Cesare Pavese/Antenà

Artorn

---

Antenà

Ancantà dal mond a l’é rivame n’età
che i tirava dij gran pugn ant l’aria e i piorava da sol.
Scoté ij dëscors d’òmo e ‘d fomne
nen savend rësponde a l’é pòca alegrìa.
Ma ‘dcò costa a l’é passà: i son pì nen da sol
e, s’i sai nen rësponde, i sai fene a meno.
I l’hai truvà dij compagn trovand mi midem.

I l’hai dëscurbì che, prima ‘d nasse, i son vivù
sèmper an òmo frem, padron ëd soa përson-a,
e gnun a savìa rësponde e tuti a j’ero calm.
Doi cugnà a l’han durbì un negòssi – la prima fortun-a
dla nòstra famija – e ‘l forësté a j’era serio,
calcolador, sensa pietà, meschin: na fomna.
L’àutr, ël nòstr, an negòssi a lesìa ij romanz
– an pais a j’era tant – e ij client ch’a vintravo
as sentìo rësponde con pòche paròle
che ‘l sucher nò, che ‘l solfà gnanca,
ch’a j’era tut esaurì. A l’é capitaje pì tard
che cost ùltim a l’ha daje na man al cugnà falì.

A pensé costa gent im sent pì fòrt
che a vardé lë specc gonfiand le spale
e ategiand ij laver a un soris grandios.
A l’é vivù un me grand, lontan ant ij temp,
ch’a l’é fasse ambrojé da un sò paisan
e alora a l’ha sapà chiel le vigne – d’istà –
për vëdde un travaj bin fàit. Parèj
i son sèmper vivù e i l’hai sèmper tnù
na facia sicura e pagà ëd man.

E le fomne a conto nen ant la famija.
I veuj dì, le fomne da noi a stan an ca
e a në buto al mond e a dijo gnente
e a conto gnente e j’arcordoma nen.
Minca fomna a në passa ant ël sangh quaicòs ëd neuv,
ma a s’anulo tute ant l’euvra e noi,
arnovà parèj, i soma ij soj a duré.
I soma pien ëd vissi, ëd tich e d’oror
– noi, j’òmo, ij pare – quaidun a l’é massasse,
ma na sola vërgògna a l’ha mai tocane,
i saroma mai fomne, mai s-ciav a gnun.

I l’hai truvà na tèra truvand ij compagn,
na tèra cativa, andoa a l’é un privilegi
nen fé gnente, pensand a l’avnì.
Përchè ël travaj da sol a basta nen a mi a ai me,
noi i soma s-ciopé, ma ‘l seugn pì gròss
dij me grand a l’é sèmper stàit un fé gnente da brav.
I soma na për girolé për cole colin-e,
sensa fomne, e le man tenje daré dla schin-a.

Cesare Pavese, Antenati, virà an lenga mare da Gioanin Davico