa la lus e ‘l bin pì ‘d lòn ch’i l’hai mai fàit an tuta mia vita”. Anlora la guida a l’ha dit: “A manca nen tant ch’i saroma fòra da sì”.

Anlora a son andàit anans e Giusèp a l’ha dit: “Podom-ne ‘ncora pa vëdde la fin ëd costa val?”. La guida a l’ha dije: “Beiché mach da bin andova ch’i bute ij pé, përchè a-i saran tòst ëd trabucèt da schivié”. A l’han falo, ma lolì a-j sagrinava nen pòch. Cand ch’a son trovasse an mes ëd tràpole, a l’han vëddù n’òm ch’a l’era tombà ant na tampa ch’a l’era lì a gàucia e che soa carn a l’era tuta sgrafignà e striplà. Alora la guida a l’ha dit: “Col-lì a l’é Svantà, e as n’andasìa për la stra sensa fé tension e già da ‘n pò a l’é cogià 'mbelelì. Con chiel, anans ch’a fussa ciapà e ferì parèj, a-i era n’àutr ch’as ciamava Fatension, ma chiel a l’é riussì a scapé. I peule gnanca imaginé vàire ch’a son ëstàit massà sì dantorn, pura a-i é ‘ncora ‘d gent fòla ch’as arzigo a la legera a butesse an marcia për ël Pelerinage sensa dl’agiùt ëd na guida. Pòvr Cristian! A l’é ‘n miràco ch’a l’àbia podù seurte da sì san e salv, ma a l’era amà da sò Dé. Pì ‘d lòn, a l’avìa ‘n cheur bon, dësnò a l’avrìa pa podù fèjla”.

Ora a l’ero scasi a la fin ëd la comba, e giusta lì, andoa che Cristian, an passand, a l’avìa vëddù la balma, a l’é surtine Maj, un gigant. Cost Maj a l’era sòlit d’anciarmé ij Pelerin giovo con ëd cavicc, ëd rasonament màire. A l’ha ciamà Gran-Cheur për nòm e a l’ha dije: “A l’é vàire ch’a l’é state proibì ‘d fé coste ròbe, pa vera?”. Alora Gran-Cheur a l’ha rësponduje: “Lòn ch’it dises-to? Cole ch’a sarìo?”. Ël gigant a l’ha dije: “Fà nen ël neuv! It sas bin a lòn ch’im arferisso, ma i butrai fin a tò mësté”. “Ma, anans ëd batse, fame mach savej ‘l përchè!”, a l’ha dije Gran-Cheur. Ore, le fomne e le masnà a tërmolavo da la pàu e a savìo pa pi cò fé.

Ël gigant a l’ha dit: “Ti ‘t robe ‘l pais, e it lo robe con ël pes ëd le ladrarìe”. “Ti ‘t fase ‘d generalissassion sensa contnù,” a l’ha dije Gran-Cheur, “Esse pì specifich, òm”. Alora ‘l gigant a l’ha dit: “Ti ’t pràtiche l’art dël làder ëd gent; it samble fomne e masnà e it-j pòrte ant un pais ëstrangé, e parèj it andebolisse mè padron”. Ma ora Gran-Cheur a-j rëspond: “Mi i son un servent dël Dé dël Cel. Mè dovej a l’é ‘d përsuade ij pecator al pentiment. A l’é stàit ordiname ‘d fé ‘l mè possibil për doverté j’euj d’òm, ëd fomne e ‘d masnà e ch’a sìo convertì dal top a la lus, e dal podej ëd Sàtana a Nosgnor, e ch’arsèivo la remission dij sò pecà e soa part d’ardità ansem a coj ch’a son santificà^[13]. Se collì a l’é përdabon ël motiv ëd toa chestion, lass-ne andé”.

Alora ‘l gigant a l’é fasse anans e monsù Gran-Cheur a l’é andaje contra dësfodrand la spa, ma ‘l gigant a l’avìa na gran massa. Parèj, sensa pì ‘d bëstant a son campasse a còl. Al prim còlp, ël gigant a l’ha frapà monsù Gran-Cheur ans un genoj: con lòn le fomne e le masnà a son butasse a crijé. Parèj, monsù Gran-Cheur, arpijand-se, a l’é campasse contra ‘d chiel ëd manera vigorosa e a l’ha faje na fërleca al brass. A l’han combatù për lë spassi ‘d n’ora fin-a al pont che ‘l respir dël gigant a-j surtija da le nariss tanme ‘l calor ch’a seurt da ‘n ciaudron beujent.

Peuj a son setasse për arposé, ma monsù Gran-Cheur a l’é butasse a preghé. Ëdcò le fomne e le masnà a fasìo nen d’àutr che sospiré e pioré për tut ël temp ëd la bataja. Cand ch’a l’han arpijà le fòrse, coj-lì a l’han seguità a batse, e monsù Gran-cheur con un còlp fòrt, a l’ha fàit tombé ‘l gigant a tèra. “Nò, ferm-te e lass-me arpijé”, a l’ha dit. Parèj, monsù Gran-Cheur a l’ha lassalo tiresse sù e la lota a l’é torna 'ncaminà, e ‘l gigant con soa massa a l’ha scasi anientà l’abilità ‘d Gran-Cheur.

A lolì, monsù Gran-Cheur a l’é sfrandasse contra ‘l gigant con tuta la fòrsa ‘d sò spirit e a l’ha colpilo sota la quinta còsta. A col còlp, ël gigant a l’ha comensà a strabuché e a riussìa pì nen a ten-e soa massa. Alora Gran-Cheur a l’ha arfilaje në scond còlp e a l’ha tranciaje la testa da le spale.

Le fomne e le masnà a son spricià ‘d gòj e ‘dcò Gran-Cheur a l’ha laudà Dé për la liberassion ch’a l’avìa compì. Apress cost fàit, tùit ansema a l’han tirà sù na colona e a l’han fissaje la testa dël gigant, scrivendne sota, ‘d manera che coj ch’a sarìo passà për lì a l’avrìo lesù: <poem> Col ch’a portava costa testa ij pelerin a maltratava; a barava a lor ël camin e gnun a sparmiava.

Tutun a l’é surtì Gran-Cheur a guida dij Pelerin e a l’é oponusse a col-lì, sò nemis crudel. <poem> Apress ëd lòn a son andàit anans fin-a a na montà pòch da leugn da lì, a ‘n leugh elevà, creà a pòsta për dé ai Pelerin na vëddùa panoràmica. A l’era l’istess leu che Cristian a l’avìa vëddù për la prima vira sò frel Fidelin. A son setasse ambelelì për arposé, a l’han mangià, beivù e arlegrasse, përchè a l’ero stàit liberà da ’n nemis tant pericolos.

Mentre ch’a j’ero 'mbelelì, Cristiana a l’ha ciamaje a soa guida: “L’has-to arportà ‘d ferije ant la bataja?”. A lòn, Gran-Cheur a l’ha dije: “Nò, mach un pcit còlp an sla carn. Tutun, a l’é leugn da l’esse ‘n dann për mi. Pitòst a l’é na preuva dël grinor për mè Magister e për vojàutri. Për grassia, a  sarà na contribussion për fé che a la fin mia arcompensa a sia pì granda”.

“Ma l’avies-to pa avù tëmma, mè bon amis, cand ch’it l’has vëddù che col-lì a surtìa con soa gran massa?”. A l’ha rësponduje: “A l’é mè dover che mi i buto pa mia fiusa an mia adressa, ma che mi i dipenda dël tut e për tut da Col ch’a l’é pì fòrt che tuti^[14]”.

"Ma lòn ch’it l’has pensà cand che chiel a l’ha sbatute për tèra la prima vira?”. “Chiel a l’ha respondù: “Che mi i j’era stàit fedel a mè Signor, ma che chiel a n’avrà a la fin la vitòria comsëssìa”.

Maté: “Cand che tuti vojàutri i l’eve pensà lòn ch’i veule, mi i penso che Dé a sia stàit pròpi bon con nojàutri, sia an fasend-ne seurte da costa val, sia ant ël liberene da la man ëd cost nemis. Da mia part i vëddo pì gnun-a rason ch’i l’àbio pa da avèj fiusa compléta an nòst Dé, da già ch’a l’ha dane, ant un leu coma sto-sì, na tal testimoniansa ‘d sò amor”.

Nòte

1. Càntich 2:1 - “Mi i son në snojet ëd la pian-a 'd Saron, un liri dle val”; Giaco 4:6 - “Contut, Nosgnor av dà na grassia fin-a pì granda: cola 'd podèj resiste a la sedussion dël mond. Coma ch'a dis la Scritura: ‘Dé a fà resistensa a l'orgojos, ma a fà grassia a coj ch'a son ùmil’”; 1 Pero 5:5 - “Ant l’istessa manera, vojàutri ch’i seve giovo a venta ch’ sie sogetà a j’ansian, nen mach, a venta che tùit a lo sio.
2. Filipèis 4:12-13 - “I sai vive tant ant le privassion coma 'nt l'abondansa. An tut e për tut i l'hai amprendù a contenteme, sia cand ch'i j'era sodisfàit che cand ch'i l'avìa fam, sia cand ch'i l'avìa tant che cand ch'i l'avìa pòch. I peuss fé tut an Crist ch'am na dà la fòrsa”; Ebreo 13:5 - “Ch' ij vòstri cheur a sio sensa avarìssia; contenteve ‘d lòn ch’i l’eve, përchè Nosgnor midem a l'ha dit: "It lasserai nen e i t'abandonrai pa”.
3. Osea 12:2-5 - “Efraim as alimenta 'd vent; tut ël di a-j va dré al vent d'orient; a moltìplica busiardarìe e violense; a fan d'aleanse con l'Assiria e as pòrto via l'euli an Egit. Nosgnor a rusa con Giuda e a-j ciama cont a Giacòb për soa condòta, a-j farà paghé për ël mal ch’a l’ha fàit. Chiel già da la fàuda dla mare a l'ha piaje 'l pòst a sò frel e da grand a l'ha lotà con Nosgnor. A l'ha lotà con n'àngel e a l'ha vagnà; a l’ha suplicalo e a l’ha otnune sò favor. Nosgnor a l’é andàit a trovelo a Betel”.
4. Maté 11:29 - “Buteve an sël còl mè giov e ampréndve da mi, ch'i son gentil e ùmil ëd cheur, e i trovreve l'arpòs che vòstre ànime a n'han da manca”.
5. Càntich 7:4 - “Tò còl a jë smija a na tor d'avòri. ij tò euj a smijo a j’armeuj ëd Chesbon, aranda dla pòrta 'd Bat-Rabim. Tò nas a l'é parèj ëd la Tor dël Lìban, che a guerna la sità 'd Damasch”.
6. Salm 84:5-7 - “Che 'd boneur ch'a l'han coj ch'a treuvo an ti la fòrsa ch'a-j manca e ch'a l'han anvìa 'd përcore le stra ch'a pòrto a tò templi. Cand ch'a passo për la val ëd Baca Nosgnor a-j forniss ëd na sorgiss për bèive. La pieuva d'otogn a j'arvest ëd benedission. A seguitran a chërse fòrt e minca un ëd lor a comparirà dë 'dnans a Nosgnor a Gerusalem”; Osea 2:15 - “A l’é da là che mi i-j darai andré soe vigne, e i cambierai la “Val dij Sagrin” an “Ocasion dë speransa”. A l’é ambelelà che chila a tornerà a canté com a fasìa cand ch’a l’era giovo, cand ch’a l’era giusta surtìa dal pais d’Egit”.
7. Càntich 7:4.
8. Isaia 66:2 - “Mie man mideme a l'han fàit ij cej e la tèra; lor e tut lòn ch'a conten-o a l'é mè. Mi, ël Signor, i l'hai parlà. I darai mia benedission a coj ch'a l'han ëd cheur ùmil e contrì e ch'a l'han ëd rispet për mia paròla^”.
9. Giaco 4:7.
10. 1 Pero 5:8-9 - “Sie bin controlà e svicc. Vòstr nemìs, ël diav, a l’é tanme ‘n leon ch’a breugia e ch’a va ‘n gir për vëdde s’a treuva cheidun d’angorgionesse. Resìstje, fòrt an vòstra Fej, përchè i seve che vòstra fradlansa ant ël mond a sopòrta j’istess patiment”.
11. Proverbi 14:10.
12. Isaia 50:10.
13. At 26:18.
14. 2 Corint 4:7-15 - “An efet, nojàutri ch'i soma ij porteur ëd cost tesòr, i soma coma 'd vas ëd crèja ch'a së s-ciapo fàcil, e lolì pròpi përchè ch'a sìa fòra 'd dubi che nòstra potensa granda a ven da Dé e nen da noi midem. I portoma 'n grand fardel ëd minca sòrt ëd sagrin, ma i na soma nen crasà. Tante vire i savoma pa bin còsa fé, ma mai i soma portà a la disperassion. I soma përseguità, ma mai bandonà. Tante vire i soma stàit campà për tèra, ma mai batù. Ant la soferensa, i seguitoma a pijé part a la mòrt ëd Gesù përchè 'dcò la vita 'd Gesù as peussa vëdde an nòstr còrp. Éh, i soma sèmper an privo 'd mòrt pròpi përchè i soma 'd sërvent ëd Gesù. A l'é parèj che la vita 'd Gesù as rendrà ciàira ant nòstr còrp ch'a meuir. Parèj, i vivoma an facia dla mòrt, ma sò arzultà a l'é stàit për vojàutri la vita. I seguitoma a prediché përchè i l'oma l'istèssa Fej dlë scritor dël Salm, cand ch'a dis: "I l'hai chërdù an Nosgnor: costa-sì a l'é la rason përchè i l'hai parlà". I savoma che Nosgnor Dé, ch'a l'ha arsussità 'l Signor Gesù, a 'rsussitrà 'dcò nojàutri con Gesù e an farà comparì an soa presensa ansem a vojàutri. Tut sossì a l'é për vòst benefissi. Adess che peui la grassia 'd Nosgnor a ciapa sèmper ëd pì 'd gent, a-i sarà un sempe pì grand rendiment ëd grassie, e Dé a sarà sempe pì glorificà”.